ahmetbeyler
Yeni Üye
Öncelikle bu yazımızın sadece bilgilendirme maksatlı olduğunu ve rastgele bir dini inancı eleştirmeden sadece deizm nedir sorusuna odaklandığımızı belirtelim. Bilhassa son senelerda ülkemizde ve dünyada deist sayısı artıyor. Beşerler semavi dinler yerine, deist görüşü benimseyerek dinler dışı bir ilah olgusu olduğunu düşünmeye başlıyorlar. Bu durumun bir fazlaca farklı sebebi var lakin şu an yazımızın konusu bu değil.
Deizm nedir sorusunun beşerler tarafınca bu kadar sorulmasının sebebi sık sık duyuluyor fakat tam olarak bilinmiyor olması. örneğin deizmin bir inanç olduğunu düşünen bir epeyce insan bulunmasına karşın aslında deizm sırf felsefi bir görüştür ve sorgulamalara açık olduğunu için alt formlarını bile doğurmuştur. Gelin deizm nedir, deizm özellikleri nelerdir, deistler neye inanır gibi merak edilen soruları yakından inceleyelim.
Deizm nedir, özellikleri nelerdir, deistler neye inanır?
Deizm nedir?
Deistler neye inanır?
Deistler ahirete inanır mı?
Deizmin özellikleri: Deizmde kabul edilen konular
Tanrının varlığına dair deist argümanlar
Kozmolojik argüman
Doğa yasası argümanı
Teleolojik argüman
Deizmin tarihçesi
Türkiye’de deist oranı
Deizm nedir?
Deizm; 16. yüzyılın birinci yarısında ortaya çıkmış olan, din ve peygamber olmadan bir ilah olduğunu ve bu tanrıyı insanın kendi aklıyla bulacağını söyleyen felsefi bir görüştür. Dinleri ve peygamberleri ortadan çıkardığı için deistler ilaha ulaşmak için doğayı ve mantığı temel alırlar. Temel deist niyete nazaran ilah bu dünyayı ve insanları yaratmış lakin sonrasındasında rastgele bir müdahalede bulunmamıştır.
Deistler neye inanır?
Deizmin bir öbür ismi yaradancılıktır. Yani deistler; ismine Rab, İlah ya da Allah deyin, bir yaratıcıya inanırlar. Deistler Müslüman, Hıristiyan ya da Yahudi değildirler. Deizme bakılırsa; ilah, dünyayı yarattıktan daha sonra ne din ne de peygamber göndermiştir. Dünyayı ve insanları yaratırken tüm kuralları koymuştur ve hayat, bu kurallara nazaran devam etmektedir.
Deistlerin genel olarak ahiret inancı ve buna bağlı olarak sevap ve günah inancı da olmadığı için yasaklar yoktur lakin her şey hür değildir. Zira deizme bakılırsa tanrı esasen dünyayı ve insanları yaratırken kurallar koymuş ve bu kuralları anlamamız için aklımızı yaratmıştır. Deistler doğayı gözlemleyerek ve akıllarını kullanarak bir ömür sürerler.
Deistler ahirete inanır mı?
Temel deizm görüşüne göre ahiret yani uygun insanların ölünce gideceği bir cennet ya da makus insanların ölünce gideceği bir cehennem yoktur. Ancak deizmin ortasındaki farklı görüşler ahiretin olduğunu ya da reenkarnasyonun olduğunu düşünürler. Ahiret ve reenkarnasyon kavramları, ruhun ölümsüzlüğü üzerinden tasarlanan kavramlar oldukları için genel görüş, bunlara karşı çıkmaktadır.
Deistler din kavramını reddettikleri için genel olarak kutsal kitaplara, peygamberlere, sevaplara, günahlara, cinlere, şeytanlara, meleklere, ibadete, duaya, cennet ve cehennem kavramlarına inanmazlar. Deistler dua eder mi sorusunun cevabını da burada görüyoruz. Dua, yaradanın yaşama müdahale etmesini istemektir. Deizm ise allahın asla müdahale etmediğini savunduğu için dua etmezler.
Deizmin özellikleri: Deizmde kabul edilen bahisler:
Tanrının varlığına dair deist argümanlar:
niçin ve niçinsellik unsuru üzerine şurası kozmolojik argümana nazaran her şey bir niçine bağlı olarak var olur. Her varlığın sebebini sorgulaya sorgulaya sonunda allaha ulaşırız. Yaradanın bir sebebi olmadığı için mutlak güç kabul edilir. Kozmolojik argümanın temel prensipleri şöyle;
Doğa yasası argümanı, tabiatın işleyişinin gözlemlenmesi kararı ortaya çıkmıştır. Doğa maddeleri tutarlıdır ve iddia edilebilir. Demek ki tabiat maddelerini koyan bir yasa koyucu vardır ve o da aziz bir varlık yani allahtır. Tabiat yasası argümanının temel prensipleri şöyle;
Dizayn ya da tasarım argümanı olarak da isimlendirilen teleolojik argüman doğal ömrün gözlemlenmesi kararı ortaya çıkmıştır. Buna nazaran her şey, işleyişini en hakikat yapacak biçimde ince detaylarla vardır ve bunu lakin bir ilah yaratabilir. Teleolojik argümana bakılırsa nasıl ki saatin olması için bir saatçiye gereksinim var ise bu biçimde ince ayrıntılarla var olan bir cihanın de bir yaratıcıya muhtaçlığı vardır.
Deizmin tarihçesi:
Deizm ismen olmasa da tarif olarak birinci defa Pierre Viret tarafınca kaleme alınan 1564 tarihindeki Instruction Chrétienne en la doctrine de la foi et de l’Évangile isimli yapıtta ortaya çıkmıştır. Tıpkı fikir deizm sözü olarak ise birinci defa 17. yüzyılın İngiltere’sinde karşımıza çıkıyor. O periyot pek tanınan olmuş ve büyük takviye görmüştür.
Deizmin ortaya çıkıp da bu tanınan olmasında Rönesans ve öbür aydınlanma hareketlerinin tesiri büyüktür. Zira Orta Çağ Avrupa’sında kilise baskın bir güçtü ve bilimsel gerçekleri bile reddedebiliyordu. Aydınlanma hareketleri ile birlikte beşerler doğayı anlamaya başlayınca kilisenin palavraları ortaya çıktı. bu biçimdece din kavramı reddedilerek doğal bir din anlayışı olarak deizm benimsendi.
İngiltere’de alevlenen deizm niyeti süratle Almanya, Fransa, İtalya üzere Avrupa’nın başka ülkelerine de yayıldı ve kendine hatırı sayılır dayanak buldu. 18. yüzyılda yeni kıta Amerika’ya da giden deizm ideolojisi, ülkeleri gezdikçe daha da gelişti ve kendine alt formlar oluşturacak kadar geniş bir görüş haline geldi.
Türkiye’de deist oranı:
Kesin olarak bilinmemekle bir arada elimizde bahis hakkında yapılan bazı anket sonuçları var. Pew Araştırma Merkezi’nin 2019 yılında yaptığı ankete nazaran iştirakçilerin %8’i için inanç değersiz. 2020 yılında yapılan Gezici Araştırma anketine göre 20 yaş altı şahısların %28.5’i inançsız olduğunu söylüyor. KONDA tarafınca 2018 yılında yapılan ankete nazaran %2 inançsız, %3 ise kendini ateist olarak tanımlıyor.
Din ve peygamberler olmadan bir ilah inancını savunan deizm nedir, özellikleri nelerdir, deistler neye inanır gibi merak edilen soruları yanıtladık ve mevzu hakkında bilmeniz gereken kıymetli ayrıntılardan bahsettik. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Deizm nedir sorusunun beşerler tarafınca bu kadar sorulmasının sebebi sık sık duyuluyor fakat tam olarak bilinmiyor olması. örneğin deizmin bir inanç olduğunu düşünen bir epeyce insan bulunmasına karşın aslında deizm sırf felsefi bir görüştür ve sorgulamalara açık olduğunu için alt formlarını bile doğurmuştur. Gelin deizm nedir, deizm özellikleri nelerdir, deistler neye inanır gibi merak edilen soruları yakından inceleyelim.
Deizm nedir, özellikleri nelerdir, deistler neye inanır?
Deizm nedir?
Deistler neye inanır?
Deistler ahirete inanır mı?
Deizmin özellikleri: Deizmde kabul edilen konular
Tanrının varlığına dair deist argümanlar
Kozmolojik argüman
Doğa yasası argümanı
Teleolojik argüman
Deizmin tarihçesi
Türkiye’de deist oranı
Deizm nedir?
Deizm; 16. yüzyılın birinci yarısında ortaya çıkmış olan, din ve peygamber olmadan bir ilah olduğunu ve bu tanrıyı insanın kendi aklıyla bulacağını söyleyen felsefi bir görüştür. Dinleri ve peygamberleri ortadan çıkardığı için deistler ilaha ulaşmak için doğayı ve mantığı temel alırlar. Temel deist niyete nazaran ilah bu dünyayı ve insanları yaratmış lakin sonrasındasında rastgele bir müdahalede bulunmamıştır.
Deistler neye inanır?
Deizmin bir öbür ismi yaradancılıktır. Yani deistler; ismine Rab, İlah ya da Allah deyin, bir yaratıcıya inanırlar. Deistler Müslüman, Hıristiyan ya da Yahudi değildirler. Deizme bakılırsa; ilah, dünyayı yarattıktan daha sonra ne din ne de peygamber göndermiştir. Dünyayı ve insanları yaratırken tüm kuralları koymuştur ve hayat, bu kurallara nazaran devam etmektedir.
Deistlerin genel olarak ahiret inancı ve buna bağlı olarak sevap ve günah inancı da olmadığı için yasaklar yoktur lakin her şey hür değildir. Zira deizme bakılırsa tanrı esasen dünyayı ve insanları yaratırken kurallar koymuş ve bu kuralları anlamamız için aklımızı yaratmıştır. Deistler doğayı gözlemleyerek ve akıllarını kullanarak bir ömür sürerler.
Deistler ahirete inanır mı?
Temel deizm görüşüne göre ahiret yani uygun insanların ölünce gideceği bir cennet ya da makus insanların ölünce gideceği bir cehennem yoktur. Ancak deizmin ortasındaki farklı görüşler ahiretin olduğunu ya da reenkarnasyonun olduğunu düşünürler. Ahiret ve reenkarnasyon kavramları, ruhun ölümsüzlüğü üzerinden tasarlanan kavramlar oldukları için genel görüş, bunlara karşı çıkmaktadır.
Deistler din kavramını reddettikleri için genel olarak kutsal kitaplara, peygamberlere, sevaplara, günahlara, cinlere, şeytanlara, meleklere, ibadete, duaya, cennet ve cehennem kavramlarına inanmazlar. Deistler dua eder mi sorusunun cevabını da burada görüyoruz. Dua, yaradanın yaşama müdahale etmesini istemektir. Deizm ise allahın asla müdahale etmediğini savunduğu için dua etmezler.
Deizmin özellikleri: Deizmde kabul edilen bahisler:
- Yaratıcı bir güç olduğuna dair inanç
- Aklımız ve mantığımız yoluyla doğruları bulabileceğimiz
- Vahiyler kaynaklı dinler ve bunlara bağlı olarak anlatılan mucizelerin, dogmaların, kehanetlerin reddedilmesi
Tanrının varlığına dair deist argümanlar:
- Kozmolojik argüman
- Doğa yasası argümanı
- Teleolojik argüman
niçin ve niçinsellik unsuru üzerine şurası kozmolojik argümana nazaran her şey bir niçine bağlı olarak var olur. Her varlığın sebebini sorgulaya sorgulaya sonunda allaha ulaşırız. Yaradanın bir sebebi olmadığı için mutlak güç kabul edilir. Kozmolojik argümanın temel prensipleri şöyle;
- Var olan her şeyin bir niçini vardır.
- Tüm maddelerden büyük bir yasa koyucu vardır.
- Evrenin de bir niçini vardır.
Doğa yasası argümanı, tabiatın işleyişinin gözlemlenmesi kararı ortaya çıkmıştır. Doğa maddeleri tutarlıdır ve iddia edilebilir. Demek ki tabiat maddelerini koyan bir yasa koyucu vardır ve o da aziz bir varlık yani allahtır. Tabiat yasası argümanının temel prensipleri şöyle;
- Doğanın muhakkak bir tertipte işlemesini sağlayan yasalar vardır.
- Tüm maddelerden büyük bir yasa koyucu vardır.
- Yasa koyucu büyük bir varlıktır.
Dizayn ya da tasarım argümanı olarak da isimlendirilen teleolojik argüman doğal ömrün gözlemlenmesi kararı ortaya çıkmıştır. Buna nazaran her şey, işleyişini en hakikat yapacak biçimde ince detaylarla vardır ve bunu lakin bir ilah yaratabilir. Teleolojik argümana bakılırsa nasıl ki saatin olması için bir saatçiye gereksinim var ise bu biçimde ince ayrıntılarla var olan bir cihanın de bir yaratıcıya muhtaçlığı vardır.
Deizmin tarihçesi:
Deizm ismen olmasa da tarif olarak birinci defa Pierre Viret tarafınca kaleme alınan 1564 tarihindeki Instruction Chrétienne en la doctrine de la foi et de l’Évangile isimli yapıtta ortaya çıkmıştır. Tıpkı fikir deizm sözü olarak ise birinci defa 17. yüzyılın İngiltere’sinde karşımıza çıkıyor. O periyot pek tanınan olmuş ve büyük takviye görmüştür.
Deizmin ortaya çıkıp da bu tanınan olmasında Rönesans ve öbür aydınlanma hareketlerinin tesiri büyüktür. Zira Orta Çağ Avrupa’sında kilise baskın bir güçtü ve bilimsel gerçekleri bile reddedebiliyordu. Aydınlanma hareketleri ile birlikte beşerler doğayı anlamaya başlayınca kilisenin palavraları ortaya çıktı. bu biçimdece din kavramı reddedilerek doğal bir din anlayışı olarak deizm benimsendi.
İngiltere’de alevlenen deizm niyeti süratle Almanya, Fransa, İtalya üzere Avrupa’nın başka ülkelerine de yayıldı ve kendine hatırı sayılır dayanak buldu. 18. yüzyılda yeni kıta Amerika’ya da giden deizm ideolojisi, ülkeleri gezdikçe daha da gelişti ve kendine alt formlar oluşturacak kadar geniş bir görüş haline geldi.
Türkiye’de deist oranı:
Kesin olarak bilinmemekle bir arada elimizde bahis hakkında yapılan bazı anket sonuçları var. Pew Araştırma Merkezi’nin 2019 yılında yaptığı ankete nazaran iştirakçilerin %8’i için inanç değersiz. 2020 yılında yapılan Gezici Araştırma anketine göre 20 yaş altı şahısların %28.5’i inançsız olduğunu söylüyor. KONDA tarafınca 2018 yılında yapılan ankete nazaran %2 inançsız, %3 ise kendini ateist olarak tanımlıyor.
Din ve peygamberler olmadan bir ilah inancını savunan deizm nedir, özellikleri nelerdir, deistler neye inanır gibi merak edilen soruları yanıtladık ve mevzu hakkında bilmeniz gereken kıymetli ayrıntılardan bahsettik. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.