Çok Ayrıntılı Düşünme (Overthinking) Nedir?

ahmetbeyler

Yeni Üye
Yapmanızın beklendiği bir işi yapamadığınızda, yeni bir duruma uygun görülüp terfi edildiğinizde, ailenizle yahut kız/erkek dostunuzla tartıştığınızda ve daha birçok durumda birtakım fikirler beynimizde yer etmeye başlar. Buraya kadar pek doğal olan bu durum, şayet şuurlu değilsek tekrar etmeye başlar ve yolumuz çok ayrıntılı düşünmeye (overthinking) çıkar.

Aslında bu fikirler başta, onları tetikleyen ögeleri gözden geçirmemize yardımcı olur. Örnek olarak kız/erkek dostunuzla tartıştığınızda o tartışmayı tekrar düşünür ve şayet objektifseniz taraf tutmaksızın sorunu bakılırsabilirsiniz. Bu da barıştığınız vakit birebir hususta çatışmanızı maniler. Pekala iş çok ayrıntılı düşünme boyutuna vardığında ne olur? Gelin birlikte bakalım.

“İleride ne iş yapacağım?”, “Maddi durumum nasıl olacak?”, “Beni seven birini bulabilecek miyim?”, “Asla başaramayacağım” üzere niyetler, daha hiç bir şey belirli değilken başımızı meşgul eder:


Aslında bunları düşünmek ve sonuç aramak bir noktaya kadar düzgündür diyebiliriz. Sonuçta planlı ilerlemenin ziyanı olmaz, tersine çokça yararı olur. Ancak burada çok düşünmenin ayrımını yapabiliyor olmamız gerek. Pekala nedir bu ayrım?

Avukat olmak isteyen bir öğrenci olduğunuzu düşünelim. Şayet bunu nasıl yapacağınızı bilemez ve umutsuzca düşünürseniz bu, yine eder ve çok düşünmeye gdolayır. Burada ise tıpkı niyetin üzerinden yine tekrar geçtiğiniz için ilerleyemez hâle gelirsiniz.

Öte yandan avukat olmak için neler yapmanız gerektiğine göz atıp ona bakılırsa plan ve program kurar ve programı takip ederseniz bu, az evvelkinin bilakis sizler için pek sağlıklı olur ve avukatlık gayenize olağandan daha erken ulaşabilmenize imkân tanır.

Çok düşünme hem geçmişe birebir vakitte geleceğe yönelik çalışıyor ki bu da bireylerin gelişmeninin önüne mani koyuyor


Eski kusurlarımızdan ders çıkarırız ve bu dersler ileride birebir yanılgıyı yenidenlamamızı mahzurlar. Bu sayede şu an geçmişteki kendimizden daha düzgün durumdayız diyebiliyoruz. Bu bağlamda gerekli dersleri çıkardığımızda geçmişteki yanılgıların bir değeri kalmaz. En azından çok düşünme durumundan muzdarip olmayan birisi bunu söyleyebilir.

Zira bu durum çok düşünme boyutuna vardığında bireyler geçmişten ders çıkarsa dahi daima düşünmeye devam eder. Örneğin yıllar evvel sevgilinizle tartıştığınızı ve ayrıldığınızı düşünelim. Ortadan geçen 5, tahminen de 10 yılın akabinde hâlâ o tartışmayı düşünüyorsanız ve bu durum sizin gündelik omurunuzdaki veriminizi ve uyku kalitenizi etkiliyorsa çok düşünüyorsunuz demektir.


Bu olağan olarak arsız olun ve her şeyi unutun demek değil. Ondan fazla, siz hatalıysanız tekrar tıpkı yanılgıyı yenidenlamamak için uğraşmanızı, karşınızdaki kusurluysa da bunun şuurunda olmanız gerektiğini söylüyoruz.

Farklı ihtimalleri tahlil etmeye başlayıp duramamamızla ortaya çıkan çok düşünme bir hastalık değil, hatta vakit zaman âlâ olduğu söyleniyor. Ayrıyeten herkeste en azından bir ölçü olan bir durum. Pekala bundan bir anda kurtulmak mümkün mü?


Daha evvel sizlere, yasaklanan şeylerin daha kuvvetli bir biçimde geri tepmesine yol açan Streissand tesirinden bahsetmiştik. Şayet kendinize bir anda “fazla düşünmek yok” derseniz muhtemelen buna benzeri bir tesir ortaya çıkacak. Tıpkı sigara bir anda kesildiğinde yahut çocuklara bilgisayar yasaklandığında olduğu üzere.

Uygun de ne yapalım bu biçimde?


Çok ayrıntılı düşünmenin temeli çok dertten gelir. Dertler ise hayatımızın her alanında karşımızdadır. Terfi alacağınız vakit kaygılanırsınız, sevdiğiniz birine açılacağınız sırada kaygılanırsınız, evcil hayvan sahiplenirken de kaygılanırsınız ve bu dertlerden kaçış yok.

Bu sebeple yapabileceğiniz en tesirli ve verimli şey, onları kabul etmek ve ortasında bulunduğunuz durumda elinizden gelenin en düzgününü yapmak olacaktır. Örnek olarak terfi edilmeye uygun görüldüyseniz yeni gelen sorumlulukları nasıl yerine getireceğim diye tekrar yine düşünürken başınızda kaybolabilir ve bu sebeple işinizdeki veriminizi ister istemez azaltabilirsiniz.


Bu da tahminen de o terfi daha gelmeden kaybetmenize sebep olur. Tıpkı biçimde imtihanlara hazırlanırken de “nasıl yapacağım” diye çaresizce düşünmek sizi yinea sokar. Lakin koşullar ne kadar makûs olursa olsun bir yerden başlamak, başarıyı elde etmenin yoludur.

özetlemek gerekirse sorun çözme yetenekleriniz sizleri ileriye taşır. Çok düşünme ise ortasında bulunduğunuz probleme daha fazla gömülmenize sebep olarak gelişmeninizi mahzurlar. Son olarak bu durumun gündelik ömrünüzü makûs etkilemeye başladığını düşünüyorsanız bir uzmanla görüşmek çok faydalı olacaktır.

Gerçekçi olmayan tavsiyeler veren motivasyon sayfalarından uzak durmanız da bu durumu aşabilmeniz için faydanıza olacaktır

Kaynaklar: Executive Support Magazine, Yaşantı Psikoloji, GoodRx, Very Well Mind