ahmetbeyler
Yeni Üye
değişen teknolojinin gelişimiyle birlikte otomobillerin 90’lı senelerdan bu vakte inanılmaz oranda yaygınlaştığını gördük. Bilhassa de bu değişen teknolojinin yeni iş imkanlarına yer açması, şahsi ulaşım araçlarının kıymetini vakit ortasında oldukça artırdı. Bu bağlamda başta yalnızca zenginlerin binebildiği motorlu araçlar, günümüzde aşağı üst her bütçeye uygun bulunabiliyor, alışılmış ülkemizden çok dünya genelinde demek lazım.
Araçların vakit ortasında bu kadar erişilebilir olması, bireyler için hayatı kolaylaştırmış olsa da her insanın hudut olduğu trafik kavramını hayatımıza soktu. Bilhassa de büyük kentlerin kanayan yarası olan bu durum için kimi ülkelerde ek şeritler açıldığını görüyoruz. Pekala bu tesirli bir tahlil mü?
sıradan mantıkla ilerleyelim. Sıkışık olan otobüslerdeki koltuk sayısını iki katına çıkarırsak ne olur?
Başta tüm otobüsün yükü hafifçeleyecek olsa da araç, kısa mühlet ortasında yine sıkışık hâle gelecektir. Zira otobüse binen bireylerin sayısı sabit değildir. Bu sebeple de yarattığınız daha epeyce alan, daha epey kişiyi çekip sizi baştaki duruma geri götürecektir. Yani otobüste bir daha insan kalabalığı olacak ve bir daha tüm koltuklar dolu olacak. Sadece insan sayısını artırmış oldunuz.
Bu durum, yapay talep (induced demand) ismiyle biliniyor:
Eğer insanlara fazla kaynak sunarsanız, elbet onu kullanacaklardır. Bunu, 8 GB ve 16 GB RAM’li iki bilgisayar birebir süreci yaparken 16 GB RAM’i olanın daha fazla bellek kullanabilmesine de benzetebiliriz. Yani fazladan sunulan imkân artı olarak kalmaz, onun yerine o da kullanılır.
Trafikte de durum bu biçimdedir:
Eğer 3 şeritli sıkışık bir yolunuz var ise, buna dördüncü şeridi eklemek birinci başlarda trafiği rahatlatacaktır lakin daha sonradan daha fazla kişi o yolu seçecek ve o yol yine sıkışacaktır. Olağanda yol genişlediği vakit trafiğin açılması lazım. Ancak bu senaryoda yol genişlemesine karşın trafik sıkışıklığı birebir kaldı. Yani başta olmayan araçlar gelmiş oldu.
Onlar en başta o yolu seçmiyordu, zira hatırladığımız üzere orası sıkışık bir yoldu:
Fakat artık o yolun genişletildiği, ek olarak bir şerit daha eklendiği haberi her yere yayıldı. ötürüsıyla da beşerler trafik meselesinin çözüldüğünü düşünerek olağanda tercih etmedikleri bu yolu kullanmaya karar verdi. ötürüsıyla da binlerce araç yola eklenmiş oldu ve baştaki sıkışıklığa yeniden geri dönüldü. Tek fark, bu sefer elimizde daha fazlaca aracın olması.
4 şeride genişlettiğiniz bu yolu alıp 8 şeritli de yapsanız bu trafik geri gelecektir:
söylemiş olduğimiz üzere, insanlara fazla kaynak sunulması yükü hafifçeletmez, tersine o kaynağın daha epey kullanılmasına sebep olur. Teksas’ta bulunan ve 2008 yılında milyarlarca dolara mâl olan, toplamda 26 şeritli Katy otoyoluna bakarak bunu daha uygun bakılırsabilirsiniz.
bahsetmiş olduğumiz yapay talep kavramı aksine de kullanılabilir:
Güney Kore ve Fransa üzere ülkelerde otoyollarda küçülmeye gidilmişti. Hatta Kore, Cheonggye otoyolunu kaldırıp yerine doğal alanları tekrar canlandırmış, bu sayede Seoul kenti nefes almıştı. Tıpkı perspektiften baktığımızda bunun hâlihazırda var olan trafiği daha da sıkıştırması gerekiyordu. Lakin beklenilenin aksine bu, otoyolları daha az kişinin tercih etmesine sebep olmuş ve ötürüsıyla daha az sıkışık bir trafik elde edilmiş.
Bu, geniş olan otoyollarımızı bir anda tek şeride indirgeyelim demek değil. Çünkü bunun kaotik sonuçları olacaktır. Onun yerine trafiği rahatlatacak farklı alternatifler bulunuyor.
Bunların birincisi ‘ücretli park yerleri’
Ülkemizde bunun ne durumda olduğunu gösteren bir dataya ulaşamadık ancak dünya genelindeki kalabalık kent merkezlerindeki araçların değerli bir kısmı, park edecek yer bulamadığı için daima dolaşmak durumunda oluyor. Pekala bu araçların daima dolaşmasına sebep olan şey park edecek yer olmaması mı? Hayır olağan olarak. Asıl sebep fiyatsız park alanlarının suistimal edilmesi ve insanların adeta günlerce araçlarını buralarda bırakıyor olması.
Ücretli otoyollar ve fiyatlı park yerleri bu trafik sıkıntısının önüne geçmede yardımcı oluyor. Çünkü para göz önüne alındığında hem beşerler alternatif gidiş yolu olup olmadığını düşünüyor birebir vakitte park edecek yer bulmakta zorlanmamış oluyor.
Bu bahiste araştırma yapan isimlerin tahlilleri ise daha tesirli üzere görünüyor:
Matthew Turner ve Gilles Duranton tarafınca yapılan araştırmada ABD otoyolları incelemeye alındı. Araştırma kararında ise kentin yol kapasitesi ne kadar artırılırsa üstündeki yoğunluğun da o kadar arttığı görüldü. Bu da yeni şeritlerle açılan yolları trafiğin yine dolduracağına yönelik bir öbür ispat.
Araştırmacıların tahlili ise yoğun saatlerde sıkışık otoyolları kullanmanın fiyatlı olması. Bu da yalnızca hakikaten gereksinimi olanların bu yolları kullanacağı, acelesi olmayan başkalarının ise alternatif kent içi yollara yöneleceği manasına geliyor.
Sizin bu mevzuda kanılarınız neler?
Kaynaklar: Vox, Chron, Wired, Condé Nast Traveler
Araçların vakit ortasında bu kadar erişilebilir olması, bireyler için hayatı kolaylaştırmış olsa da her insanın hudut olduğu trafik kavramını hayatımıza soktu. Bilhassa de büyük kentlerin kanayan yarası olan bu durum için kimi ülkelerde ek şeritler açıldığını görüyoruz. Pekala bu tesirli bir tahlil mü?
sıradan mantıkla ilerleyelim. Sıkışık olan otobüslerdeki koltuk sayısını iki katına çıkarırsak ne olur?
Başta tüm otobüsün yükü hafifçeleyecek olsa da araç, kısa mühlet ortasında yine sıkışık hâle gelecektir. Zira otobüse binen bireylerin sayısı sabit değildir. Bu sebeple de yarattığınız daha epeyce alan, daha epey kişiyi çekip sizi baştaki duruma geri götürecektir. Yani otobüste bir daha insan kalabalığı olacak ve bir daha tüm koltuklar dolu olacak. Sadece insan sayısını artırmış oldunuz.
Bu durum, yapay talep (induced demand) ismiyle biliniyor:
Eğer insanlara fazla kaynak sunarsanız, elbet onu kullanacaklardır. Bunu, 8 GB ve 16 GB RAM’li iki bilgisayar birebir süreci yaparken 16 GB RAM’i olanın daha fazla bellek kullanabilmesine de benzetebiliriz. Yani fazladan sunulan imkân artı olarak kalmaz, onun yerine o da kullanılır.
Trafikte de durum bu biçimdedir:
Eğer 3 şeritli sıkışık bir yolunuz var ise, buna dördüncü şeridi eklemek birinci başlarda trafiği rahatlatacaktır lakin daha sonradan daha fazla kişi o yolu seçecek ve o yol yine sıkışacaktır. Olağanda yol genişlediği vakit trafiğin açılması lazım. Ancak bu senaryoda yol genişlemesine karşın trafik sıkışıklığı birebir kaldı. Yani başta olmayan araçlar gelmiş oldu.
Onlar en başta o yolu seçmiyordu, zira hatırladığımız üzere orası sıkışık bir yoldu:
Fakat artık o yolun genişletildiği, ek olarak bir şerit daha eklendiği haberi her yere yayıldı. ötürüsıyla da beşerler trafik meselesinin çözüldüğünü düşünerek olağanda tercih etmedikleri bu yolu kullanmaya karar verdi. ötürüsıyla da binlerce araç yola eklenmiş oldu ve baştaki sıkışıklığa yeniden geri dönüldü. Tek fark, bu sefer elimizde daha fazlaca aracın olması.
4 şeride genişlettiğiniz bu yolu alıp 8 şeritli de yapsanız bu trafik geri gelecektir:
söylemiş olduğimiz üzere, insanlara fazla kaynak sunulması yükü hafifçeletmez, tersine o kaynağın daha epey kullanılmasına sebep olur. Teksas’ta bulunan ve 2008 yılında milyarlarca dolara mâl olan, toplamda 26 şeritli Katy otoyoluna bakarak bunu daha uygun bakılırsabilirsiniz.
bahsetmiş olduğumiz yapay talep kavramı aksine de kullanılabilir:
Güney Kore ve Fransa üzere ülkelerde otoyollarda küçülmeye gidilmişti. Hatta Kore, Cheonggye otoyolunu kaldırıp yerine doğal alanları tekrar canlandırmış, bu sayede Seoul kenti nefes almıştı. Tıpkı perspektiften baktığımızda bunun hâlihazırda var olan trafiği daha da sıkıştırması gerekiyordu. Lakin beklenilenin aksine bu, otoyolları daha az kişinin tercih etmesine sebep olmuş ve ötürüsıyla daha az sıkışık bir trafik elde edilmiş.
Bu, geniş olan otoyollarımızı bir anda tek şeride indirgeyelim demek değil. Çünkü bunun kaotik sonuçları olacaktır. Onun yerine trafiği rahatlatacak farklı alternatifler bulunuyor.
Bunların birincisi ‘ücretli park yerleri’
Ülkemizde bunun ne durumda olduğunu gösteren bir dataya ulaşamadık ancak dünya genelindeki kalabalık kent merkezlerindeki araçların değerli bir kısmı, park edecek yer bulamadığı için daima dolaşmak durumunda oluyor. Pekala bu araçların daima dolaşmasına sebep olan şey park edecek yer olmaması mı? Hayır olağan olarak. Asıl sebep fiyatsız park alanlarının suistimal edilmesi ve insanların adeta günlerce araçlarını buralarda bırakıyor olması.
Ücretli otoyollar ve fiyatlı park yerleri bu trafik sıkıntısının önüne geçmede yardımcı oluyor. Çünkü para göz önüne alındığında hem beşerler alternatif gidiş yolu olup olmadığını düşünüyor birebir vakitte park edecek yer bulmakta zorlanmamış oluyor.
Bu bahiste araştırma yapan isimlerin tahlilleri ise daha tesirli üzere görünüyor:
Matthew Turner ve Gilles Duranton tarafınca yapılan araştırmada ABD otoyolları incelemeye alındı. Araştırma kararında ise kentin yol kapasitesi ne kadar artırılırsa üstündeki yoğunluğun da o kadar arttığı görüldü. Bu da yeni şeritlerle açılan yolları trafiğin yine dolduracağına yönelik bir öbür ispat.
Araştırmacıların tahlili ise yoğun saatlerde sıkışık otoyolları kullanmanın fiyatlı olması. Bu da yalnızca hakikaten gereksinimi olanların bu yolları kullanacağı, acelesi olmayan başkalarının ise alternatif kent içi yollara yöneleceği manasına geliyor.
Sizin bu mevzuda kanılarınız neler?
Kaynaklar: Vox, Chron, Wired, Condé Nast Traveler