ahmetbeyler
Yeni Üye
Geçmişten günümüze gelişen değişen teknolojinin sunduğu şayet olmazsa şayet olmazsa eserlerden olan buzdolapları, yiyeceklerimizin taze, içeceklerimizin ise soğuk kalmasını sağlıyor. Bu bağlamda olağanda kısa mühlet dayanabilecek yiyecek ve içeceklerin ömrünü uzatıyorlar. Bu da onları hayatımızın vazgeçilmez bir modülü hâline getiriyor.
Buzdolabı, bir fikir olarak kabaca 1700’lerde kendini göstermeye başladı. Pekala bu vakit içinderdan evvel beşerler, yemeklerinin ömrünü uzatmak yahut içecekleri serin tutmak için hangi yollara başvuruyordu? Gelin birlikte bakalım.
Günümüzde de kullanılan kurutma tekniği, yiyeceklerin ömrünü uzatmak için pek fazla tercih ediliyordu:
olağan olarak çağdaş kurutma teknikleri binlerce yıl öncesinde yoktu. Bu sebeple Güneş ışığında kurutma formülü tercih ediliyordu. bu biçimdece nemli ortamda çoğalan bakterilerin önüne geçiliyordu.
Binlerce yıl öncesine dayanan bir öbür yiyecek muhafaza usulü: Tütsüleme
Kurutma kadar kuvvetli bir muhafaza sağlamasa da tütsüleme prosedürü de kayda paha derecede et ve başka besinlerin saklanmasını sağlıyordu. Günümüzde de görülen bu metot, etin ateşe temas etmeden dumanla pişirilmesini kapsıyor. Bu bağlamda ateşe eklenen talaş modülleri da ete dumanımsı bir tat katıyor.
Daha fazlaca kuzeydeki soğuk ülkelerde tercih edilen dondurma yolu:
Dondurucu soğukların olduğu yerleri en azından belgesellerde görmüşüzdür. Burada beşerler, bugün dondurucularımızla yaptığımız işi etrafta çokça bulunan kar ve buzla yapıyordu. Bu sayede yemekler uzun müddet korunabiliyordu.
Herkes kuzeydeki soğuk ülkelerde yaşamadığından daha güneyde olanların da buna misal bir yol bulması gerekti. Bu sayede gömme formülü ortaya çıktı.
Gömme tekniğinde yerin alt kısmının, üst kısmından daha serin olmasından faydalanıldı. Bu sayede yiyecekler sıcaklığa ve oksijene maruz kalmadığından ömürleri uzatılmış oldu.
Hatta antik periyotta insanların yiyecekleri gömmek için bugünlerde kimsenin yanaşmak istemediği bataklıkları kullandığı da biliniyor. Bu bölgelerin sunduğu avantajlar ise asitli, serin ve az oksijenli olmaları. Bu da yiyeceklerin uzun dayanmasına katkıda bulunuyor.
Bataklıkların yanında göller de yiyecek saklamak için beğenilen bölgelerdendi.
birinci vakit içinderda Perslerin kullandığını düşündüğümüz Yakhchal isimli yapılar:
Bu yapıları antik periyotta kullanılan bir buzdolabı olarak düşünebiliriz. Kış aylarında dağlardan getirilen buzun saklanmasında ve yiyeceklerin depolanmasında kullanıldılar. olağan olarak sıcak devirlerde serinlemek için soğuk eserlere erişebilme hakkı büyük ölçüde idaredeki insanlardaydı.
1800’lere yanlışsız ise çalışma mantığı Yakchal’a benzeyen ama daha küçük olan ‘buz kutuları’ (ice boxes) yaygınlaştı. Bunlarda kullanılan buz eridiğinden günlük olarak değiştirilmeleri gerekiyordu.
Yiyecekleri senelerca koruyan ve bu vakit içinderda da aşina olduğumuz konserveleme yolu:
Bu sistemin kökü, kestirim edebileceğimiz üzere antik periyotlara kadar gitmiyor. Onun yerine 1800’lerin başlarında keşfedildiğini görüyoruz. Fransız Nicolas Appert’in bulduğu bu metot, 1900’lü senelerda çok ilerledi. Yani bir bakıma başkalarına nazaran yeni olduğunu söyleyebiliriz.
Turşu yapma yoluyla yiyeceği müdafaanın tarihi, Mezopotamyalılara kadar gidiyor:
Günümüzde hem lezzetli tıpkı vakitte sağlıklı olduğu için tüketilen turşular, bu vakitteki insanların, yiyecekleri sirke gibisi asidik karışımlarda tutarak uzun müddet bozulmadan tutma gayretleriyle ortaya çıktı.
Ondan çok şarap ya da bira üzere düşük pH bedeline sahip şeylerin ortasında saklandığı iddia ediliyor.
Eski vakit içinderda tuzlama usulü tıpkı zamandağerli besinlerin korunması için tıpkı vakitte makûs hasat üzere durumlara öncesinden hazırlıklı olmak için tercih ediliyordu. Kimyasal açıdan baktığımızda kabaca tuzun, yiyecekleri kurutarak bozulmasına sebep olan bakterileri ortadan kaldırdığını görüyoruz.
Şeker ve bal kullanarak yiyeceği muhafaza sistemi:
İzleri antik periyoda kadar takip edilebilen bu sistemde, başta tuzlamaya benzeri biçimde şeker kullanılıyordu. Bu sayede kurutulan meyve ve sebzeler, sıklıkla bal ortasında saklanıyor ve ömürleri uzamış oluyor.
Olağanda meyve ve zerzevatları kurutmak için saf şeker, ortasında saklamak içinse kristal şeker kullanılıyormuş. Bal da şeker oranı yüksek olduğundan birebir bakılırsavi bakılırsabiliyordu.
Testiler ise suyu soğuk ya da sıcak tutmak için kullanıldı:
Testilerin üzerinde üretim evrelerinden kalma gözenekler bulunur. Bu da buralardan dışa atılan nemin buharlaşmasına sebep olur. Örneğin içeride soğuk su saklamak istediğimizde minik gözeneklerden çıkan ufak ölçüde suyun, sıcak havada buharlaştığını görürüz. Bu buharlaşma, birlikteinde testi yüzeyindeki ısının da gitmesine sebep olur.
Hem içi birebir vakitte soğuk kalan testi, bu sayede ısı alışverişi yapmaz ve serin kalır. olağan olarak bu süreçte buharlaşmadan dolayı testi ortasındaki su, bir nebze azalır.
1700’lerde kendini bir fikir olarak göstermeye başlayan buzdolabı, 1900’lerin başında bildiğimiz hâliyle konutlarda kullanılmaya başladı. Bunun öncesinde sizin bildiğiniz farklı bir yiyecek müdafaa tekniği var ise yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
Buzdolabı, bir fikir olarak kabaca 1700’lerde kendini göstermeye başladı. Pekala bu vakit içinderdan evvel beşerler, yemeklerinin ömrünü uzatmak yahut içecekleri serin tutmak için hangi yollara başvuruyordu? Gelin birlikte bakalım.
Günümüzde de kullanılan kurutma tekniği, yiyeceklerin ömrünü uzatmak için pek fazla tercih ediliyordu:
olağan olarak çağdaş kurutma teknikleri binlerce yıl öncesinde yoktu. Bu sebeple Güneş ışığında kurutma formülü tercih ediliyordu. bu biçimdece nemli ortamda çoğalan bakterilerin önüne geçiliyordu.
Binlerce yıl öncesine dayanan bir öbür yiyecek muhafaza usulü: Tütsüleme
Kurutma kadar kuvvetli bir muhafaza sağlamasa da tütsüleme prosedürü de kayda paha derecede et ve başka besinlerin saklanmasını sağlıyordu. Günümüzde de görülen bu metot, etin ateşe temas etmeden dumanla pişirilmesini kapsıyor. Bu bağlamda ateşe eklenen talaş modülleri da ete dumanımsı bir tat katıyor.
Daha fazlaca kuzeydeki soğuk ülkelerde tercih edilen dondurma yolu:
Dondurucu soğukların olduğu yerleri en azından belgesellerde görmüşüzdür. Burada beşerler, bugün dondurucularımızla yaptığımız işi etrafta çokça bulunan kar ve buzla yapıyordu. Bu sayede yemekler uzun müddet korunabiliyordu.
Herkes kuzeydeki soğuk ülkelerde yaşamadığından daha güneyde olanların da buna misal bir yol bulması gerekti. Bu sayede gömme formülü ortaya çıktı.
Gömme tekniğinde yerin alt kısmının, üst kısmından daha serin olmasından faydalanıldı. Bu sayede yiyecekler sıcaklığa ve oksijene maruz kalmadığından ömürleri uzatılmış oldu.
Hatta antik periyotta insanların yiyecekleri gömmek için bugünlerde kimsenin yanaşmak istemediği bataklıkları kullandığı da biliniyor. Bu bölgelerin sunduğu avantajlar ise asitli, serin ve az oksijenli olmaları. Bu da yiyeceklerin uzun dayanmasına katkıda bulunuyor.
Bataklıkların yanında göller de yiyecek saklamak için beğenilen bölgelerdendi.
birinci vakit içinderda Perslerin kullandığını düşündüğümüz Yakhchal isimli yapılar:
Bu yapıları antik periyotta kullanılan bir buzdolabı olarak düşünebiliriz. Kış aylarında dağlardan getirilen buzun saklanmasında ve yiyeceklerin depolanmasında kullanıldılar. olağan olarak sıcak devirlerde serinlemek için soğuk eserlere erişebilme hakkı büyük ölçüde idaredeki insanlardaydı.
1800’lere yanlışsız ise çalışma mantığı Yakchal’a benzeyen ama daha küçük olan ‘buz kutuları’ (ice boxes) yaygınlaştı. Bunlarda kullanılan buz eridiğinden günlük olarak değiştirilmeleri gerekiyordu.
Yiyecekleri senelerca koruyan ve bu vakit içinderda da aşina olduğumuz konserveleme yolu:
Bu sistemin kökü, kestirim edebileceğimiz üzere antik periyotlara kadar gitmiyor. Onun yerine 1800’lerin başlarında keşfedildiğini görüyoruz. Fransız Nicolas Appert’in bulduğu bu metot, 1900’lü senelerda çok ilerledi. Yani bir bakıma başkalarına nazaran yeni olduğunu söyleyebiliriz.
Turşu yapma yoluyla yiyeceği müdafaanın tarihi, Mezopotamyalılara kadar gidiyor:
Günümüzde hem lezzetli tıpkı vakitte sağlıklı olduğu için tüketilen turşular, bu vakitteki insanların, yiyecekleri sirke gibisi asidik karışımlarda tutarak uzun müddet bozulmadan tutma gayretleriyle ortaya çıktı.
Ondan çok şarap ya da bira üzere düşük pH bedeline sahip şeylerin ortasında saklandığı iddia ediliyor.
- Not: Konserveleme ve turşu yapma görünürde birbirine benzese de, konservelemede asıl aracın kaplar olması, turşu yapma sisteminde ise asitlerin başrolde olması bu ikisini birbirinden ayırır.
Eski vakit içinderda tuzlama usulü tıpkı zamandağerli besinlerin korunması için tıpkı vakitte makûs hasat üzere durumlara öncesinden hazırlıklı olmak için tercih ediliyordu. Kimyasal açıdan baktığımızda kabaca tuzun, yiyecekleri kurutarak bozulmasına sebep olan bakterileri ortadan kaldırdığını görüyoruz.
Şeker ve bal kullanarak yiyeceği muhafaza sistemi:
İzleri antik periyoda kadar takip edilebilen bu sistemde, başta tuzlamaya benzeri biçimde şeker kullanılıyordu. Bu sayede kurutulan meyve ve sebzeler, sıklıkla bal ortasında saklanıyor ve ömürleri uzamış oluyor.
Olağanda meyve ve zerzevatları kurutmak için saf şeker, ortasında saklamak içinse kristal şeker kullanılıyormuş. Bal da şeker oranı yüksek olduğundan birebir bakılırsavi bakılırsabiliyordu.
Testiler ise suyu soğuk ya da sıcak tutmak için kullanıldı:
Testilerin üzerinde üretim evrelerinden kalma gözenekler bulunur. Bu da buralardan dışa atılan nemin buharlaşmasına sebep olur. Örneğin içeride soğuk su saklamak istediğimizde minik gözeneklerden çıkan ufak ölçüde suyun, sıcak havada buharlaştığını görürüz. Bu buharlaşma, birlikteinde testi yüzeyindeki ısının da gitmesine sebep olur.
Hem içi birebir vakitte soğuk kalan testi, bu sayede ısı alışverişi yapmaz ve serin kalır. olağan olarak bu süreçte buharlaşmadan dolayı testi ortasındaki su, bir nebze azalır.
1700’lerde kendini bir fikir olarak göstermeye başlayan buzdolabı, 1900’lerin başında bildiğimiz hâliyle konutlarda kullanılmaya başladı. Bunun öncesinde sizin bildiğiniz farklı bir yiyecek müdafaa tekniği var ise yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7