Yağmur Nasıl Oluşur?

ahmetbeyler

Yeni Üye
Hepimizin yüreğini ağzına getiren AFAD bildiriminde uyarıldığımız sel, heyelan, taşkın üzere durumların hepsi yağmur kaynaklıdır. Yağmur bizim için en bayağı hava durumu olaylarından bir adedidir lakin beklenenden epey daha fazla yağan yağmur, gerçek bir doğal afete dönüşebilir. Peki hem dünyadaki hayatın en temel kaynaklarından biri olan birebir vakitte kimi vakit felaketimiz olan yağmur nasıl oluşur hiç düşündünüz mü?

Yağmurun oluşması, Dünyamızdaki en temel bilimsel kuralların işlemesi kararı ortaya çıkar. Yağmurun yağmasına niye olan durumları, tencerede yemek pişirirken de nazaranbilirsiniz. Su buharlaşır, bulutlarda birikir ve yağmur oluşur. Bu döngü dünyanın her noktasında yaşandığı için her yerde yağmur yağmaktadır. Gelin yağmur nasıl oluşur sorusu üzerinden Dünya’daki su döngüsüne, yağmur çeşitlerine ve yağmur yoğunluk bölgelerine yakından bakalım.

Yağmur nasıl oluşur, su döngüsü nedir?

Yağmur nasıl oluşur?
Su döngüsü nedir?
Yağmur yağmasının sebepleri
Yağmur yağış çeşitleri nelerdir?
Frontal yağış
Orografik yağış
Konveksiyonel yağış
Dünyada en hayli yağmur yağan yerler
Türkiye’de en epeyce yağmur yağan yerler


Yağmur nasıl oluşur?

Dünya’da ırmak, akarsu, deniz, okyanus üzere su kaynaklarının yanı sıra toprakta da muhakkak oranda nem bulunur. Sıcaklığın tesiri ile bu sular buharlaşır. Suyun gaz hali olan su buharı yerden yükselince birinci gördüğü buluta tutunur. Gaz halinde olan su soğudukça sıvı haline geri döner ve bulutta damlacıklar oluşturur. Bu damlacıklar bulutun taşıyamayacağı kadar ağır hale gelince de yağmur yağar.

Yağmurun oluşma süreci en temel bilimsel kuralların işlemesi kararı ortaya çıkar. Yağmurun oluşma süreci karmaşık geldiyse hemen meskende bir deney yapabilirsiniz. Tencereye su koyun, altını yakın ve kapağını kapatın. Su yavaş yavaş kaynamaya başlayacak ve gaz haline gelen su buharı tencere kapağında birikecek. Gaz moleküllerin üstten aldıkları soğuk hava ile sıvı hale dönerek birleşecek. Damlalar artık kapağa tutunamaz hale gelince de pıt pıt düşecekler. İşte size mikro yağmur oluşumu.

Su döngüsü nedir?

Yağmurun oluşumunun temel sebebi Dünyamızın su döngüsüdür. Bu su döngüsünü, suyun hususun farklı hallerine geçişinden oluşan bir müddetç olarak tanımlayabiliriz. Su döngüsü süreci dünyanın her yerinde şu temel prensipler üzerinden gerçekleşir;

  • Su, sıvı biçimden gaz haline geçerek buharlaşır.
  • Su, bitkiler ve ağaçlar aracılığıyla Dünya atmosferi tarafınca emilir.
  • Buz ve kar, süblimleşerek gaz haline dönüşür.
  • Gaz halindeki su buharının sıvı hale geçişi bulutlarda gerçekleşir.
  • Atmosferdeki toz ve başka parçacıklar yardımıyla bulutlar oluşur.
  • Su, yağmur olarak Dünya’ya geri dönünce döngü devam eder.
Yağmur yağmasının sebepleri:

Yağmur yağmasının temel niçini, Dünyamızdaki su döngüsüdür. Dünya yüzeyinde bulunan su, ısının tesiriyle gaz haline gelip buharlaşarak yükselir ve bulutlarda birikir. Biriken su buharı soğuk havanın tesiriyle tekrar sıvı hale döner ve damlacıklar oluşur. Bulutlar, damlaları taşıyamaz hale gelince de yağmur yağar.

Su buharı her vakit direkt olarak gökyüzüne yükselmez. Etrafımızdaki tüm bitkiler ve ağaçlar bu su buharını emerler. Emilen su buharı, bitkiler fotosentez yaptığı sırada bir daha açığa çıkar ve bir daha yükselir. Farklı durumlar yaşansa bile kesin olarak söyleyebiliriz ki yağmur yağmasının temel sebebi, Dünya yüzeyinde bulunan suyun gaz haline gelerek buharlaşması ve bir daha sıvı hale gelerek Dünya yüzebir daha düşmesidir.

Yağmur yağış çeşitleri nelerdir?

  • Frontal yağış
  • Orografik yağış
  • Konveksiyonel yağış
Frontal yağış:

Dünya yüzeyinden uzaklaşıp atmosferde ne kadar yükseğe çıkarsanız hava da o kadar soğur. İşte bu üstte bulunan soğuk hava ile Dünya yüzeyinden yükselen sıcak hava çarpıştığı vakit frontal yağış ismi verilen yağmur yağış tipi ortaya çıkar. Sıcak ve soğuk havanın birleştiği cephede su buharının süratle sıvı hale dönüşmesi ile meydana gelir. Bilhassa İngiltere’de yaygın olan bir yağış çeşididir.

Orografik yağış:

Sıcak havanın tesiri ile su gaz haline dönüşüp buharlaşarak yükselir. Lakin bu yükseliş rüzgarın tesiri ile olduğu için her vakit dümdüz üst yanlışsız olmaz. Rüzgar, su buharını bir zirveye hakikat iterse tepeyi delip geçemediği için su buharı doruğun doruğuna gerçek yükselir. Su buharı, soğuk hava ile zirvenin hududunda karşılaştığı için bu noktada yağış başlar. Orografik yağış olarak isimlendirilen yağmur yağış çeşidi bu niçinle yüksek zirvelerde görülür.

Konveksiyonel yağış:

Konveksiyonel yağışlar sağanak yağmur olarak da bilinir. Güneşin bir noktayı epey daha fazla ısıtması niçiniyle bölgesel buharlaşmanın artması kararı oluşur. Örneğin yan yan iki mahallenin biri başkasına nazaran o an için daha fazla ısınır ve süratli bir sağanak yağış başlar. Yan yana olan bu bölgelerden biri yağış alırken başkası kupkuru olabilir. Genel hava durumundan bağımsız olan bu durum, her an her yerde yaşanabilir.


Dünyada en hayli yağmur yağan yerler:

  • Çin’in Sichuan eyaletinde bulunan Emei Shan Dağı yılda 8169 mm yağış almaktadır.
  • Amerika Birleşik Devletleri’nin Hawaii eyaletinde bulunan Puu Kukui Dağı yılda 9293 mm yağış almaktadır.
  • Amerika Birleşik Devletleri’nin Hawaii eyaletinde bulunan sönmüş yanardağ Mt Waialeale, yılda ortalama 9763 mm yağış almaktadır.
  • Amerika Birleşik Devletleri’nin Hawaii eyaletinde bulunan Big Bog bölgesi yılda ortalama 10.272 mm
  • Kamerun’da bulunan Debundscha köyü yılda ortalama 10.299 mm yağış almaktadır.
  • Ekvator Ginesi Bioko Adası’nda bulunan San Antonio de Ureca bölgesi yılda ortalama 10.450 mm
  • Yeni Zelanda’da bulunan Cropp Irmağı yılda ortalama 11.516 mm yağış almaktadır.
  • Kolombiya’da bulunan Tutendo bölgesi yılda ortalama 11.770 mm yağış almaktadır.
  • Hindistan’ın Meghalaya eyaletinde bulunan Cherrapunji köyü yılda ortalama 11.777 mm yağış almaktadır.
  • Hindistan’ın Meghalaya eyaletinde bulunan Mawsynram köyü yılda ortalama 11.871 mm yağış almaktadır.
Türkiye’de en hayli yağmur yağan yerler:

  • Doğu Karadeniz kıyıları yılda ortalama 2300 mm yağış almaktadır.
  • Batı Karadeniz kıyıları yılda ortalama 2000 mm yağış almaktadır.
  • Yıldız Dağları ve etrafı yılda ortalama 1200 mm yağış almaktadır.
  • Menteşe yöresi ve etrafı yılda ortalama 1157 mm yağış almaktadır.
  • Toros Dağları’nın güneye bakan yamaçları yılda ortalama 1200 mm yağış almaktadır.
  • Nur Dağları ve etrafı yılda ortalama 1100 mm yağış almaktadır.
  • Güneydoğu Toroslar kısmı yılda ortalama 1000 mm yağış almaktadır.
  • Hakkari ve etrafı yılda ortalama 1000 mm yağış almaktadır.
Yağmur nasıl oluşur sorusu üzerinden Dünyamızın su döngüsünü ve yağmur çeşitlerini anlatarak Dünya’da ve ülkemizde en hayli yağış olan yerleri listeledik. Yağmurun niye olduğu doğal afetlerden korunmak için yetkililerin yaptığı açıklamaları can kulağıyla dinlemeli ve ihtarları dikkate almalısınız.