ahmetbeyler
Yeni Üye
Çocuk sahibi olmak istemeyenler, günlük hayatlarında sık sık “yaşın geçecek; bir sorun mi var; çocuk, evliliği kurtarır; yaşlanınca sana bakacak birini ararsın; çocuk, konutun sevincidir; anne olunca keşke daha evvel yapsaydım dersin; kucağına birinci aldığında anlıyorsun o hissi; çocuk yapın da biz de artık torun sevelim…” tarzında klişe sözlerle karşılaşır.
Çocuk sahibi olmaktan kaçınmanın sebepleri toplum tarafınca en hayli sorgulanan konulardan biridir. Günümüzde insanların geçmişe kıyasla niye dünyaya çocuk getirme düşüncesinden daha uzak durduğu konusunu uzmanların sayesinde sizin için deklare ettik.
Dünyaya çocuk getirmeye karşı gelen ideoloji: Antinatalizm
Antinatalizm; çocukların isteği olmadan dünyaya getirmenin etik olmaması, nüfus artışı, iklim krizi ve global ısınmaya bağlı çevresel dertler, genetik miras dertleri, ekonomik dertler, çocuk sahibi olanların ruh sıhhatinin bozulması, çocuğun dünyaya geldiğinde acı çekecek olması üzere sebeplere dayanarak çocuk sahibi olmaya karşı olan bir ideolojidir.
Antinatalistlerin savunduğu tüm bu sebepler, dünyaya çocuk getirmenin önüne geçer. Günümüzde “antinatalizm” görüşünün söz manası pek bilinmese de bu ideolojiyi savunanların sayısı günden güne artıyor.
hanımın toplumdaki pozisyonunun değişmesi, çocuk sahibi olma fikrine olan yaklaşımı da değiştirdi.
Değişen toplumsal şuurla birlikte bayanlar iş hayatında daha hayli yer almaya başladı. Artık eskisi üzere “kadın kısmı konutta oturur; çocuğuna bakar, yemek yapar, paklık yapar” gibi demode düşüncelerin yerini “kadınlar da erkekler kadar iş hayatının ortasında olmalı, ekonomik özgürlüklerini kazanmalı, eşit fırsatlara ve maaşa sahip olmalı” fikirleri aldı.
Hâl bu biçimde olunca, bir bayan ve bir erkeğin toplumsal hayattaki misyonları birbirine yaklaştı ve çocuk bakma sorumluluğu geri planda kalmaya başladı. Artık bayanlara nazaran çocuk, “özgürlük kısıtlayıcı” bir şey. Bir çocuğa bakmak için meskenin ortasında konumlanarak konuta bağlı yaşaması gereken bayanlar, bunu tercih etmek istemiyor.
Anne olmak ya da olmamak yalnızca bayanın karar verebileceği sıradan bir seçimdir.
Akademisyen Dr. Pınar Eke’ye nazaran; bir erkek, yaptığı işle toplumsal statüsünü elde ederken bayanların toplumsal varlığı yalnızca annelikle onay alıyor.
Çocuk doğurmayı sadece “istememek” üzere bir sebep bayanlar için makul bir niye olarak görülmüyor ve akabinde “bir sıhhat sorunun mi var, yaşlanınca sana kim bakacak, kocan mı istemiyor?” üzere sorularla karşı karşıya kalıyorlar. halbuki anne olmak ya da olmamak, sadece hanımın karar verebileceği sıradan bir seçimdir.
Anne olma isteği, bayanlara doğuştan yüklenen bir içgüdü değildir.
Op. Dr. İlter Yenidede, her hanımın anne olmak üzere doğuştan gelen bir içgüdüsünün olmadığını, anneliğin toplumsal olarak atanmış bir rol olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten; yalnızca hormonlardan hareketle anne olmayı isteyen bir hanımın olmayacağını, sırf hormonlarının yüksek olduğu periyotta cinsel istekten kaynaklı gebe kalma talihinin daha yüksek olduğunu vurguluyor.
Jinekolog İlter Yenidede, şunları ekliyor: Üremeyi gerekli kılan sebeplerin neredeyse hepsi toplumsal. İnsanların erken yaşta hastalıktan öldüğü ya da savaşların olduğu ülkelerde üreme sayısı artıyor zira nüfusun korunması gerek. İnsanların mevt oranlarının az olduğu ülkelerde ise doğum oranları düşük. Bunu belirleyen genler değil, toplumsal yapı.
Geçmişteki hayat kaidelerinin değişmesi de dünyaya çocuk getirme konusundaki parametreleri etkiliyor.
Eskiden insanların çocuk fikrine daha fazlaca yanaşmasının sebeplerinden bir başkası, geçmişte çocukların “iş gücü” olarak görülmesiydi. Çocuk sayısı arttıkça ailedeki personel sayısı da artıyordu. Lakin 1950’li senelerdan itibaren bu fikrin değişmeye başlamasıyla çocuk doğurmaya karşı tavır da değişmeye başladı.
Çocuk sahibi olmaktan kaçınmadaki bir başka sebep: Ekonomi
elbet günümüzün koşullarına baktığımızda çocuk sahibi olmaktan kaçınmanın ekonomik boyutu yadsınamayacak kadar fazla.
Kendi gereksinimlerimizi karşılarken yahut bir meskeni geçindirirken bile zorlanmaya başladığımız bu vakitte dünyaya gelen bir bebeğin belirli bir yaşa kadar özel gereksinimlerinden öte; eğitim, barınma, beslenme gibi temel gereksinimlerini maddi açıdan karşılamak bile hayli zorlaştı.
Çocuk sahibi olmanın önüne geçen öteki niçinler:
Doğurganlık suratı; bir kişinin, hayatı boyunca dünyaya getirebileceği toplam çocuk sayısıdır.
2000 yılında hesaplanan Türkiye’de doğurganlık hızı 2,50 çocuk iken, 2020’de bu sayı 1,88 çocuğa düştü.
Çocuk sahibi olmaktan kaçınmanın sebepleri toplum tarafınca en hayli sorgulanan konulardan biridir. Günümüzde insanların geçmişe kıyasla niye dünyaya çocuk getirme düşüncesinden daha uzak durduğu konusunu uzmanların sayesinde sizin için deklare ettik.
Dünyaya çocuk getirmeye karşı gelen ideoloji: Antinatalizm
Antinatalizm; çocukların isteği olmadan dünyaya getirmenin etik olmaması, nüfus artışı, iklim krizi ve global ısınmaya bağlı çevresel dertler, genetik miras dertleri, ekonomik dertler, çocuk sahibi olanların ruh sıhhatinin bozulması, çocuğun dünyaya geldiğinde acı çekecek olması üzere sebeplere dayanarak çocuk sahibi olmaya karşı olan bir ideolojidir.
Antinatalistlerin savunduğu tüm bu sebepler, dünyaya çocuk getirmenin önüne geçer. Günümüzde “antinatalizm” görüşünün söz manası pek bilinmese de bu ideolojiyi savunanların sayısı günden güne artıyor.
hanımın toplumdaki pozisyonunun değişmesi, çocuk sahibi olma fikrine olan yaklaşımı da değiştirdi.
Değişen toplumsal şuurla birlikte bayanlar iş hayatında daha hayli yer almaya başladı. Artık eskisi üzere “kadın kısmı konutta oturur; çocuğuna bakar, yemek yapar, paklık yapar” gibi demode düşüncelerin yerini “kadınlar da erkekler kadar iş hayatının ortasında olmalı, ekonomik özgürlüklerini kazanmalı, eşit fırsatlara ve maaşa sahip olmalı” fikirleri aldı.
Hâl bu biçimde olunca, bir bayan ve bir erkeğin toplumsal hayattaki misyonları birbirine yaklaştı ve çocuk bakma sorumluluğu geri planda kalmaya başladı. Artık bayanlara nazaran çocuk, “özgürlük kısıtlayıcı” bir şey. Bir çocuğa bakmak için meskenin ortasında konumlanarak konuta bağlı yaşaması gereken bayanlar, bunu tercih etmek istemiyor.
Anne olmak ya da olmamak yalnızca bayanın karar verebileceği sıradan bir seçimdir.
Akademisyen Dr. Pınar Eke’ye nazaran; bir erkek, yaptığı işle toplumsal statüsünü elde ederken bayanların toplumsal varlığı yalnızca annelikle onay alıyor.
Çocuk doğurmayı sadece “istememek” üzere bir sebep bayanlar için makul bir niye olarak görülmüyor ve akabinde “bir sıhhat sorunun mi var, yaşlanınca sana kim bakacak, kocan mı istemiyor?” üzere sorularla karşı karşıya kalıyorlar. halbuki anne olmak ya da olmamak, sadece hanımın karar verebileceği sıradan bir seçimdir.
Anne olma isteği, bayanlara doğuştan yüklenen bir içgüdü değildir.
Op. Dr. İlter Yenidede, her hanımın anne olmak üzere doğuştan gelen bir içgüdüsünün olmadığını, anneliğin toplumsal olarak atanmış bir rol olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten; yalnızca hormonlardan hareketle anne olmayı isteyen bir hanımın olmayacağını, sırf hormonlarının yüksek olduğu periyotta cinsel istekten kaynaklı gebe kalma talihinin daha yüksek olduğunu vurguluyor.
Jinekolog İlter Yenidede, şunları ekliyor: Üremeyi gerekli kılan sebeplerin neredeyse hepsi toplumsal. İnsanların erken yaşta hastalıktan öldüğü ya da savaşların olduğu ülkelerde üreme sayısı artıyor zira nüfusun korunması gerek. İnsanların mevt oranlarının az olduğu ülkelerde ise doğum oranları düşük. Bunu belirleyen genler değil, toplumsal yapı.
Geçmişteki hayat kaidelerinin değişmesi de dünyaya çocuk getirme konusundaki parametreleri etkiliyor.
Eskiden insanların çocuk fikrine daha fazlaca yanaşmasının sebeplerinden bir başkası, geçmişte çocukların “iş gücü” olarak görülmesiydi. Çocuk sayısı arttıkça ailedeki personel sayısı da artıyordu. Lakin 1950’li senelerdan itibaren bu fikrin değişmeye başlamasıyla çocuk doğurmaya karşı tavır da değişmeye başladı.
Çocuk sahibi olmaktan kaçınmadaki bir başka sebep: Ekonomi
elbet günümüzün koşullarına baktığımızda çocuk sahibi olmaktan kaçınmanın ekonomik boyutu yadsınamayacak kadar fazla.
Kendi gereksinimlerimizi karşılarken yahut bir meskeni geçindirirken bile zorlanmaya başladığımız bu vakitte dünyaya gelen bir bebeğin belirli bir yaşa kadar özel gereksinimlerinden öte; eğitim, barınma, beslenme gibi temel gereksinimlerini maddi açıdan karşılamak bile hayli zorlaştı.
Çocuk sahibi olmanın önüne geçen öteki niçinler:
- Anne olan şahısların devlet tarafınca gereğince desteklenmemesi
- Çocuk büyütmenin paylaşılabilecek bir sorumluluk olduğu ülkemizde ve dünyada hâlâ büsbütün onay görmemesi
- yaşamı,n eskisine nazaran daha mobil ve yoğun ilerleyişi
- Sorumluluk kaygısı
- Kariyer planları
- LGBTİ+ bireylerin çocuk sahibi olma konusunda yaşadıkları toplumsal zorluklar.
- %56: Yalnızca istemiyor
- %19: Tıbbi
- %17: Ekonomik
- %15: Partneri yok
- %10: Yaş
- %9: Dünya durumu
- %5: İklim krizi
Doğurganlık suratı; bir kişinin, hayatı boyunca dünyaya getirebileceği toplam çocuk sayısıdır.
2000 yılında hesaplanan Türkiye’de doğurganlık hızı 2,50 çocuk iken, 2020’de bu sayı 1,88 çocuğa düştü.
- Kaynaklar: Sosyolog Sinem Elif Asar Fazilet, BBC, +90