ahmetbeyler
Yeni Üye
“Olmayabilir” diyoruz zira tarihçilerin bu bahiste ortak bir görüşü bulunmuyor. Çok sayıdaki değerli tarihçinin kimi kuvvetli iddilarına nazaran bu farklılığın temel niçini, Osman Bey’in isminin aslında Osman olmaması.
Yani Koskoca Osmanlı’nın kurucusunun ismini yıllardır yanlış biliyor olabiliriz. Birazdan bahsedeceklerimizi okuyunca bu biçimde bir ihtimalin olması bile sizi heyecanlandırmaya yetecek.
Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in temel isminin ne olduğu konusu, 18. yüzyılın ortalarından beri tartışılıyor.
Osman Beyefendi
Bu kuvvetli savlara nazaran Osman Bey’in asıl ismi Otman ya da Atman. Hatta Azman, Ataman, Otuman vb. alternatifler de savlar içinde.
Türk muharrir E. B. Şapolyo 1935’te bahis üzerinde durmuş ve “Osman’ın ismi Otman’dır” demiştir.
Macar Türkoloğu Moravcsik, 1937’de 2. Türk Tarih Kongresi’ne sunduğu bildiride Osman Beyefendi isminin Bizans’ta Otman, Atman, Atuman vb. formlarda geçtiğini lisana getirmiştir.
Hasan Adnan Erzi 1942’de ismin Otman yahut Tuman olabileceğini söylemiştir. Tarihçilerin bu üzere fazlaca sayıda savı bulunmaktadır ve bunlar epeyce önemli delillere dayandırılmaktadır.
Bu isimler içinde öne çıkan ise “Otman”dır.
Tarihsel eserlerimizde bu isme rastlarız. Ayrıyeten biroldukca yer isminde bu isim geçer; Türkiye’de şu an Otmanalan, Otmanlar, Otmanlı gibi yer isimleri bulunmaktadır.
Odman, Türk ve Altay halk kültüründe “küçük oğul” manasına gelir. Otman, Otoman yahut Utman olarak da söylenir. “Ocağın, mesken ateşinin devamlılığını sağlayan, meskende kalan çocuk” manasına gelir. Masallardaki hep başarılı olan küçük oğul figürüdür. Türk kültüründe büyük kardeşler kendilerine yeni konut açar ancak en küçük oğul meskende kalır. bu biçimdece ocak ateşinin devamını sağlar. Osman Beyefendi nitekim de masal üzere bir muvaffakiyetin tohumlarını ekmiştir.
Tarihçi Tuncer Gülensoy ise Batı lisanlarındaki Ottoman ismini “od(ateş)” ve “tuman(duman)” olarak yorumlar.
Osman Bey’in ailesindeki isimler daima Türkçedir, bu niçinle kendisinin Arapça bir isme sahip olma ihtimalinin düşük olduğu öne sürülür.
Orhan Gazi Ertuğrul Gazi
Osman Bey’in babası Ertuğrul; amcası Dundar (Dündar değil); kardeşleri Gündüz, Savcı, Saruyatı-Sarıbatı; oğlu Orhan daima Türkçe isimlerdir. Bunnların yanı sıra Osman Bey’in silah arkadaşları Akça Koca, Konur Alp, Turgut Alp, Saltuk Alp, Aykut Alp, Ak Temür, Kara Tekin isimleri da daima Türkçedir.
Yani tek istisna Osman Bey’dir ve bu da fazlaca mantıklı görünmüyor. Zira bu biçimde Kayı aşiretinin Müslümanlığı yenidir. Ayrıyeten o zamandaki alpler genelde Türkçe isim taşırdı.
Arap yazarların eserlerinde Atman, Taman isimleri geçer; birtakım tarihçiler bunun Arap ismi olan Osman’la karıştırıldığını söyler.
Osman Gazi Türbesi (Bursa)
Doğu Roma (Bizans) kaynaklarındaki kayıtları ve diğer ispatları dikkatle inceleyen bir fazlaca tarihçi, Osman Bey’in hakikat ve gerçek isminin Otman olduğunu ve bunun İslamlaştırılarak Osman yapıldığını öne sürüyor.
Peki Otman nasıl Ottoman oldu?
Ottoman biçimi muhtemelen İtalyanca (Venedikliler ve Cenevizliler) aracılığıyla yayılmıştır. Zira -t- ikizleşmesi İtalyancada sık rastlanır. Örneğin Latince octo(göz), İtalyancada “otto”; Latince victoria(zafer), İtalyancada “vittoria”dır.
Tarihe göz attığımızda iki Türkçe kaynakta Otman ismi geçer, ki bunlar direkt Osman Bey’i kasteder.
II. Beyazıt bölümünde yazılan Kitab-ı Velâyetnâme-i Hacı Bektaş-ı Horasanî’de geçen
“Zikr olan Ertuġrul Alp’ıñ ey ‘azîz
Var idi Otmān nām bir oġlınîz.”
beyti direkt doğruya Osman Bey’i kasteder.
Yazıcızâde Ali ve İbn Bîbî’nin “Tarih-i Âl-i Selçuk (Selçuknâme)” yapıtının baş tarafında yer alan Oğuzname’nin 14. satırındaki “Nakusların çaldırmayan Otmanoğlu“ kısmı da tarihçilerin söylemiş olduği üzere Otman (Osman) Bey’den oburu değildir.
bir daha de bu mevzuda ortak bir görüş bulunmuyor; bütün bunlar birer savdan, fikir jimnastiğinden öteye gitmiyor.
Konuyla ilgili daha ayrıntılı bir okuma yapmak isterseniz Filolog ve Türkolog Dr. Yusuf Gedikli’nin “OSMANLI DEVLETİ’Nİ KURAN OSMAN BEY’İN İSMİ SORUNU” isimli 32 sayfalık makalesini buradan, Deniz Karakurt’un Türk Söylence Sözlüğü’nü buradan inceleyebilirsiniz.
Yani Koskoca Osmanlı’nın kurucusunun ismini yıllardır yanlış biliyor olabiliriz. Birazdan bahsedeceklerimizi okuyunca bu biçimde bir ihtimalin olması bile sizi heyecanlandırmaya yetecek.
Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in temel isminin ne olduğu konusu, 18. yüzyılın ortalarından beri tartışılıyor.
Osman Beyefendi
Bu kuvvetli savlara nazaran Osman Bey’in asıl ismi Otman ya da Atman. Hatta Azman, Ataman, Otuman vb. alternatifler de savlar içinde.
Türk muharrir E. B. Şapolyo 1935’te bahis üzerinde durmuş ve “Osman’ın ismi Otman’dır” demiştir.
Macar Türkoloğu Moravcsik, 1937’de 2. Türk Tarih Kongresi’ne sunduğu bildiride Osman Beyefendi isminin Bizans’ta Otman, Atman, Atuman vb. formlarda geçtiğini lisana getirmiştir.
Hasan Adnan Erzi 1942’de ismin Otman yahut Tuman olabileceğini söylemiştir. Tarihçilerin bu üzere fazlaca sayıda savı bulunmaktadır ve bunlar epeyce önemli delillere dayandırılmaktadır.
Bu isimler içinde öne çıkan ise “Otman”dır.
Tarihsel eserlerimizde bu isme rastlarız. Ayrıyeten biroldukca yer isminde bu isim geçer; Türkiye’de şu an Otmanalan, Otmanlar, Otmanlı gibi yer isimleri bulunmaktadır.
Odman, Türk ve Altay halk kültüründe “küçük oğul” manasına gelir. Otman, Otoman yahut Utman olarak da söylenir. “Ocağın, mesken ateşinin devamlılığını sağlayan, meskende kalan çocuk” manasına gelir. Masallardaki hep başarılı olan küçük oğul figürüdür. Türk kültüründe büyük kardeşler kendilerine yeni konut açar ancak en küçük oğul meskende kalır. bu biçimdece ocak ateşinin devamını sağlar. Osman Beyefendi nitekim de masal üzere bir muvaffakiyetin tohumlarını ekmiştir.
Tarihçi Tuncer Gülensoy ise Batı lisanlarındaki Ottoman ismini “od(ateş)” ve “tuman(duman)” olarak yorumlar.
Osman Bey’in ailesindeki isimler daima Türkçedir, bu niçinle kendisinin Arapça bir isme sahip olma ihtimalinin düşük olduğu öne sürülür.
Orhan Gazi Ertuğrul Gazi
Osman Bey’in babası Ertuğrul; amcası Dundar (Dündar değil); kardeşleri Gündüz, Savcı, Saruyatı-Sarıbatı; oğlu Orhan daima Türkçe isimlerdir. Bunnların yanı sıra Osman Bey’in silah arkadaşları Akça Koca, Konur Alp, Turgut Alp, Saltuk Alp, Aykut Alp, Ak Temür, Kara Tekin isimleri da daima Türkçedir.
Yani tek istisna Osman Bey’dir ve bu da fazlaca mantıklı görünmüyor. Zira bu biçimde Kayı aşiretinin Müslümanlığı yenidir. Ayrıyeten o zamandaki alpler genelde Türkçe isim taşırdı.
Arap yazarların eserlerinde Atman, Taman isimleri geçer; birtakım tarihçiler bunun Arap ismi olan Osman’la karıştırıldığını söyler.
Osman Gazi Türbesi (Bursa)
Doğu Roma (Bizans) kaynaklarındaki kayıtları ve diğer ispatları dikkatle inceleyen bir fazlaca tarihçi, Osman Bey’in hakikat ve gerçek isminin Otman olduğunu ve bunun İslamlaştırılarak Osman yapıldığını öne sürüyor.
Peki Otman nasıl Ottoman oldu?
Ottoman biçimi muhtemelen İtalyanca (Venedikliler ve Cenevizliler) aracılığıyla yayılmıştır. Zira -t- ikizleşmesi İtalyancada sık rastlanır. Örneğin Latince octo(göz), İtalyancada “otto”; Latince victoria(zafer), İtalyancada “vittoria”dır.
Tarihe göz attığımızda iki Türkçe kaynakta Otman ismi geçer, ki bunlar direkt Osman Bey’i kasteder.
II. Beyazıt bölümünde yazılan Kitab-ı Velâyetnâme-i Hacı Bektaş-ı Horasanî’de geçen
“Zikr olan Ertuġrul Alp’ıñ ey ‘azîz
Var idi Otmān nām bir oġlınîz.”
beyti direkt doğruya Osman Bey’i kasteder.
Yazıcızâde Ali ve İbn Bîbî’nin “Tarih-i Âl-i Selçuk (Selçuknâme)” yapıtının baş tarafında yer alan Oğuzname’nin 14. satırındaki “Nakusların çaldırmayan Otmanoğlu“ kısmı da tarihçilerin söylemiş olduği üzere Otman (Osman) Bey’den oburu değildir.
bir daha de bu mevzuda ortak bir görüş bulunmuyor; bütün bunlar birer savdan, fikir jimnastiğinden öteye gitmiyor.
Konuyla ilgili daha ayrıntılı bir okuma yapmak isterseniz Filolog ve Türkolog Dr. Yusuf Gedikli’nin “OSMANLI DEVLETİ’Nİ KURAN OSMAN BEY’İN İSMİ SORUNU” isimli 32 sayfalık makalesini buradan, Deniz Karakurt’un Türk Söylence Sözlüğü’nü buradan inceleyebilirsiniz.