ahmetbeyler
Yeni Üye
Her geçen gün tabana sürüklenen ekonomik kurallara sıhhat çalışanına yönelik uygulanan hasta şiddeti, işçinin çalışma şartları ve iş yükü, emeğinin karşılığını alamama üzere faktörler de eklenince bu ağır yük doğal olarak beyin göçünü doğuruyor.
Yakın vakitte yapılan bir araştırmaya bakılırsa, Türk gençlerinin %72,9’luk bölümü, fırsat verilse yahut imkânı olsa Türkiye haricindeki bir ülkede yaşamak istediğini belirtiyor. Gençlerin birinci tercihiyse %30,6’lık oranla başta Almanya, İngiltere ve Fransa olmak üzere büyük Avrupa ülkeleri.
Beyin göçü furyasına dikkat çekerek daha evvel uçak ve uzay mühendisi, bilgisayar mühendisi, product manager, hekim üzere farklı meslek kümelerinden genç bireyleri bu yazı dizimize konuk ederek niye yurt dışına göçtükleri üzerine konuşmuştuk.
Bu defa ana odağımız sıhhat bölümü olacak. İşte 3 tabibin bu mevzu hakkında bizlere anlattıkları:
Birinci konuğumuz Uğur Gökçelli, Muğlalı ve 1988 doğumlu. Şu an Almanya’nın Bonn kentine yakın bir kanser merkezinde genel cerrahi kısmında çalışıyor. İzlenimlerini, hislerini, kanılarını kendisinden dinleyelim:
2012 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum ve Ardahan’da acil serviste mecburî hizmet kapsamında bir süre çalıştıktan daha sonra 2013 yılında İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde genel cerrahi asistanlığına başladım. Genel cerrahi uzmanlığımı alıp, Türkiye’de bir süre Cizre’de uzman doktor olarak çalıştıktan daha sonra 2019 yılında Almanya’ya geldim. Şu an genel cerrahi kısmında çalışıyorum.
Ve en büyük sıkıntılardan biri maalesef sıhhat kurumlarında yaşanan şiddet olayları. Bu tıp aksiliklerin kısa periyodik sonuçlarının yanında uzun vadeli sonuçlarının hem halkımız birebir vakitte çalışanlarımız için büyük meseleler doğuracağını düşünüyorum. Çalışanlar için kronik yorgunluk, motivasyon eksikliği ve maalesef ümitsizlik gözle görülebilecek durumda. Onun haricinde calışma saatlerinin katiyen düzenlenmesi gerekli. Bilhassa 36 saat aralıksız çalışma tertibi katiyen kaldırılmalı, nöbet sonraki müsaade hakkı olmalı.
Başkası ise Malpraktis davaları. Son TUS takımlarında neredeyse tüm cerrahi branşlarda kontenjanların yarısı açık kalmış durumda. bu türlü devam ederse riskli ameliyatları ve teşebbüsleri yapacak tabip sayısı azalacak ve bunları yapan doktorlar de özel hastanelere geçmeye başlayacak ya da yurt dışı seçeneklerini degerlendirmeye alacaklar.
Bence şiddetin hiç bir geçerli sebebi olamaz lakin bu olayların artmasının sebebi, şiddet uygulayanlara yaptırımların kâfi olmaması, bu olgunun önemli bir biçimde ele alınmaması yahut kurumsal olarak yüksek sesle karşı konulmaması, gerekli yasal düzenlemelerin yapılmaması olarak sayabilirim.
Bunun haricinde şiddetin yalnızca sıhhat kurumlarında değil, toplumun biroldukça kısmında daha epeyce arttığını gözlemliyorum ve bunun da büyük bir sorun oldugunu düşünüyorum.
Bonn, Almanya
birlikte bir şeyler yaptığımız arkadaşlarım daha epey farklı milletlerden beşerler. Aslında bunun da fazlaca artılarının olduğunu düşünüyorum. Ortada neredeyse 8-10 farklı ülkeden (Güney Afrika, Hindistan, İspanya, Meksika, Yunanistan, Romanya, Ukrayna, Afganistan,) farklı kitalardan arkadaşlarımızla toplanıyoruz. Bu da farkli kültürleri, yaklaşımları, gelenekleri tanımanızı sağlıyor.
Çok teşekkürler.
İkinci konuğumuz Fırat Ay, 42 yaşında bir psikiyatri uzmanı. Manisa’nın Akhisar ilçesinde yaşıyordu, daha sonrasında ailesiyle birlikte Almanya’ya yerleşti. Gitme niçinlerini ve yurt haricindeki izlenimlerini kendisine sorduk:
En son misyon yaptigim yer olan Akhisar Devlet Hastanesi’nde işimle ilgili yoğunluk haricinde bir sıkıntım yoktu. İki kızımız var. Onların geleceğinden telaş etmeye başladık eşimle birlikte. Bu sebeple yurt dışına taşınmaya karar verdik.
İşçi yetersizliği, düşük fiyatlar, siyasal baskı, hastaların fizikî şiddete kadar giden saygısızca ve saldırgan halleri; liste uzar sarfiyat. En berbatı de bu meseleler karşısında ardımızda bir takviye hissedememek. Ben sendika üyesiydim. Sendika arkadaşlarımla reaksiyonumuzu lisana getirebiliyorduk ama bu bize bir tahlil olarak geri dönmedi hiç bir vakit. Biz bir daha de tarihe küçük de olsa notumuzu düşüyorduk.
Her insan, harcadığı emeğin kimi vakit manevi kimi vakit maddi geçerli bir karşılığının olmasını ister. Bizler bu tatminkarlığı uzun vakittir yaşamadık kanaatimce. Üstüne yaşı bizden büyük tabiplerin çogunluğuyla da ortamızda maddi açıdan bir sınıf farkı var. Her gün iş yerinde onları görüyorsunuz. Eski vakit içinderda hekimlik mesleğinin saygınlığına dair örnekler geliyor karşınıza. bu biçimde bir durumda eski saygınlığını ve maddi getirisini yitirmiş bir mesleği birfazlaca fedakarlıkla yapmanız bekleniyor ve bunun karşılığında her gün can güvenliğinize karşı önemli bir tehditle baş başa bırakılıyorsunuz.
Hangi meslegi göz önünde bulundurursanız bulundurun üstte tanım ettiğim tablo mesleği icra eden kişinin mesleksel adanmışlığına ziyan verecek bir durumdur. Daha somut lisana getirmek gerekirse hiç bitmeyen mesai saatleri, acil servis haricindeki başka alanlarda sıhhate her an ulaşmanın kolaylığını berbata kullanan hastalar, çalıştığın ortamın fizikî kurallarındaki yetersizlikler ve buna karşın senden beklenen yüksek hizmet kalitesi, vb.
Kendisi ondan sonrasında yaptığı davranışı hakim karşısında reddetti. Sözel şiddeti sayamam. Şiddetin niçinleriyle ilgili Türk Tabipler Birliği’nin açıklamaları sizin sorunuza karşılık oluşturacaktır eminim. Açık söyleyeyim, benim burada bunları anlatmaya vaktim yetmez.
Almanya
Genel bir ırkçı tavrın olduğunu söylemek haksızlık olur. Çalıştığım hastanelerde öteki ülkelerden gelen bir sürü hekim vardı. Kuzey için söyle diyebilirim: Patronlar de biliyor ki ırkçı bir tavırla yalnızca Alman tabipleri işe almaya kalkışırlarsa hastaneleri kapatmak zorunda kalırlar.
Herkese teşekkürler.
Üçüncü konuğumuz ise bir pratisyen aile doktoru. Yurt dışına göç etme hazırlıkları yapıyor ve bunu söylemenin şu anda sıkıntıya niye olabileceğini düşündüğü için ismini vermemeyi tercih etti. bilgileri kendisinden dinleyelim:
Merhabalar. İzmir’de yaşıyorum, 31 yaşındayım. 3 yıl doğuda mecburî hizmetimi yaptıktan daha sonra İzmir’e atandım. Meslekte 7. yılım. Acilde, ilçe sıhhatte ve aile sıhhati merkezlerinde çalıştım.
Göç edeceğimiz ülkede de farklı prosedürler olabilir diye aile doktorları biraz daha göç etmekte çekimser kalıyorlar. Bir genel cerrah Türkiye’de de tıpkı işleri yapıyor, yurt haricinde da lakin aile tabipleri muayene hariç bir sürü farklı prosedürü var ve bu ülke ülke değişiklik gösterebiliyor.
Evvelden işe gelirken büyük memnunlukla gelirken artık bugünü kazasız atlatsam diye dua ederek geliyorum. Şiddet uygulayanların cezasız kalması da hem birtakım şiddet yanlılarına güç sağlıyor tıpkı vakitte bizim motivasyonumuzu düşürüyor.
Tedavisini düzenlediğim bir hasta uzman doktor öteki tedavi verdiği için onu reçete etmemi istediğinde. Benim bilgime göre o tedavinin şu süreçte gereksiz olduğu, yan tesirlerinin ağır olabileceğini anlattım. Şayet benim tedavimi kabul etmezse uzman tabibine gidip onun düzenlediği reçeteyi alabileceğini de belirttim. Olağan sonu sözel şiddet, küfürler, tehditler. daha sonra bu hasta CİMER’e şikayette bulunmuş ve “Bu tabip kim oluyor? Ben bu hekimi vururum, öldürürüm” demiş. Hepsinin kaydı CİMER’de var.
Beyaz kod verdim, şikayette bulundum. Sonuç: Savcı kovuşturmaya gerek yok sonucu vermiş, tıpkı vakitte kişi CİMER’i arayıp ses kaydı bulunmasına karşın. “Kişinin kaydını benden alıp öbür aile doktoruna verin” dediğimde “Eğer ceza almaz ise kaydını değiştiremeyiz” oldu. Bu demek oluyor ki bu hasta bana bir daha gelirken “Bak ben bunu şikayet ettim devlete, birebir vakitte tehdit ettim; demek ki haklıyım ve bana bir şey olmadı, ceza almadım.” kanısıyla.
Bu kişi 1 ay daha sonra geldi ve benden özür diledi, uzman tabibin verdiği tedavi ağır gelmiş ve yan tesir yapmış. Benim verdiğim tedaviye geçmişler. Lakin bu 1 aylık süreçte ne bakanlık ne adalet sistemi yanımda oldu. O kişi beni gelip vurabilirdi de.
Ağır çalışma şartları başka bir meselemiz. Günde 100 hasta bakıyoruz. Ayrıyeten aile tabiplerinin öbür işlerini de bu süreçte yetiştirmek gerekiyor. Örneğin aşısı gelen bir bebeğin ailesine ulaşamadık ve bebeği aşıya getirmediler.
Evvel konutuna gidiyoruz. Meskende yoksa meskende olmadığına dair komşularından imza almamız gerekiyor. Genelde komşuları imza vermek istemiyor. bu biçimde muhtara gidiyoruz. Şayet ikameti sistemde değişmediyse bu sefer muhtar da imza vermiyor. En son tutanak tutup bunu müdürlüğe bildiriyoruz. Bu yalnızca bir örnekti. Bunun üzere birfazlaca işi günde 100 hasta bakarken yetiştirmemiz gerekiyor.
Öteki bir sorun Malpraktis davalarıdır. Bu ağır çalışmada yanılgı yapmamak imkansız. En ufak bir yanılgı ya kişiyi sıhhatinden ya da canından ediyor. daha sonra bizi de milyonlarca lira tazminat ödemek zorunda bırakıyor. Biz de kusur yapmamak istiyoruz, bunu minimuma indirmek için her hastaya en az 25-30 dakika ayırmak istiyoruz.
Şayet ufak bir yanılgı yaparsak tahminen meslek hayatımız boyunca kazanamayacağımız paraları tazminat olarak ödemek gerekiyor. Sigortamız bunun epey ufak bir kısmını ödüyor(örnek vermek gerekirse 4 milyon TL tazminat cezası aldığımızda azamî 400 bin TL’sini sigorta karşılıyor.
Bir başka mevzu ise maaş konusudur. Maaşlarımız halkımızın düşündüğünün bilakis o kadar da yüksek değil. 2021’de biroldukça uzman arkadaşım 10 bin TL maaşa çalışıyordu(döner ve ek ödemeler dahil ellerine geçen toplam aylık ücret). Bu kadar ağır olup, bu kadar riskli süreçler yapıp, maaş olarak hakkını vermeyip bir de şiddete maruz bırakırsan bir kişiyi, bedel nazaranceği öbür ülkelere gitmesi fazlaca olağandır. Maaşları döviz üzerinden karşılaştırınca Afrika ülkelerindeki tabiplerden daha az alıyoruz. Lakin Malpraktis davaları kararında ödemek zorunda kaldığımız tazminatlar Avrupa ülkelerinde bile yok.
Bir de tabibin yalnızca bir telefonla CİMER’e ve SABİM’e şikayet edilebilmesi bizim için sorun. Sorun kısmı şurada başlıyor; istediğin palavrası söyleyebilirsin, canı sıkıldığı için işe gitmeyen birine hekimin “hasta değilsin, sana rapor veremem” demesi bile şikayet ediliyor. Bunlar için bile çabucak hekimden savunma isteniyor. Hekim bu yoğunluğu ortasında karşılık yazıyor. Haksız şikayette bulunan yahut palavra söyleyen kişi ceza almıyor ve sonuçta tabip gereksiz yere uğraşmış oluyor.
Yurt dışına göç etmeyi düşünmeseydim girerdim KPSS’ye, diğer bir memur olurdum. Siz hiç tapu müdürlüğünde, noterde yahut bankada sıra beklerken olay çıkaran gördünüz mü? Bizde muayene 2-3 dakikayı aşsa çabucak dışarıdaki hastalar içeri girer, “Ne bu ya! Muhabbet mi ediyorsunuz, sizi mi bekleyeceğiz?” derler.
Bu kısıtlı müddette yöntemsiz istekleri geri çevirdiğimizde ve olması gerekenleri anlattığımızda hastalardan genelde fizikî ve kelamlı şiddete uğruyoruz. Her hastaya 2-3 dakika üzere bir süre anca ayırabilirken bir de sıfır kusur yapmamız lazım.
Bir örnek daha vereyim: Acilde çalışırken bir kişi geldi, o gün okula gitmeyen çocuğu için rapor alacakmış. “Çocuk nerede, muayene edelim” dediğimde meskende olduğunu öğrendim. “Çocuğunuzu getirin, muayenesini yapalım. Okula gidemeyecek durumdaysa raporunuzu düzenleyeceğim.” dedim. daha sonrasında bu kişi üzerime yürüdü. “Sen ne işe yararsın, senin buraya niçin koydular, ben soracam sana, Allah belanı versin!” demeye başladı. O anda hastane polisi de orada olunca kişiyi alıp dışarı çıkardılar.
Şimdiye kadar tehdit edildiklerimde tekraren beyaz kod verip şikayette bulunduğum durumların hepsinde savcılar kovuşturmaya gerek yok sonucu verdiler. Dava açılması için ölmemiz mi gerekiyor bilemiyorum.
Aslında tahliller sıradan, birinci başta halkın hekimlerin yanında olup onlara güvenmesi gerekir. Tabip ne kadar rahat ve huzurlu bir ortamda çalışırsa hastasına o kadar fazla vakit ayırıp o kadar fazla ilgi gösterebilir. Natürel ki de her meslekte olduğu üzere hekimlerde da berbat beşerler vardır lakin siz her tabibe makûs insan muamelesi yaparsanız işler ortasından çıkılmaz hale gelir.
Tahlil yolu olarak bakanlığımız meslek örgütlerimizle, alanda çalışan doktorlarımızla nitekim istişare edip sistemin bozukluklarını düzelttiğinde hastalarımız hayli daha kaliteli hizmet almaya başlayacak. Lakin tahlil üretilmezse daha epeyce doktor yurt dışına gidecek. Sistem daha fazlaca sıkışacak ve bunun kararı daha fazlaca şiddet daha epey yurt dışına göç olacak.
Konuk ettiğimiz 3 bedelli hekimi dinlediniz.
Tahminen sistemin başında değilsiniz lakin sizler de sistemin bir parçasısınız. Umarız ki sıhhat işçileriyle biraz olsun empati kurmanızı sağlayabilmişizdir.
Yakın vakitte yapılan bir araştırmaya bakılırsa, Türk gençlerinin %72,9’luk bölümü, fırsat verilse yahut imkânı olsa Türkiye haricindeki bir ülkede yaşamak istediğini belirtiyor. Gençlerin birinci tercihiyse %30,6’lık oranla başta Almanya, İngiltere ve Fransa olmak üzere büyük Avrupa ülkeleri.
Beyin göçü furyasına dikkat çekerek daha evvel uçak ve uzay mühendisi, bilgisayar mühendisi, product manager, hekim üzere farklı meslek kümelerinden genç bireyleri bu yazı dizimize konuk ederek niye yurt dışına göçtükleri üzerine konuşmuştuk.
Bu defa ana odağımız sıhhat bölümü olacak. İşte 3 tabibin bu mevzu hakkında bizlere anlattıkları:
Birinci konuğumuz Uğur Gökçelli, Muğlalı ve 1988 doğumlu. Şu an Almanya’nın Bonn kentine yakın bir kanser merkezinde genel cerrahi kısmında çalışıyor. İzlenimlerini, hislerini, kanılarını kendisinden dinleyelim:
2012 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum ve Ardahan’da acil serviste mecburî hizmet kapsamında bir süre çalıştıktan daha sonra 2013 yılında İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde genel cerrahi asistanlığına başladım. Genel cerrahi uzmanlığımı alıp, Türkiye’de bir süre Cizre’de uzman doktor olarak çalıştıktan daha sonra 2019 yılında Almanya’ya geldim. Şu an genel cerrahi kısmında çalışıyorum.
- Gitme niçinlerinden bahseder misin?
- Türkiye’deki sıhhat sisteminde ne üzere meseleler olduğunu düşünüyorsun?
Ve en büyük sıkıntılardan biri maalesef sıhhat kurumlarında yaşanan şiddet olayları. Bu tıp aksiliklerin kısa periyodik sonuçlarının yanında uzun vadeli sonuçlarının hem halkımız birebir vakitte çalışanlarımız için büyük meseleler doğuracağını düşünüyorum. Çalışanlar için kronik yorgunluk, motivasyon eksikliği ve maalesef ümitsizlik gözle görülebilecek durumda. Onun haricinde calışma saatlerinin katiyen düzenlenmesi gerekli. Bilhassa 36 saat aralıksız çalışma tertibi katiyen kaldırılmalı, nöbet sonraki müsaade hakkı olmalı.
- Türkiye’deki tabipleri en çok zorlayan durumlar neler?
Başkası ise Malpraktis davaları. Son TUS takımlarında neredeyse tüm cerrahi branşlarda kontenjanların yarısı açık kalmış durumda. bu türlü devam ederse riskli ameliyatları ve teşebbüsleri yapacak tabip sayısı azalacak ve bunları yapan doktorlar de özel hastanelere geçmeye başlayacak ya da yurt dışı seçeneklerini degerlendirmeye alacaklar.
- Sıhhat çalışanlarına şiddet olayları epey sık yaşanıyor. Bunlara maruz kaldın mı yahut şahit oldun mu? Bunların niçinlerini neye bağlıyorsun?
Bence şiddetin hiç bir geçerli sebebi olamaz lakin bu olayların artmasının sebebi, şiddet uygulayanlara yaptırımların kâfi olmaması, bu olgunun önemli bir biçimde ele alınmaması yahut kurumsal olarak yüksek sesle karşı konulmaması, gerekli yasal düzenlemelerin yapılmaması olarak sayabilirim.
Bunun haricinde şiddetin yalnızca sıhhat kurumlarında değil, toplumun biroldukça kısmında daha epeyce arttığını gözlemliyorum ve bunun da büyük bir sorun oldugunu düşünüyorum.
- Oradaki sıhhat sistemiyle Türkiye’deki sıhhat sistemi içindeki en besbelli farklardan bahseder misin?
- Türkler orada ikinci sınıf vatandaş olarak mı görülüyor? Irkçılık yapılıyor mu, dışlanma var mı? var ise öbür milletlere de mi yapılıyor, yoksa yalnızca Türklere mi?
Bonn, Almanya
- Türkiye istediğin üzere bir yer olursa(mümkün olduğunu var iseyarsak) geri döner miydin, yoksa hâlâ orada yaşamaya devam eder miydin?
- Toplumsal çevren nasıl? bir daha Türklerle mi takılıyorsun, o ülkenin yerlisiyle mi? Yalnızlık hissediyor musun?
birlikte bir şeyler yaptığımız arkadaşlarım daha epey farklı milletlerden beşerler. Aslında bunun da fazlaca artılarının olduğunu düşünüyorum. Ortada neredeyse 8-10 farklı ülkeden (Güney Afrika, Hindistan, İspanya, Meksika, Yunanistan, Romanya, Ukrayna, Afganistan,) farklı kitalardan arkadaşlarımızla toplanıyoruz. Bu da farkli kültürleri, yaklaşımları, gelenekleri tanımanızı sağlıyor.
- Arkasında bırakmak zorunda kaldıkların pekala? Ailen, arkadaşların, memleketin? Ne hissettiriyor?
- Oturma müsaadesi, lisan öğrenme, adapte olma, vatandaşlık alma üzere mevzular epeyce zorladı mı?
- en çok hangi bahiste daha refahlamış hissediyorsun?
- Türkiye’nin en değerli sorunu sence nedir?
- Öbür bir ülkede olmana karşın Türkiye gündemine hâlâ maruz kalıyor musun? Ülkede yaşananları önemsiyor musun?
- Son olarak, bilhassa bahsetmek istediğin bir bahis var mı?
Çok teşekkürler.
İkinci konuğumuz Fırat Ay, 42 yaşında bir psikiyatri uzmanı. Manisa’nın Akhisar ilçesinde yaşıyordu, daha sonrasında ailesiyle birlikte Almanya’ya yerleşti. Gitme niçinlerini ve yurt haricindeki izlenimlerini kendisine sorduk:
En son misyon yaptigim yer olan Akhisar Devlet Hastanesi’nde işimle ilgili yoğunluk haricinde bir sıkıntım yoktu. İki kızımız var. Onların geleceğinden telaş etmeye başladık eşimle birlikte. Bu sebeple yurt dışına taşınmaya karar verdik.
- Türkiye’deki sıhhat sisteminde ne üzere sıkıntılar olduğunu düşünüyorsun?
- Türkiye’deki hekimleri en çok zorlayan durumlar neler?
Her insan, harcadığı emeğin kimi vakit manevi kimi vakit maddi geçerli bir karşılığının olmasını ister. Bizler bu tatminkarlığı uzun vakittir yaşamadık kanaatimce. Üstüne yaşı bizden büyük tabiplerin çogunluğuyla da ortamızda maddi açıdan bir sınıf farkı var. Her gün iş yerinde onları görüyorsunuz. Eski vakit içinderda hekimlik mesleğinin saygınlığına dair örnekler geliyor karşınıza. bu biçimde bir durumda eski saygınlığını ve maddi getirisini yitirmiş bir mesleği birfazlaca fedakarlıkla yapmanız bekleniyor ve bunun karşılığında her gün can güvenliğinize karşı önemli bir tehditle baş başa bırakılıyorsunuz.
Hangi meslegi göz önünde bulundurursanız bulundurun üstte tanım ettiğim tablo mesleği icra eden kişinin mesleksel adanmışlığına ziyan verecek bir durumdur. Daha somut lisana getirmek gerekirse hiç bitmeyen mesai saatleri, acil servis haricindeki başka alanlarda sıhhate her an ulaşmanın kolaylığını berbata kullanan hastalar, çalıştığın ortamın fizikî kurallarındaki yetersizlikler ve buna karşın senden beklenen yüksek hizmet kalitesi, vb.
- Sıhhat çalışanlarına şiddet olayları hayli sık yaşanıyor. Bunlara maruz kaldın mı yahut şahit oldun mu? Bunların niçinlerini neye bağlıyorsun?
Kendisi ondan sonrasında yaptığı davranışı hakim karşısında reddetti. Sözel şiddeti sayamam. Şiddetin niçinleriyle ilgili Türk Tabipler Birliği’nin açıklamaları sizin sorunuza karşılık oluşturacaktır eminim. Açık söyleyeyim, benim burada bunları anlatmaya vaktim yetmez.
Almanya
- Oradaki sıhhat sistemiyle Türkiye’deki sıhhat sistemi içindeki en bariz farklardan bahseder misin?
- Türkler orada ikinci sınıf vatandaş olarak mı görülüyor? Irkçılık yapılıyor mu, dışlanma var mı? var ise öbür milletlere de mi yapılıyor, yoksa yalnızca Türklere mi?
Genel bir ırkçı tavrın olduğunu söylemek haksızlık olur. Çalıştığım hastanelerde öteki ülkelerden gelen bir sürü hekim vardı. Kuzey için söyle diyebilirim: Patronlar de biliyor ki ırkçı bir tavırla yalnızca Alman tabipleri işe almaya kalkışırlarsa hastaneleri kapatmak zorunda kalırlar.
- Türkiye istediğin üzere bir yer olursa(mümkün olduğunu var iseyarsak) geri döner miydin, yoksa hâlâ orada yaşamaya devam eder miydin?
- Toplumsal çevren nasıl? bir daha Türklerle mi takılıyorsun, o ülkenin yerlisiyle mi? Yalnızlık hissediyor musun?
- Gerisinde bırakmak zorunda kaldıkların pekala? Ailen, arkadaşların, memleketin? Ne hissettiriyor?
- Oturma müsaadesi, lisan öğrenme, adapte olma, vatandaşlık alma üzere hususlar epeyce zorladı mı?
- En hayli hangi bahiste daha refahlamış hissediyorsun?
- Türkiye’nin en kıymetli sorunu sence nedir?
- Öbür bir ülkede olmana karşın Türkiye gündemine hâlâ maruz kalıyor musun? Ülkede yaşananları önemsiyor musun?
Herkese teşekkürler.
Üçüncü konuğumuz ise bir pratisyen aile doktoru. Yurt dışına göç etme hazırlıkları yapıyor ve bunu söylemenin şu anda sıkıntıya niye olabileceğini düşündüğü için ismini vermemeyi tercih etti. bilgileri kendisinden dinleyelim:
Merhabalar. İzmir’de yaşıyorum, 31 yaşındayım. 3 yıl doğuda mecburî hizmetimi yaptıktan daha sonra İzmir’e atandım. Meslekte 7. yılım. Acilde, ilçe sıhhatte ve aile sıhhati merkezlerinde çalıştım.
- Aile doktorlarının göç etme süreci niye daha şiddetli?
Göç edeceğimiz ülkede de farklı prosedürler olabilir diye aile doktorları biraz daha göç etmekte çekimser kalıyorlar. Bir genel cerrah Türkiye’de de tıpkı işleri yapıyor, yurt haricinde da lakin aile tabipleri muayene hariç bir sürü farklı prosedürü var ve bu ülke ülke değişiklik gösterebiliyor.
- Sıhhat sisteminde ne üzere meseleler olduğunu düşünüyorsun? Tabipleri en epeyce zorlayan durumlar neler?
Evvelden işe gelirken büyük memnunlukla gelirken artık bugünü kazasız atlatsam diye dua ederek geliyorum. Şiddet uygulayanların cezasız kalması da hem birtakım şiddet yanlılarına güç sağlıyor tıpkı vakitte bizim motivasyonumuzu düşürüyor.
Tedavisini düzenlediğim bir hasta uzman doktor öteki tedavi verdiği için onu reçete etmemi istediğinde. Benim bilgime göre o tedavinin şu süreçte gereksiz olduğu, yan tesirlerinin ağır olabileceğini anlattım. Şayet benim tedavimi kabul etmezse uzman tabibine gidip onun düzenlediği reçeteyi alabileceğini de belirttim. Olağan sonu sözel şiddet, küfürler, tehditler. daha sonra bu hasta CİMER’e şikayette bulunmuş ve “Bu tabip kim oluyor? Ben bu hekimi vururum, öldürürüm” demiş. Hepsinin kaydı CİMER’de var.
Beyaz kod verdim, şikayette bulundum. Sonuç: Savcı kovuşturmaya gerek yok sonucu vermiş, tıpkı vakitte kişi CİMER’i arayıp ses kaydı bulunmasına karşın. “Kişinin kaydını benden alıp öbür aile doktoruna verin” dediğimde “Eğer ceza almaz ise kaydını değiştiremeyiz” oldu. Bu demek oluyor ki bu hasta bana bir daha gelirken “Bak ben bunu şikayet ettim devlete, birebir vakitte tehdit ettim; demek ki haklıyım ve bana bir şey olmadı, ceza almadım.” kanısıyla.
Bu kişi 1 ay daha sonra geldi ve benden özür diledi, uzman tabibin verdiği tedavi ağır gelmiş ve yan tesir yapmış. Benim verdiğim tedaviye geçmişler. Lakin bu 1 aylık süreçte ne bakanlık ne adalet sistemi yanımda oldu. O kişi beni gelip vurabilirdi de.
Ağır çalışma şartları başka bir meselemiz. Günde 100 hasta bakıyoruz. Ayrıyeten aile tabiplerinin öbür işlerini de bu süreçte yetiştirmek gerekiyor. Örneğin aşısı gelen bir bebeğin ailesine ulaşamadık ve bebeği aşıya getirmediler.
Evvel konutuna gidiyoruz. Meskende yoksa meskende olmadığına dair komşularından imza almamız gerekiyor. Genelde komşuları imza vermek istemiyor. bu biçimde muhtara gidiyoruz. Şayet ikameti sistemde değişmediyse bu sefer muhtar da imza vermiyor. En son tutanak tutup bunu müdürlüğe bildiriyoruz. Bu yalnızca bir örnekti. Bunun üzere birfazlaca işi günde 100 hasta bakarken yetiştirmemiz gerekiyor.
Öteki bir sorun Malpraktis davalarıdır. Bu ağır çalışmada yanılgı yapmamak imkansız. En ufak bir yanılgı ya kişiyi sıhhatinden ya da canından ediyor. daha sonra bizi de milyonlarca lira tazminat ödemek zorunda bırakıyor. Biz de kusur yapmamak istiyoruz, bunu minimuma indirmek için her hastaya en az 25-30 dakika ayırmak istiyoruz.
Şayet ufak bir yanılgı yaparsak tahminen meslek hayatımız boyunca kazanamayacağımız paraları tazminat olarak ödemek gerekiyor. Sigortamız bunun epey ufak bir kısmını ödüyor(örnek vermek gerekirse 4 milyon TL tazminat cezası aldığımızda azamî 400 bin TL’sini sigorta karşılıyor.
Bir başka mevzu ise maaş konusudur. Maaşlarımız halkımızın düşündüğünün bilakis o kadar da yüksek değil. 2021’de biroldukça uzman arkadaşım 10 bin TL maaşa çalışıyordu(döner ve ek ödemeler dahil ellerine geçen toplam aylık ücret). Bu kadar ağır olup, bu kadar riskli süreçler yapıp, maaş olarak hakkını vermeyip bir de şiddete maruz bırakırsan bir kişiyi, bedel nazaranceği öbür ülkelere gitmesi fazlaca olağandır. Maaşları döviz üzerinden karşılaştırınca Afrika ülkelerindeki tabiplerden daha az alıyoruz. Lakin Malpraktis davaları kararında ödemek zorunda kaldığımız tazminatlar Avrupa ülkelerinde bile yok.
Bir de tabibin yalnızca bir telefonla CİMER’e ve SABİM’e şikayet edilebilmesi bizim için sorun. Sorun kısmı şurada başlıyor; istediğin palavrası söyleyebilirsin, canı sıkıldığı için işe gitmeyen birine hekimin “hasta değilsin, sana rapor veremem” demesi bile şikayet ediliyor. Bunlar için bile çabucak hekimden savunma isteniyor. Hekim bu yoğunluğu ortasında karşılık yazıyor. Haksız şikayette bulunan yahut palavra söyleyen kişi ceza almıyor ve sonuçta tabip gereksiz yere uğraşmış oluyor.
Yurt dışına göç etmeyi düşünmeseydim girerdim KPSS’ye, diğer bir memur olurdum. Siz hiç tapu müdürlüğünde, noterde yahut bankada sıra beklerken olay çıkaran gördünüz mü? Bizde muayene 2-3 dakikayı aşsa çabucak dışarıdaki hastalar içeri girer, “Ne bu ya! Muhabbet mi ediyorsunuz, sizi mi bekleyeceğiz?” derler.
Bu kısıtlı müddette yöntemsiz istekleri geri çevirdiğimizde ve olması gerekenleri anlattığımızda hastalardan genelde fizikî ve kelamlı şiddete uğruyoruz. Her hastaya 2-3 dakika üzere bir süre anca ayırabilirken bir de sıfır kusur yapmamız lazım.
- Üstte anlattığın olay haricinde öteki şiddet olaylarına maruz kaldın mı?
Bir örnek daha vereyim: Acilde çalışırken bir kişi geldi, o gün okula gitmeyen çocuğu için rapor alacakmış. “Çocuk nerede, muayene edelim” dediğimde meskende olduğunu öğrendim. “Çocuğunuzu getirin, muayenesini yapalım. Okula gidemeyecek durumdaysa raporunuzu düzenleyeceğim.” dedim. daha sonrasında bu kişi üzerime yürüdü. “Sen ne işe yararsın, senin buraya niçin koydular, ben soracam sana, Allah belanı versin!” demeye başladı. O anda hastane polisi de orada olunca kişiyi alıp dışarı çıkardılar.
Şimdiye kadar tehdit edildiklerimde tekraren beyaz kod verip şikayette bulunduğum durumların hepsinde savcılar kovuşturmaya gerek yok sonucu verdiler. Dava açılması için ölmemiz mi gerekiyor bilemiyorum.
- Tabip olmasaydın da ülkeden ayrılmak ister miydin?
- Yurt dışına göçen meslektaşların var ise onlardan neler duyuyorsun?
- Bir gün gittiğinde burayı özleyeceğini düşünüyor musun?
- Mevcut kurallar güzelleştiği takdirde dönmek ister misin?
- Oturma müsaadesi, lisan öğrenme, adapte olma, vatandaşlık alma üzere bahislerin epeyce zorlayacağını düşünüyor musun?
- Son olarak, bilhassa bahsetmek istediğin bir mevzu var mı?
Aslında tahliller sıradan, birinci başta halkın hekimlerin yanında olup onlara güvenmesi gerekir. Tabip ne kadar rahat ve huzurlu bir ortamda çalışırsa hastasına o kadar fazla vakit ayırıp o kadar fazla ilgi gösterebilir. Natürel ki de her meslekte olduğu üzere hekimlerde da berbat beşerler vardır lakin siz her tabibe makûs insan muamelesi yaparsanız işler ortasından çıkılmaz hale gelir.
Tahlil yolu olarak bakanlığımız meslek örgütlerimizle, alanda çalışan doktorlarımızla nitekim istişare edip sistemin bozukluklarını düzelttiğinde hastalarımız hayli daha kaliteli hizmet almaya başlayacak. Lakin tahlil üretilmezse daha epeyce doktor yurt dışına gidecek. Sistem daha fazlaca sıkışacak ve bunun kararı daha fazlaca şiddet daha epey yurt dışına göç olacak.
Konuk ettiğimiz 3 bedelli hekimi dinlediniz.
Tahminen sistemin başında değilsiniz lakin sizler de sistemin bir parçasısınız. Umarız ki sıhhat işçileriyle biraz olsun empati kurmanızı sağlayabilmişizdir.