ahmetbeyler
Yeni Üye
Teknoloji gün geçtikçe gelişiyor lakin kimi teknolojik eşyalar neredeyse birinci çıktığı günkü biçimini korumaya devam ediyor. Ütülerin de büyük çoğunluğu misal dizaynla piyasaya sürülüyor. Buharlısı, seyahat boyu ve daha birfazlaca çeşidi bulunmasına karşın ‘ütü’ denince aklımızda canlanan tek tip bir tasarım var.
Peki dizayncılar niye bilhassa tüm ütüleri üçgen halinde tasarlıyor hiç düşündünüz mü? Bu soruyu yanıtlamadan önce vakitte küçük bir seyahate çıkalım ve eksiksiz bir biçimde bu dizaynın niçinini anlamaya çalışalım.
Ütülerin birinci ortaya çıkışı MÖ 400 senelerına kadar uzanıyor.
Yunanlar ve Eski Romalılar tarafınca kullanılan birinci ütüler, günümüz ütülerinden pek farklıydı. Yunanların, yuvarlak bir çubuğu ısıtarak cübbeler üzerine pililer yaptığı, Eski Romalıların ise düz bir rakete benzeyen ütülerle giysileri adeta döverek kırışıklıklarını giderdiği iddia ediliyor. 1. yüzyılda Çinliler tarafınca sıcak su kaplarını giysileri ütülemek için kullandığına dair ise bir fazlaca ispat bulundu. Ancak bir daha de günümüz ütülerine benzerliği konusunda kesin bir bulgu yok.
1300’lere geldiğimize ise sapı olan düz metal modüller Avrupa’da ütü olarak kullanılmaya başlandı. Bu icat gayet zahmetliydi. Önce ütüyü bir ateşin üzerinde ısıtıp akabinde yalıtımlı bir eldivenle ateşten alınır ve giysilerin üzerine bastırılırdı. Doğal hem giysilerin yanmaması birebir vakitte is lekesi olmaması için de kimi tedbirler alınması gerekiyordu. Bunun için de ütülenecek giysinin üzeri bir kumaşla örtülürdü.
Günümüzde de bu tekniği hala kullananlarımız var. Gerçekten şimdilerde kullandığımız ütülere en misal örneklerin bu vakitte ortaya çıktığı düşünülüyor. Giysileri döverek ütülemekten, sürterek ütülmeye nihayet geçildiğinden beri de uç kısmındaki üçgen şekli nesilden nesile aktarılmaya devam etti.
Ütülerin uç kısmındaki üçgen formunun işleyişini sıradan bir örnekle anlatalım.
Gemilerin uç kısmı, su yüzeyinde hareket etmesini kolaylaştıracak ve adeta dalgaları yaracak biçimde tasarlanmıştır. Çünkü bir geminin denizde gidişini düşündüğünüzde uç kısmının üçgen formunda gelmesi yardımıyla etrafında kendi dalgalarını yarattığını bakılırsabilirsiniz.
Ütüler de tıpkı gemiler üzere kendi yolunu düzleştirip, kırışıklıkları dışarıya gerçek iter. bununla birlikte uç kısmın üçgen halinde olması yardımıyla sürtünme minimuma iner ve giysiler üstündeki hareket kabiliyeti artar.
halbuki giysilerimizi dövmeye devam etseydik kare biçiminde bir ütü de kullanabilirdik.
Ütüler, düz bir taban üzerine serilen giysilerimizdeki kırışıklıkları gidermek için tasarlandı. Fakat bunu yaparken yeni kırışıklıklar oluşturmamaları gerekiyor. Uç kısımlarının üçgen halinde tasarlanmasının niçini de tam olarak bu.
Zira ütüler kare halinde olsaydı giysilerimizi ütülerken hareket kabiliyeti zorlaşacak, tıpkı bir geminin denizde gidişi üzere kırışıklıkları etrafına yanlışsız itmeyecekti. Kim bilir tahminen bu biçimde giysilerimizi döverek ütülemek bile daha kolay gelebilirdi.
Peki dizayncılar niye bilhassa tüm ütüleri üçgen halinde tasarlıyor hiç düşündünüz mü? Bu soruyu yanıtlamadan önce vakitte küçük bir seyahate çıkalım ve eksiksiz bir biçimde bu dizaynın niçinini anlamaya çalışalım.
Ütülerin birinci ortaya çıkışı MÖ 400 senelerına kadar uzanıyor.
Yunanlar ve Eski Romalılar tarafınca kullanılan birinci ütüler, günümüz ütülerinden pek farklıydı. Yunanların, yuvarlak bir çubuğu ısıtarak cübbeler üzerine pililer yaptığı, Eski Romalıların ise düz bir rakete benzeyen ütülerle giysileri adeta döverek kırışıklıklarını giderdiği iddia ediliyor. 1. yüzyılda Çinliler tarafınca sıcak su kaplarını giysileri ütülemek için kullandığına dair ise bir fazlaca ispat bulundu. Ancak bir daha de günümüz ütülerine benzerliği konusunda kesin bir bulgu yok.
1300’lere geldiğimize ise sapı olan düz metal modüller Avrupa’da ütü olarak kullanılmaya başlandı. Bu icat gayet zahmetliydi. Önce ütüyü bir ateşin üzerinde ısıtıp akabinde yalıtımlı bir eldivenle ateşten alınır ve giysilerin üzerine bastırılırdı. Doğal hem giysilerin yanmaması birebir vakitte is lekesi olmaması için de kimi tedbirler alınması gerekiyordu. Bunun için de ütülenecek giysinin üzeri bir kumaşla örtülürdü.
Günümüzde de bu tekniği hala kullananlarımız var. Gerçekten şimdilerde kullandığımız ütülere en misal örneklerin bu vakitte ortaya çıktığı düşünülüyor. Giysileri döverek ütülemekten, sürterek ütülmeye nihayet geçildiğinden beri de uç kısmındaki üçgen şekli nesilden nesile aktarılmaya devam etti.
Ütülerin uç kısmındaki üçgen formunun işleyişini sıradan bir örnekle anlatalım.
Gemilerin uç kısmı, su yüzeyinde hareket etmesini kolaylaştıracak ve adeta dalgaları yaracak biçimde tasarlanmıştır. Çünkü bir geminin denizde gidişini düşündüğünüzde uç kısmının üçgen formunda gelmesi yardımıyla etrafında kendi dalgalarını yarattığını bakılırsabilirsiniz.
Ütüler de tıpkı gemiler üzere kendi yolunu düzleştirip, kırışıklıkları dışarıya gerçek iter. bununla birlikte uç kısmın üçgen halinde olması yardımıyla sürtünme minimuma iner ve giysiler üstündeki hareket kabiliyeti artar.
halbuki giysilerimizi dövmeye devam etseydik kare biçiminde bir ütü de kullanabilirdik.
Ütüler, düz bir taban üzerine serilen giysilerimizdeki kırışıklıkları gidermek için tasarlandı. Fakat bunu yaparken yeni kırışıklıklar oluşturmamaları gerekiyor. Uç kısımlarının üçgen halinde tasarlanmasının niçini de tam olarak bu.
Zira ütüler kare halinde olsaydı giysilerimizi ütülerken hareket kabiliyeti zorlaşacak, tıpkı bir geminin denizde gidişi üzere kırışıklıkları etrafına yanlışsız itmeyecekti. Kim bilir tahminen bu biçimde giysilerimizi döverek ütülemek bile daha kolay gelebilirdi.
- Kaynaklar: Magnet Academy Ironing Lab, Starlet Cleaning