ahmetbeyler
Yeni Üye
3 Mart’ı 4 Mart’a bağlayan gece Rusya’ya ilişkin birlikler, Ukrayna birlikleri ile Zaporijya Nükleer Santrali etrafında şiddetli bir çatışmaya girdi. Dünya, çatışmayı büyük bir kaygıyla takip ederken gelen bir haberse bir anda felaketin eşiğine geldiğimizi gösterdi. Tadilatta olan ve etkin olarak çalışmayan, fakat ortasında nükleer yakıt bulunduran reaktörde yangın çıktığı belirtildi.
her neyse ki kelam konusu yangın, büyük bir faciaya dönüşmeden Ukrayna’nın itfaiye grupları tarafınca muvaffakiyetle söndürüldü. Rusya ise bu sırada Ukrayna’nın taleplerine karşın bölgeyi ateş altına almayı sürdürdü. Yangın sönmüş olsa da Ukrayna, nükleer santrali Rusya’ya karşı koruyamadı ve Rusya, santral bölgesinin denetimini ele aldı. Pekala, nükleer santralin infilak etmesi üzere bir facia bu gece yaşansaydı yahut gelecekte yaşayacak olsaydık, bizi neler bekliyordu?
“Çernobil’den 10 kat daha büyük olacak”
Bu sorunun yanıtı hakkındaki en net yanıt, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba tarafınca yangın haberi geldiğinde verildi. Kuleba, Rusya’ya ateşkes davetinde bulunurken itfaiye takımlarının bölgeye müdahale etmesine müsaade verilmesi gerektiğini bildirdi. Açıklamanın devamındaysa şu tabirleri kullandı:
“Patlarsa Çernobil’den 10 kat daha büyük olacak!”
Pekala bu ne demek?
Memleketler arası Nükleer Olay Ölçeği, daha evvel gerçekleşen iki büyük nükleer felaket Çernobil ve Fukuşima I Nükleer Santrali kazalarını en yüksek derece olan 7 ile ölçeklendirmişti. Bu ölçek, bir nükleer facia daha sonrasında büyük nükleer kirlenmeler, epey sayıda sıhhat ile etraf sorunları ve fabrika sızıntısının gözlemlendiğini belirtiyor.
Şu anda Çernobil faciasıyla karşılaştırılan ve daha yıkıcı olabileceği söylenen mümkün bir facianın boyutunu anlamak için, evvel Çernobil’in tesirlerini hatırlayalım. 1986 yılında gerçekleşen Çernobil Faciası kararında etraf ülkelere radyoaktif parçacıklar yayılmıştı. Çernobil’in Avrupa üstündeki tesirlerini gösteren harita ve çizelgeler, radyoaktif serpintinin Avrupa’daki bir fazlaca ülkeyi direkt etkilediğini göstermişti.
Felaket, ülkemizi de direkt etkiledi. Türk Tabipler Birliği’nin “Çernobil Nükleer Kazası daha sonrası Türkiye’de Kanser” raporu, bilhassa Karadeniz bölgesindeki kanser hadiseleri ile Çernobil içindeki ilgiyi kamuoyuna sunmuştu. Öte yandan reaktör faciasından en çok etkilenen ülkeler şüphesiz Ukrayna ve Belarus idi.
Memleketler arası Atom Gücü Kurumu tarafınca hazırlanan bir rapora göre 2008 yılına kadar kazadan yüksek dozda ışınıma maruz kalan 4.000 bireyden 64’ü ömrünü kaybetti. Öte yandan müdahalede çalışan çalışanlar, kurtarılmış bireyler ve tahliye edilenlerin toplam 3.940’ı, 50’si kazadan kısa müddet olmak üzere ışınıma bağlı niçinlerle ömrünü kaybetti. Ayrıyeten yapılan varsayımlar, Avrupa’da da binlerce kişinin facianın tesirleriyle kanser olduğunu gösteriyor.
Faciaya 600 binden çok emekçi müdahalede bulundu, facia daha sonrasında iddiası olarak 18 milyar ruble masraf yapıldı ve facia, binlerce kişinin ömrünü kaybetmesine, on binlerce bireyinse ışınımdan etkilenmesine niye oldu. Bu felakette Çernobil’deki 4 nükleer reaktörden yalnızca 1’i patlamıştı.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya da muhtemel bir patlama kararında Çernobil ile benzeri ölçekte tesir yaratabilir. Bu tesirin bir reaktörün patlaması kararında kâğıt üzerinde Çernobil ile şimdi birebir olabileceği düşünülebilirken, birden çok reaktörün patlamasının bu etkiyi kat kat artırabilir.
Lakin Çernobil Faciasından daha sonra insanlığın aldığı en büyük derslerden biri, nükleer reaktörleri muhafaza altına almak oldu. Çernobil Nükleer santralinde bulunan ve biri patlayan 4 adet RBMK (Yüksek kuvvetli Kanal-Tipi Reaktör) tipi reaktör, büsbütün muhafazalı bir yapı ortasında bulunmuyordu. PWR (Basınçlı Su Reaktörü) tipi reaktörün kullanıldığı Zaporijya da dahil olmak üzere günümüzdeki tüm nükleer santrallerde reaktör, yüksek muhafazalı yapılar ortasında bulunuyor. Ortadaki müdafaa farkı, reaktörün patlaması durumunda etrafa daha az radyoaktif parçacık salınacağı manasına geliyor. Ayrıyeten bahsetmiş olduğumiz ve günümüzde sıklıkla tüm reaktörlerde kullanılan PWR tipi reaktör, RBMK tipi reaktöre nazaran daha inançlı bir çalışma prensibine sahip durumda.
Dün gece uzmanların korktuğu asıl şeyse farklı bir durumdu:
Fukushima Nükleer Santrali, Japonya
Ancak muhtemel bir patlama durumunda etraf felaketlerinin, can kayıplarının ve uzun vadeli ışınım tesirlerinin yaşanmayacağının garantisi yok. Öte yandan dün gece gerçekleşen ataklar üzere olaylar, nükleer santral için bir öbür tehlikeyi birlikteinde getiriyor: Nükleer erime.
Son olay üzerinden durum hakkında açıklama paylaşan Nükleer Siyaset Programı’nın eş yöneticisi James Acton, taarruzlarda kaygıların asıl sebebini paylaştı. Acton, Ukraynalı yetkililer tarafınca paylaşılan bilgilere nazaran 6 reaktörden üçünün şebekeye bağlı olduğunu, öbür üçününse çevrimdışı olduğunu belirtti. Lakin ortasında nükleer yakıt olan tüm reaktörlerin, yani bu durumda 6 reaktörün de faal soğutma sistemine muhtaçlık duyduğunu söylemiş oldu.
Japonya’daki Fukushima kenti, sarsıntı, tsunami ve nükleer felaketten daha sonra
Dün gece gerçekleşen taarruz üzere durumlarda operasyonel durumda olan üç reaktör kapalı duruma getiriliyor. Üç reaktörün kapanması, santraldeki 6 reaktörün de artık soğutma için dışa bağımlı olması manasına geliyor. ötürüsıyla atak niçiniyle kapatılan ve dışa bağımlı hale gelen reaktörler, bu esnada dış kaynaklı soğutma sistemlerinin ziyan görmesi durumunda büyük tehlike saçıyor: 2011’de Japonya’nın Fukushima Nükleer Santrali’nde bu olayı görmüştük.
Santraldeki yangın, santralin şebekeyle olan temasını büsbütün koparabilir, bu biçimdelikle santrale elektrik verilmemesine niye olabilirdi. Ayrıyeten bu durumda etkin hale getirilecek acil durum jeneratörleri de bir daha yangının büyümesi halinde devre dışı kalabilirdi. Soğuyamayan nükleer yakıtsa bu niçinle nükleer erimeye niye olabilirdi. Nükleer erimenin gerçekleştiği Fukushima Nükleer Santrali’nin de nükleer olay ölçeğinin en yüksek düzey, Çernobil ile birebir düzey olduğunu hatırlatalım. Fukushima’daki erime daha sonrasında bölgedeki ışınım düzeyinde artış gözlemlenmişti.
her neyse ki kelam konusu yangın, büyük bir faciaya dönüşmeden Ukrayna’nın itfaiye grupları tarafınca muvaffakiyetle söndürüldü. Rusya ise bu sırada Ukrayna’nın taleplerine karşın bölgeyi ateş altına almayı sürdürdü. Yangın sönmüş olsa da Ukrayna, nükleer santrali Rusya’ya karşı koruyamadı ve Rusya, santral bölgesinin denetimini ele aldı. Pekala, nükleer santralin infilak etmesi üzere bir facia bu gece yaşansaydı yahut gelecekte yaşayacak olsaydık, bizi neler bekliyordu?
“Çernobil’den 10 kat daha büyük olacak”
Bu sorunun yanıtı hakkındaki en net yanıt, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba tarafınca yangın haberi geldiğinde verildi. Kuleba, Rusya’ya ateşkes davetinde bulunurken itfaiye takımlarının bölgeye müdahale etmesine müsaade verilmesi gerektiğini bildirdi. Açıklamanın devamındaysa şu tabirleri kullandı:
“Patlarsa Çernobil’den 10 kat daha büyük olacak!”
Pekala bu ne demek?
Memleketler arası Nükleer Olay Ölçeği, daha evvel gerçekleşen iki büyük nükleer felaket Çernobil ve Fukuşima I Nükleer Santrali kazalarını en yüksek derece olan 7 ile ölçeklendirmişti. Bu ölçek, bir nükleer facia daha sonrasında büyük nükleer kirlenmeler, epey sayıda sıhhat ile etraf sorunları ve fabrika sızıntısının gözlemlendiğini belirtiyor.
Şu anda Çernobil faciasıyla karşılaştırılan ve daha yıkıcı olabileceği söylenen mümkün bir facianın boyutunu anlamak için, evvel Çernobil’in tesirlerini hatırlayalım. 1986 yılında gerçekleşen Çernobil Faciası kararında etraf ülkelere radyoaktif parçacıklar yayılmıştı. Çernobil’in Avrupa üstündeki tesirlerini gösteren harita ve çizelgeler, radyoaktif serpintinin Avrupa’daki bir fazlaca ülkeyi direkt etkilediğini göstermişti.
Felaket, ülkemizi de direkt etkiledi. Türk Tabipler Birliği’nin “Çernobil Nükleer Kazası daha sonrası Türkiye’de Kanser” raporu, bilhassa Karadeniz bölgesindeki kanser hadiseleri ile Çernobil içindeki ilgiyi kamuoyuna sunmuştu. Öte yandan reaktör faciasından en çok etkilenen ülkeler şüphesiz Ukrayna ve Belarus idi.
Memleketler arası Atom Gücü Kurumu tarafınca hazırlanan bir rapora göre 2008 yılına kadar kazadan yüksek dozda ışınıma maruz kalan 4.000 bireyden 64’ü ömrünü kaybetti. Öte yandan müdahalede çalışan çalışanlar, kurtarılmış bireyler ve tahliye edilenlerin toplam 3.940’ı, 50’si kazadan kısa müddet olmak üzere ışınıma bağlı niçinlerle ömrünü kaybetti. Ayrıyeten yapılan varsayımlar, Avrupa’da da binlerce kişinin facianın tesirleriyle kanser olduğunu gösteriyor.
Faciaya 600 binden çok emekçi müdahalede bulundu, facia daha sonrasında iddiası olarak 18 milyar ruble masraf yapıldı ve facia, binlerce kişinin ömrünü kaybetmesine, on binlerce bireyinse ışınımdan etkilenmesine niye oldu. Bu felakette Çernobil’deki 4 nükleer reaktörden yalnızca 1’i patlamıştı.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya da muhtemel bir patlama kararında Çernobil ile benzeri ölçekte tesir yaratabilir. Bu tesirin bir reaktörün patlaması kararında kâğıt üzerinde Çernobil ile şimdi birebir olabileceği düşünülebilirken, birden çok reaktörün patlamasının bu etkiyi kat kat artırabilir.
Lakin Çernobil Faciasından daha sonra insanlığın aldığı en büyük derslerden biri, nükleer reaktörleri muhafaza altına almak oldu. Çernobil Nükleer santralinde bulunan ve biri patlayan 4 adet RBMK (Yüksek kuvvetli Kanal-Tipi Reaktör) tipi reaktör, büsbütün muhafazalı bir yapı ortasında bulunmuyordu. PWR (Basınçlı Su Reaktörü) tipi reaktörün kullanıldığı Zaporijya da dahil olmak üzere günümüzdeki tüm nükleer santrallerde reaktör, yüksek muhafazalı yapılar ortasında bulunuyor. Ortadaki müdafaa farkı, reaktörün patlaması durumunda etrafa daha az radyoaktif parçacık salınacağı manasına geliyor. Ayrıyeten bahsetmiş olduğumiz ve günümüzde sıklıkla tüm reaktörlerde kullanılan PWR tipi reaktör, RBMK tipi reaktöre nazaran daha inançlı bir çalışma prensibine sahip durumda.
Dün gece uzmanların korktuğu asıl şeyse farklı bir durumdu:
Fukushima Nükleer Santrali, Japonya
Ancak muhtemel bir patlama durumunda etraf felaketlerinin, can kayıplarının ve uzun vadeli ışınım tesirlerinin yaşanmayacağının garantisi yok. Öte yandan dün gece gerçekleşen ataklar üzere olaylar, nükleer santral için bir öbür tehlikeyi birlikteinde getiriyor: Nükleer erime.
Son olay üzerinden durum hakkında açıklama paylaşan Nükleer Siyaset Programı’nın eş yöneticisi James Acton, taarruzlarda kaygıların asıl sebebini paylaştı. Acton, Ukraynalı yetkililer tarafınca paylaşılan bilgilere nazaran 6 reaktörden üçünün şebekeye bağlı olduğunu, öbür üçününse çevrimdışı olduğunu belirtti. Lakin ortasında nükleer yakıt olan tüm reaktörlerin, yani bu durumda 6 reaktörün de faal soğutma sistemine muhtaçlık duyduğunu söylemiş oldu.
Japonya’daki Fukushima kenti, sarsıntı, tsunami ve nükleer felaketten daha sonra
Dün gece gerçekleşen taarruz üzere durumlarda operasyonel durumda olan üç reaktör kapalı duruma getiriliyor. Üç reaktörün kapanması, santraldeki 6 reaktörün de artık soğutma için dışa bağımlı olması manasına geliyor. ötürüsıyla atak niçiniyle kapatılan ve dışa bağımlı hale gelen reaktörler, bu esnada dış kaynaklı soğutma sistemlerinin ziyan görmesi durumunda büyük tehlike saçıyor: 2011’de Japonya’nın Fukushima Nükleer Santrali’nde bu olayı görmüştük.
Santraldeki yangın, santralin şebekeyle olan temasını büsbütün koparabilir, bu biçimdelikle santrale elektrik verilmemesine niye olabilirdi. Ayrıyeten bu durumda etkin hale getirilecek acil durum jeneratörleri de bir daha yangının büyümesi halinde devre dışı kalabilirdi. Soğuyamayan nükleer yakıtsa bu niçinle nükleer erimeye niye olabilirdi. Nükleer erimenin gerçekleştiği Fukushima Nükleer Santrali’nin de nükleer olay ölçeğinin en yüksek düzey, Çernobil ile birebir düzey olduğunu hatırlatalım. Fukushima’daki erime daha sonrasında bölgedeki ışınım düzeyinde artış gözlemlenmişti.