Wladyslaw Szpilman Kimdir? Hayatı ve The Pianist Sineması

ahmetbeyler

Yeni Üye
Usta direktör Roman Polanski imzalı 2002 imali The Pianist sineması, vizyona girdiği sene sayısız mükafata layık görüldü ve hem izleyenlerden tıpkı vakitte eleştirmenlerden tam not aldı. Alman Nazilerin İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya başta olmak üzere Avrupa’nın dört bir köşesinde yaptıkları katliamı anlatan sinema, aslında Wladyslaw Szpilman isimli gerçek bir müzisyenin hayat kıssasını anlatıyor.

Polonyalı bir Yahudi olan Wladyslaw Szpilman, ülkesinin en kıymetli piyanistlerinden biriydi. Almanların Polonya’yı işgal etmesi ile bir arada bir epeyce kişi üzere onun da ömrü tepetaklak oldu ve savaş bitene kadar hayal bile edilemeyecek trajedilere şahit oldu. The Pianist sinemasında yaşadıklarını tüm gerçekliğiyle gördüğümüz Wladyslaw Szpilman kimdir, neler yaşadı gelin biraz daha yakından bakalım.


Wladyslaw Szpilman kimdir?

1911 yılında Polonya’da dünyaya gelen Wladyslaw Szpilman Yahudi bir ailenin çocuğuydu. Daha çocuk yaşta piyano konusunda ne kadar başarılı olduğu görülen Szpilman, müzik eğitimi almak için Varşova’ya gitti. Akabinde Almanya’ya taşınarak Belin Sanat Akademisi’nde piyano ve kompozisyon eğitimi aldı ve yeteneğini bilgi ile geliştirdi.

Franz Schreker üzere kıymetli isimlerle çalışma ve tanışma fırsatı yakalayan Wladyslaw Szpilman, Nazilerin 1933 yılında iktidara gelmesi ile birlikte kendi ülkesi olan Polonya’ya döndü. Polonya Radyosu’nda çalışmaya başlayan Szpilman, kısa mühlet ortasında ülkenin en değerli piyanistlerinden ve müzik insanlarında biri haline geldi.

Naziler Polonya’yı işgal ediyor:


1 Eylül 1939 tarihinde Naziler Polonya’yı işgal ettiği ve Polonya Radyosu binası ateş altında kaldığı sırada radyodan son yükselen notalar Wladyslaw Szpilman’ın parmaklarından çıktı. İşgal gerçekleştikten daha sonra ülkedeki Musevilerin büyük bir kısmı ile bir arada Szpilman ve ailesi, Varşova gettosu ismi verilen Nazilerin Museviler için ayırdığı bölgeye sürüldü.

Wladyslaw Szpilman, en azından ailesinin muhtaçlığı olan yemeği satın alabilmek için istemeden de olsa Naziler ve işbirlikçileri olan güçlü Musevilerin favori yerlerinde piyanist olarak çalışmaya başladı. Café Nowaczesna ve gibisi yerlerde ülkesini işgal eden Nazilere ve onların destekçilerine müzik yapmak zorunda kalan Szpilman, bu vakitte tanıştığı insanlardan sonrasındasında yardım alacaktı.

Nazilerin Polonya işgali bir günde tamamlanmış olsa da tüm tesirleri bir anda yaşanmadı. Ülkede yaşayan Museviler evvel dışlandı, çabucak sonrasında Varşova gettosuna gönderildi. Gettoda yaşananlar The Pianist sinemasında anlatılanlardan bile daha acıydı. şüphesiz Nazilerin planları epey daha feciydi ve epey geçmeden uygulamaya geçildi.

Polonya’da Yahudi katliamı başlıyor:


Nazilerin maksadı bir ülkeyi işgal etmek ve vatandaşlarını bir köşeye ayırmak değildi, hepsini öldürmek istiyorlardı; o denli de oldu. 1942 yazına gelindiği vakit Varşova gettosunda yaşayan tüm Museviler ile birlikte Wladyslaw Szpilman ve ailesi de Treblinka’ya taşınmak üzere yerlerinden edildi. Treblinka demek, vefat demekti.

Wladyslaw Szpilman ve ailesi, öbür Museviler ile birlikte trene bindirilecekleri sırada bugün bile ismi bilinmeyen kapalı bir el Wladyslaw Szpilman’ı ailesinden ayırdı ve hayatını kurtardı. Maalesef kurtulan sırf Szpilman oldu. Ailesi gözlerinin önünde trene bindirildi ve sonu mevt olacak o seyahate çıktı.

Varşova gettosu, İkinci Dünya Savaşı’nın en ağır tesirlerinin yaşadığı yerlerden biriydi. Bölgede yaşayan Museviler, trenlere bindirilerek vefat kamplarına gdolayılmedilk evvel de gettoda dövülüyor, tecavüze uğruyor ve öldürülüyorlardı. Ağır bombardıman altında kalan Varşova gettosundaki bütün binalar ya yıkılmış ya da büyük hasar almışlardı. Wladyslaw Szpilman, işte bu gettoda yıllar boyunca hayatta kalmaya çalışacaktı.

Varşova gettosunun yıkılmış sokaklarında tek başına bir piyanist:


Varşova gettosu başta olmak üzere Polonya’da yaşayan ve Nazilerle işbirliği yapmayan neredeyse tüm Museviler trenlere bindirilerek mevt kamplarına gönderilmişti. Sırf Wladyslaw Szpilman gettoda kalmıştı. 1945 kışına kadar Varşova gettosunun yıkılmış sokaklarında Nazilerden saklanarak yaşama gayreti veren Szpilman, öncesinde Café Nowaczesna ve gibisi yerlerde tanıdığı bir epeyce kişinin yardımı ile bir biçimde hayatta kalmayı başardı.

1945 kışına geldiğimizde ise The Pianist sinemasında hepimizi gözyaşlarına boğan olay yaşandı. Varşova gettosunun yıkılmış bir villasının ortasında akordu bozuk bir piyanonun önünde oturan Wladyslaw Szpilman, ülkesini işgal eden Alman Nazi subaylarından biri ile karşılaştı. Subay ona mesleğini sorunca piyanist olduğunu söylemiş oldu ve daha sonra subay ondan bir müzik çalmasını istedi.

Savaşın en müthiş günlerini görmüş, mevt noktasına gelecek kadar kilo vermiş ve neredeyse akıl sıhhatini kaybetmiş olan Wladyslaw Szpilman piyanonun başına oturdu ve ülkesinin işgal edildiği gün ateş altında Polonya Radyosu’nda parmaklarından çıkan son ezgi olan Chopin’in Nocturne’unu çaldı. Nazi subayı ona bir süre hayatta kalmaya yetecek kadar yemek ve giyecek verdi. Tam gidecekken Wladyslaw Szpilman onun elini tuttu ve tam olarak şu kelamları söylemiş oldu:

“Sana adımı hiç söylemedim; Bana sormadın ancak hatırlamanı istiyorum. Neler olabileceğini kim bilebilir? Meskene gitmek için gidecek epey yolun var. Şayet hayatta kalırsam, muhakkak tekrar Polonya Radyosu için çalışacağım. Şayet sana bir şey olursa, rastgele bir biçimde sana yardım edebilirsem, adımı hatırla, Szpilman, Polonya Radyosu.”

Berbatlar sonsuza kadar kazanmazdı. Savaş sonunda bitti ve tüm bu katliamın mimarı olan Naziler savaş esiri olarak kamplara alındı. Wladyslaw Szpilman’ın hayatını kurtaran Nazi subayı da bu esir kamplarından birindeydi ve orada öldü. Tıpkı sinemada olduğu üzere Szpilman’a ulaşmaya çalıştı fakat başarılı olamadı.

Savaştan daha sonra Wladyslaw Szpilman:


En sonunda savaş bitip de Polonya eski günlerine dönmeye başlayınca Wladyslaw Szpilman, bir daha Polonya Radyosu’nda çalışmaya başladı. bir fazlaca yeni besteye imza attı ve sayısız konser verdi. 1986 yılında gerçekleştirdiği konser turnesi daha sonrası kendini büsbütün beste imaline adamaya karar verdi.

Wladyslaw Szpilman, 2000 yılında Varşova’da öldüğünde ülkesinin en tanınmış müzisyenlerinden biriydi. Yazdığı otobiyografisi Almanca ve İngilizceye çevrildikten ve The Pianist sinemasına uyarlandıktan daha sonra Wladyslaw Szpilman ismi tüm dünyada duyuldu. Acı olan ise sinemaya kadar bu usta müzisyenin ismi Avrupa’da bile pek bilinmiyordu.

Szpilman’ın yaşadıklarını anlatan The Pianist sineması ve fragmanı:


  • İmal yılı: 2002
  • Çeşit: Biyografi, Dram, Müzik
  • Direktör: Roman Polanski
  • Oyuncular: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay
  • IMDb: 8.5
  • Rotten Tomatoes: %95
Polonyalı Yahudi bir müzisyen olan Wladyslaw Szpilman’ın İkinci Dünya Savaşı sırasında hayatış olduğu gerçek hayat öyküsünün anlatıldığı sinema; En Yeterli Erkek Oyuncu, En Âlâ Direktör, En Düzgün Uyarlama Senaryo kısmında Oscar mükafatına, Cannes Sinema Şenliği Büyük Ödülü’ne, BAFTA En Âlâ Sinema ve En Âlâ Direktör mükafatına layık görülmüştür.

Roman Polanski’nin The Pianist sinemasında gerçek öyküsünü izlediğimiz Wladyslaw Szpilman kimdir sorusunu yanıtladık ve özetlemek gerekirse bu usta müzisyenin ömründen bahsettik. Tarihe sayısız kara leke bırakan bu olayların tekrar asla yaşanmaması umuduyla.