ahmetbeyler
Yeni Üye
Karantina günlerini hatırlayalım. Bilhassa sokağa çıkma yasaklarıyla birinci defa karşı karşı kaldığımız 2020 yılında koşa koşa stokladığımız mamüllerin başında tuvalet kağıdı geliyordu. Yokluğunun niyetine bile tahammül edemediğimiz tuvalet kağıdı, bir vakit içinder hiç yoktu. Pekala, madem o denli, o periyodun insanları ne yapıyordu da günümüzün şayet olmazsa olmazı tuvalet kağıdının yerini dolduruyordu?
Tuvalet kağıdının ceddinin, üzerine sünger takılmış bir çubuktan ibaret olduğu kestirim ediliyor. Çubukla başlayıp bildiğimiz tuvalet kağıdıyla sonuçlanan bu enteresan ve esaslı öykünün bilgilerinı bir arada inceleyelim istedik. İşte acil durumlarda aklımıza düşmeyi başarabilen tuvalet kağıdının doğuş öyküsü…
Üzerine sünger takılı çubuk: Tersorium
Romalılar periyodunda kullanıldığı bilinen tersorium; tuzlu yahut sirkeli suya batırılmış, üzerinde sünger takılı olan bir çubuk. Antik Roma’nın genel tuvaletlerinde kullanıldığı bilinen bu çubuğun tuvalet kağıdı fonksiyonu görüp görmediği arkeologlar tarafınca tam da netleştirilmiş değil. Arkeologlar, tersoriumların şahsi temizlenmede değil, tuvalet temizlemede kullanılmış olabileceği ihtimali üzerinde de duruyor. İhtimaller dahilinde tersoriumların tuvalet kağıdının atası olduğunu söylemek bir daha de mümkün.
1900’lerde karşımıza hijyen çubukları çıkıyor
Çin’in kuzeybatısına, antik İpek Yolu üzerine yanlışsız uzandığımızda; 1992’de bu bölgede de arkeologlar tarafınca tuvalet kağıdının sinyallerini veren bir diğer alet karşımıza çıkıyor: Hijyen çubuğu. Arkeologlar, bambudan yapılmış ve kumaşlara sarılmış 7 hijyen çubuğunun şahsi temizlenmede kullanılmak üzere tasarlandığı kanısına yapılan mikroskobik tahlillerle varıyor. 2 bin yaşında olduğu anlaşılan çubuklar, insan dışkısıyla kaplı biçimde bulunuyor. Dışkının beşere ilişkin olduğu, tahliller kararında, ortasında bulunan bağırsak parazitleriyle birlikte ortaya çıkıyor. Tersoriuma kıyasla insanların kendileri için yapıp kullandıkları net olan hijyen çubuklarının, İpek Yolu üzerinden türlü hastalıkların taşınması konusunda da fazlaca tesirli olmuş bir alet olduğu arkeologlar tarafınca ortaya çıkarılan bir öbür kıymetli bulgu.
6. yüzyılda tuvalet kağıdı vardı!
Tuvalet kağıdının, 6. yüzyılda varlıklı Çinli aileler tarafınca kullanıldığı söyleniyor. Öte yandan 14. yüzyılda, Çin’in Zheijang bölgesinde yılda 10 milyon paket tuvalet kağıdı üretiminin yapıldığı biliniyor ki bu da tuvalet kağıdının varlığından öte seri üretimine dahi geçildiğine işaret ediyor. Çin, tuvalet kağıdı üretimi ve kullanmasıyla ziyadesiyle haşır neşir vaziyetteyken Avrupa ve Amerika’da ise durumlar pek de o denli değil! Tuvalet kağıdının Avrupa ve Amerika’ya varışı, 1800’lü yılların sonuna denk düşüyor. Her iki kıtada da tuvalet konseptinin olmayışı, geç oluşması; tuvalet kağıdının bu iki kıtadaki sürecini geciktiriyor.
Tuvalet kağıdının alternatifi olarak neler kullanılıyordu?
Zenginler; kenevir, yün ve bez üçlüsüne tuvalet kağıdı nazaranvi yüklerken, fakir kesim fazlaca daha ilkel yollarla bu muhtaçlığı karşılamak zorundaydı: Tuvaleti dereye yapıp paklığı suyla, ağaç yapraklarıyla, deniz kabuklarıyla, yosunla temizlemek üzere.
Bunun yanı sıra denizciler, eskiyen halatların ipleri sayesinde temizlenirken Kutuplara yakın bölgelerde yaşayan beşerler kar ile temizlenmeyi tek deva olarak görüyordu.
Tuvalet kağıdı ne vakit ticari hale geldi?
14. yüzyılda Zheijang’da toplu tuvalet kağıdı üretimi yapıldığından bahsetmiştik; lakin buradaki üretimin ticari bir dert güderek yapılmadığını da hatırlatmak isteriz. Tuvalet kağıdının ticarileşmesi, 1857’ye dayanıyor. Amerikalı mucit Joseph çokty, işi ticarete dökme fikriyle günümüzün tek pakette 100’lü biçimde bulunan tuvalet kağıtlarını aloe vera aromalı olarak üretince; tuvalet kağıdının ticari serüveni başlamış oluyor. Natürel akıl akıldan üstündür. Tam 10 yıl daha sonra, 1867’de, toptancılıkla uğraşan Edward, Clarence ve Thomas kardeşler; tuvalet kağıtlarını aloe veralı değil, bildiğimiz klasik haliyle üretince; üretim maliyeti de düşüyor. Bu da kardeşlere kazanç olarak geri dönüyor. Anlayacağınız, günümüzün rulo formunda satılan klasik tuvalet kağıtlarını; bu üç kardeşin ticari zekasına borçlu sayılırız.
Tuvalet kağıdının ceddinin, üzerine sünger takılmış bir çubuktan ibaret olduğu kestirim ediliyor. Çubukla başlayıp bildiğimiz tuvalet kağıdıyla sonuçlanan bu enteresan ve esaslı öykünün bilgilerinı bir arada inceleyelim istedik. İşte acil durumlarda aklımıza düşmeyi başarabilen tuvalet kağıdının doğuş öyküsü…
Üzerine sünger takılı çubuk: Tersorium
Romalılar periyodunda kullanıldığı bilinen tersorium; tuzlu yahut sirkeli suya batırılmış, üzerinde sünger takılı olan bir çubuk. Antik Roma’nın genel tuvaletlerinde kullanıldığı bilinen bu çubuğun tuvalet kağıdı fonksiyonu görüp görmediği arkeologlar tarafınca tam da netleştirilmiş değil. Arkeologlar, tersoriumların şahsi temizlenmede değil, tuvalet temizlemede kullanılmış olabileceği ihtimali üzerinde de duruyor. İhtimaller dahilinde tersoriumların tuvalet kağıdının atası olduğunu söylemek bir daha de mümkün.
1900’lerde karşımıza hijyen çubukları çıkıyor
Çin’in kuzeybatısına, antik İpek Yolu üzerine yanlışsız uzandığımızda; 1992’de bu bölgede de arkeologlar tarafınca tuvalet kağıdının sinyallerini veren bir diğer alet karşımıza çıkıyor: Hijyen çubuğu. Arkeologlar, bambudan yapılmış ve kumaşlara sarılmış 7 hijyen çubuğunun şahsi temizlenmede kullanılmak üzere tasarlandığı kanısına yapılan mikroskobik tahlillerle varıyor. 2 bin yaşında olduğu anlaşılan çubuklar, insan dışkısıyla kaplı biçimde bulunuyor. Dışkının beşere ilişkin olduğu, tahliller kararında, ortasında bulunan bağırsak parazitleriyle birlikte ortaya çıkıyor. Tersoriuma kıyasla insanların kendileri için yapıp kullandıkları net olan hijyen çubuklarının, İpek Yolu üzerinden türlü hastalıkların taşınması konusunda da fazlaca tesirli olmuş bir alet olduğu arkeologlar tarafınca ortaya çıkarılan bir öbür kıymetli bulgu.
6. yüzyılda tuvalet kağıdı vardı!
Tuvalet kağıdının, 6. yüzyılda varlıklı Çinli aileler tarafınca kullanıldığı söyleniyor. Öte yandan 14. yüzyılda, Çin’in Zheijang bölgesinde yılda 10 milyon paket tuvalet kağıdı üretiminin yapıldığı biliniyor ki bu da tuvalet kağıdının varlığından öte seri üretimine dahi geçildiğine işaret ediyor. Çin, tuvalet kağıdı üretimi ve kullanmasıyla ziyadesiyle haşır neşir vaziyetteyken Avrupa ve Amerika’da ise durumlar pek de o denli değil! Tuvalet kağıdının Avrupa ve Amerika’ya varışı, 1800’lü yılların sonuna denk düşüyor. Her iki kıtada da tuvalet konseptinin olmayışı, geç oluşması; tuvalet kağıdının bu iki kıtadaki sürecini geciktiriyor.
Tuvalet kağıdının alternatifi olarak neler kullanılıyordu?
Zenginler; kenevir, yün ve bez üçlüsüne tuvalet kağıdı nazaranvi yüklerken, fakir kesim fazlaca daha ilkel yollarla bu muhtaçlığı karşılamak zorundaydı: Tuvaleti dereye yapıp paklığı suyla, ağaç yapraklarıyla, deniz kabuklarıyla, yosunla temizlemek üzere.
Bunun yanı sıra denizciler, eskiyen halatların ipleri sayesinde temizlenirken Kutuplara yakın bölgelerde yaşayan beşerler kar ile temizlenmeyi tek deva olarak görüyordu.
Tuvalet kağıdı ne vakit ticari hale geldi?
14. yüzyılda Zheijang’da toplu tuvalet kağıdı üretimi yapıldığından bahsetmiştik; lakin buradaki üretimin ticari bir dert güderek yapılmadığını da hatırlatmak isteriz. Tuvalet kağıdının ticarileşmesi, 1857’ye dayanıyor. Amerikalı mucit Joseph çokty, işi ticarete dökme fikriyle günümüzün tek pakette 100’lü biçimde bulunan tuvalet kağıtlarını aloe vera aromalı olarak üretince; tuvalet kağıdının ticari serüveni başlamış oluyor. Natürel akıl akıldan üstündür. Tam 10 yıl daha sonra, 1867’de, toptancılıkla uğraşan Edward, Clarence ve Thomas kardeşler; tuvalet kağıtlarını aloe veralı değil, bildiğimiz klasik haliyle üretince; üretim maliyeti de düşüyor. Bu da kardeşlere kazanç olarak geri dönüyor. Anlayacağınız, günümüzün rulo formunda satılan klasik tuvalet kağıtlarını; bu üç kardeşin ticari zekasına borçlu sayılırız.