Abide
Üye
“Vücudunuzdan talepleriniz olduğunda yahut bu taleplere dair beklentilerinizin, onları denetim etme yeteneğinizi aştığı durumlarda, gerilim kelam konusudur.” – Megan Gunnar
hayatımızda hayli fazla gerilim kaynağı olduğunu biliyoruz. Gerilim kaynaklarıyla dolu bir sistemde en büyük dileklerimizden biri çocuklarımızı gerilime karşı korumak ve onlara gerilimsiz bir hayat sunmak. Evet, ebeveynler ve yetişkinler olarak çocukları her türlü gerilimden korumak isteyebiliriz. Lakin bu ne kadar mümkün yahut ne kadar hakikat? Doğrusunu isterseniz çocuğu her türlü gerilime karşı korumak ve onlara gerilimsiz bir ömür sunmak ne mümkün ne de hakikat bir ebeveynlik tavrı.
Olağan gelişim seyrinde yaşanan olağan gerilim yaşantıları çocuğu yetişkinliğe hazırlar. Bunu grip mikrobuyla birinci müsabakaya yahut aşı olmaya benzetebilirsiniz. Gündelik hayattaki küçük gerilim kaynakları da çocukları hayattaki başka şiddetli ömür olaylarına hazırlar. “Bunu başarabilecek miyim” yahut “O benden hoşlanacak mı” üzere kaygıları hangimiz yaşamadık? Bir şeyleri başarmayı istemek ve öteki beşerlerle bağlantılarımızı önemsemek tabiatımızın bir kesimi. Bu süreçte çocukların yaşadığı gerilim karşısında anne babaların ve biz yetişkinlerin yapabileceği ise çocukların hislerini anlamalarına yardımcı olmak, algılarına güvenmeleri konusunda onları desteklemek ve çocuktan beklenen karşılık davranış mevcut kapasitesinin epey üstüne çıktığında ona rehberlik sunmak. Örneğin, toplumsallaşma gereksinimini fark ettiğiniz bir çocuğu toplumsallaşması için yeni ortamlara, oyun kümelerine dahil edebilirsiniz. Ona toplumsal marifetleri bizatihi kendi aile bağlantılarınız ortasında öğretebilirsiniz. Fakat arkadaşıyla yaşadığı çatışmayı çözmesi için ona güvenmeniz ve çatışmayla ilgili gerilimi yönetebilmesi için gerekli olan marifetleri ve donanımı edinmesi konusunda ona rehberlik etmeniz gerekir.
Buraya kadar herşey çok alışılmış. Lakin kimi vakit üstte tarifi yapıldığı üzere, talep edilen davranış biz yetişkinler için de çocuklar için de mevcut ferdi kapasitemizin ve çevresel kaynaklarımızın fazlaca üstündedir. Örneğin, şiddetli bir ağrı yahut duygusal olarak ani ve şiddetli bir tecrübe yaşamak. Bu tipten bir gerilimin beynin işleyişi ve hayat kalitemiz üzerinde epeyce olumsuz tesirleri olur. Bu durumda çocuğu desteklemek ve gerilim faktöründen korumak gerekir. Örneğin, şiddete maruz kalan bir çocuğu kendi kendini müdafaası için yalnız bırakamazsınız. bu türlü şahsi sonların ihlali yahut mevcut kapasitenin fazlaca üstünde bir cevap bekleyen olaylarla ilgili gerilim faktörleri olağan olmaktan çıkıp travmatik yahut toksik gerilime dönüşürler. Tam da bu noktada bir yetişkin, anne yahut baba için kılavuzluk edecek şey, yaşanan gerilimin çocuk için olağan mı travmatik mi olduğunu ayırt etmek. Olağan ve tolere edilebilir gerilim sürecinde hem çocuğa fırsat tanımak birebir vakitte yanında olduğunu hissettirmek gerekir. Lakin şiddetli, ani ve çocuğun gelişmenini ve kişiliğini sabote eden önemli hayat tecrübeleri karşısında denetimi ele alıp çocuğa muhtaçlığı olan tam korunma ve garantiyi sağlamak gerekir. Örneğin, şiddetin içerisinde kalmış, tacize uğramış ve ağır bir hastalık atlatan bir çocuğa tam korunma ve garanti vermek hayati değer taşır. bir daha de birey oluşlarına hürmet duyarak ve güçlerine inananarak bunu yapmalıyız.
Olağan gerilim ve tolere edilebilir gerilim, olağan gelişim sürecinde, ömrün gidişatı içerisinde ve sağlam bir yetişkinin varlığında yaşanan hayat tecrübeleridir. Karnı fazlaca acıktığı için ağlamak, hayli beğendiği biçimde-evde esasen var olan polis arabasının üçüncüsünü annesine aldıramadığı için üzgün ve sakin saatler geçirmek, fazlaca bağlantı kurmak istediği bir arkadaşı tarafınca arkadaşlığın reddi karşısında yaşanan öfke, hüsran yahut hayal kırıklığı, babadan başka geçmek zorunda kalınacak bir hafta boyunca hissedilen hasret duygusu… kimi vakit epey sevilen birinin kaybı… Bu örneklerin kimileri olağan gelişim sürecinde hepimizin deneyimlediği kırılmalar iken kimileri hayat yollarında kimilerimizin yaşamak durumunda kaldığı biraz daha zorlayıcı tecrübeler: sevilen birinin kaybı üzere. Lakin bu boyuttaki gerilim kaynakları da tolere edilemez değillerdir. İnsan olmanın tabiatına içkin bir tecrübe olan kayıp karşısında bir çocuğun ruhsal istikrarını koruyacak ve tamirat kapasitesi edindirecek olan şey ayakları yere basan ve his düzenleme marifetlerine sahip inanç veren bir yetişkinin varlığı. Şayet çocuğun kuvvetli tecrübesi boyunca yetişkin sakin bir liman fonksiyonu nazaranbiliyorsa çocuk kuvvetli gerilim kaynaklarıyla ilgili bir donanım geliştirecektir. Aldığı bildiri şu olacaktır: “Evet bu hakikaten güç bir durum. Annem/babam/öğretmenim/teyzem de zorlanıyor, üzgünler. Ancak onlar baş edebiliyorlar. Onlara güveniyorum. Bununla yaşayabiliriz.” Çocuk vakit içinde gerilimle ve zorluklarla baş edebileceği bir donanımı geliştirecek ve bu donanımla hayata hazırlanacaktır. Bu sebeple, çocuğunuzu her türlü gerilimden korumak gerçekçi bir deva değil. hayatımız boyunca zorlanma ihtimalimiz olan tecrübeler yaşarız. Değerli olan zorluklara karşı baş edecek donanıma sahip olmak. Bu donanımın gelişmesi de olağan gerilimlerde çocuğa güvenmek ve biraz daha zorlayıcı ve kapasitesini açtığını gözlemlediğimiz gerilim kaynaklarında ona inanç dolu sağlam bir rehberlik sunmak. Ne kendi haline bırakın ne de “sen yetersizsin” iletisi barındıran boğucu bir yardım sunun. Yanlışsız bildiri: “Seni görüyorum, seni duyuyorum. Elinden geleni yapıyorsun. Seninle gurur duyuyorum. Ama kimi vakit dayanmak nitekim çok güç. İşte o anlarda yanındayım. İnanç bana.”
hayatımızda hayli fazla gerilim kaynağı olduğunu biliyoruz. Gerilim kaynaklarıyla dolu bir sistemde en büyük dileklerimizden biri çocuklarımızı gerilime karşı korumak ve onlara gerilimsiz bir hayat sunmak. Evet, ebeveynler ve yetişkinler olarak çocukları her türlü gerilimden korumak isteyebiliriz. Lakin bu ne kadar mümkün yahut ne kadar hakikat? Doğrusunu isterseniz çocuğu her türlü gerilime karşı korumak ve onlara gerilimsiz bir ömür sunmak ne mümkün ne de hakikat bir ebeveynlik tavrı.
Olağan gelişim seyrinde yaşanan olağan gerilim yaşantıları çocuğu yetişkinliğe hazırlar. Bunu grip mikrobuyla birinci müsabakaya yahut aşı olmaya benzetebilirsiniz. Gündelik hayattaki küçük gerilim kaynakları da çocukları hayattaki başka şiddetli ömür olaylarına hazırlar. “Bunu başarabilecek miyim” yahut “O benden hoşlanacak mı” üzere kaygıları hangimiz yaşamadık? Bir şeyleri başarmayı istemek ve öteki beşerlerle bağlantılarımızı önemsemek tabiatımızın bir kesimi. Bu süreçte çocukların yaşadığı gerilim karşısında anne babaların ve biz yetişkinlerin yapabileceği ise çocukların hislerini anlamalarına yardımcı olmak, algılarına güvenmeleri konusunda onları desteklemek ve çocuktan beklenen karşılık davranış mevcut kapasitesinin epey üstüne çıktığında ona rehberlik sunmak. Örneğin, toplumsallaşma gereksinimini fark ettiğiniz bir çocuğu toplumsallaşması için yeni ortamlara, oyun kümelerine dahil edebilirsiniz. Ona toplumsal marifetleri bizatihi kendi aile bağlantılarınız ortasında öğretebilirsiniz. Fakat arkadaşıyla yaşadığı çatışmayı çözmesi için ona güvenmeniz ve çatışmayla ilgili gerilimi yönetebilmesi için gerekli olan marifetleri ve donanımı edinmesi konusunda ona rehberlik etmeniz gerekir.
Buraya kadar herşey çok alışılmış. Lakin kimi vakit üstte tarifi yapıldığı üzere, talep edilen davranış biz yetişkinler için de çocuklar için de mevcut ferdi kapasitemizin ve çevresel kaynaklarımızın fazlaca üstündedir. Örneğin, şiddetli bir ağrı yahut duygusal olarak ani ve şiddetli bir tecrübe yaşamak. Bu tipten bir gerilimin beynin işleyişi ve hayat kalitemiz üzerinde epeyce olumsuz tesirleri olur. Bu durumda çocuğu desteklemek ve gerilim faktöründen korumak gerekir. Örneğin, şiddete maruz kalan bir çocuğu kendi kendini müdafaası için yalnız bırakamazsınız. bu türlü şahsi sonların ihlali yahut mevcut kapasitenin fazlaca üstünde bir cevap bekleyen olaylarla ilgili gerilim faktörleri olağan olmaktan çıkıp travmatik yahut toksik gerilime dönüşürler. Tam da bu noktada bir yetişkin, anne yahut baba için kılavuzluk edecek şey, yaşanan gerilimin çocuk için olağan mı travmatik mi olduğunu ayırt etmek. Olağan ve tolere edilebilir gerilim sürecinde hem çocuğa fırsat tanımak birebir vakitte yanında olduğunu hissettirmek gerekir. Lakin şiddetli, ani ve çocuğun gelişmenini ve kişiliğini sabote eden önemli hayat tecrübeleri karşısında denetimi ele alıp çocuğa muhtaçlığı olan tam korunma ve garantiyi sağlamak gerekir. Örneğin, şiddetin içerisinde kalmış, tacize uğramış ve ağır bir hastalık atlatan bir çocuğa tam korunma ve garanti vermek hayati değer taşır. bir daha de birey oluşlarına hürmet duyarak ve güçlerine inananarak bunu yapmalıyız.
Olağan gerilim ve tolere edilebilir gerilim, olağan gelişim sürecinde, ömrün gidişatı içerisinde ve sağlam bir yetişkinin varlığında yaşanan hayat tecrübeleridir. Karnı fazlaca acıktığı için ağlamak, hayli beğendiği biçimde-evde esasen var olan polis arabasının üçüncüsünü annesine aldıramadığı için üzgün ve sakin saatler geçirmek, fazlaca bağlantı kurmak istediği bir arkadaşı tarafınca arkadaşlığın reddi karşısında yaşanan öfke, hüsran yahut hayal kırıklığı, babadan başka geçmek zorunda kalınacak bir hafta boyunca hissedilen hasret duygusu… kimi vakit epey sevilen birinin kaybı… Bu örneklerin kimileri olağan gelişim sürecinde hepimizin deneyimlediği kırılmalar iken kimileri hayat yollarında kimilerimizin yaşamak durumunda kaldığı biraz daha zorlayıcı tecrübeler: sevilen birinin kaybı üzere. Lakin bu boyuttaki gerilim kaynakları da tolere edilemez değillerdir. İnsan olmanın tabiatına içkin bir tecrübe olan kayıp karşısında bir çocuğun ruhsal istikrarını koruyacak ve tamirat kapasitesi edindirecek olan şey ayakları yere basan ve his düzenleme marifetlerine sahip inanç veren bir yetişkinin varlığı. Şayet çocuğun kuvvetli tecrübesi boyunca yetişkin sakin bir liman fonksiyonu nazaranbiliyorsa çocuk kuvvetli gerilim kaynaklarıyla ilgili bir donanım geliştirecektir. Aldığı bildiri şu olacaktır: “Evet bu hakikaten güç bir durum. Annem/babam/öğretmenim/teyzem de zorlanıyor, üzgünler. Ancak onlar baş edebiliyorlar. Onlara güveniyorum. Bununla yaşayabiliriz.” Çocuk vakit içinde gerilimle ve zorluklarla baş edebileceği bir donanımı geliştirecek ve bu donanımla hayata hazırlanacaktır. Bu sebeple, çocuğunuzu her türlü gerilimden korumak gerçekçi bir deva değil. hayatımız boyunca zorlanma ihtimalimiz olan tecrübeler yaşarız. Değerli olan zorluklara karşı baş edecek donanıma sahip olmak. Bu donanımın gelişmesi de olağan gerilimlerde çocuğa güvenmek ve biraz daha zorlayıcı ve kapasitesini açtığını gözlemlediğimiz gerilim kaynaklarında ona inanç dolu sağlam bir rehberlik sunmak. Ne kendi haline bırakın ne de “sen yetersizsin” iletisi barındıran boğucu bir yardım sunun. Yanlışsız bildiri: “Seni görüyorum, seni duyuyorum. Elinden geleni yapıyorsun. Seninle gurur duyuyorum. Ama kimi vakit dayanmak nitekim çok güç. İşte o anlarda yanındayım. İnanç bana.”