ahmetbeyler
Yeni Üye
Batının ne vakittir hasta adam olarak gördüğü Osmanlı İmparatorluğu, Birinci Dünya Savaşı’nı da kaybedince artık fiilen işgal edilmeye başlamıştır. Lakin Türk milleti bu duruma sessiz kalmamış ve Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde bir kurtuluş çabası başlatılmıştır. Bu topraklarda yaşayan herkes o periyot hem canı tıpkı vakitte malı ile bu gayrete katılmıştır. Tekalif-i Ulusala Buyrukları işte bu kapsamda çıkarılan bir kararnamedir.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları meclisin başkumandanlık yetkisi verdiği Atatürk tarafınca çıkarılmıştır. Bu buyrukların sebebi, Yunan ordusunun artık Ankara sonuna kadar gelmiş olması ve son kalenin de yıkılmak üzere olmasıdır. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük rol oynayan Tekalif-i Ulusala Buyrukları nelerdir, ne vakit çıkarıldı, gayesi nedir gibi merak edilen soruları gelin tarihi gerçekler ışığında tüm bilgileriyla inceleyelim.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları nedir? Her şey Türk ordusunun geri çekilmesi ile başladı:
Türk topraklarının yabancı güçler tarafınca fiilen işgal edilmesi üzerine Türk milleti kendi çapında örgütlenerek düşmana karşı çıkmaya başladı. Atatürk’ün Samsun’a çıkışı, kongreler yapılması ve Millet Meclisi’nin açılması ile bir arada bu güçler Kuvâ-yi Ulusala ismi altında toplandı.
Kuvâ-yi Ulusala büyük bir güce sahip değildi. Kâfi silahı, kıyafeti ve hatta yiyeceği bile yoktu. Tüm bunlara karşın düşmana tüm gücüyle direndi ancak İkinci İnönü Savaşı sırasında batının imkanlarını kullanarak saldıran Yunan ordusu 10 Temmuz 1921 günü büyük bir atak yaptı ve Türk ordusu geri çekilmek zorunda kaldı.
Türk ordusunun geri çekilmesi mecliste büyük tartışmalara niye oldu fakat usta bir asker olan Atatürk, bunun askeri bir taktik olduğunu ve yenilmek manasına gelmediğini söylemiş oldu. Ordunun sadece dinlenmeye, bir daha mevzi almaya ve takviyeye gereksinimi vardı. Güzel lakin elde yok avuçta yok nasıl olacak?
Tekalif-i Ulusala Buyrukları ne vakit çıkarıldı? Mustafa Kemal Paşa, meclis tarafınca başkumandan ilan ediliyor:
Mecliste tartışmalar sürdüğü sırada 23 Temmuz 1921 tarihinde Yunan Hükümdarı Konstantin başkanlığında Kütahya’da bir divan toplantı ve Ankara’ya taarruz düzenlenmesi sonucu alındı. Ankara son kaleydi ve meclis buradaydı. Ankara’nın düşmesi demek, Kurtuluş Savaşı’nın kaybedilmesi ve Anadolu topraklarının Yunan işgaline terk edilmesi demekti. Acil ve radikal kararlar alınması gerekiyordu.
Millet Meclisi, 5 Ağustos 1921 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Başkumandanlık Tevcihi Hakkında Kanun isimli bir kanunu oybirliğiyle kabul etti ve Mustafa Kemal Paşa’ya başkumandanlık yetkisi verildi. Vakit sonluydu, arka arda bir epey kıymetli karar alınması gerekiyordu. Bunlardan bir tanesi de on buyruktan oluşan Tekalif-i Ulusala Buyrukları oldu.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları nelerdir?
Başkumandan ilan edilen Mustafa Kemal Paşa, ortasında Tekalif-i Ulusala Emirleri’nin de olduğu 48 adet kararname çıkarmıştır. Yayımlanan buyruklar, kurullar tarafınca uygulandı. Emirler kapsamında kimsenin malı zorla elinden alınmadı, yalnızca fazla olanlar alındı ve bunların büyük bir kısmı savaş kazanıldıktan ve Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan daha sonra 1929 yılına kadar halka geri ödendi.
Tekalif-i Ulusala Emirleri’ni incelediğimiz vakit duygulanmamak elde değil zira düşmana karşı uğraş eden askerin bırakın silahı, çorap ve ekmek üzere temel muhtaçlıklarının bile eksik olduğunu görüyoruz. Bu kapsamda çıkarılan kararnameler ile yapılmak istenen, o devir temel insani gereksinimlerden bile mahrum kalmış Türk ordusunun güçlenmesiydi.
Tüm bu kararnameler işe yaradı. 23 Ağustos 1921 tarihinde başlayan ve 13 Eylül 1921 tarihine kadar süren Sakarya Meydan Muharabesi’nde Tekalif-i Ulusala Buyrukları yardımıyla güç kazanan Türk ordusu, Yunan askerlerini geri püskürtmeyi başardı. Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası olarak görülen bu muharebe yardımıyla en sonunda adım adım zafere giden yola girildi.
Mustafa Kemal Atatürk, Tekâlif-i Ulusala Emirleri’ni hangi yetkiye dayanarak çıkarmıştır?
Bugün kimi Atatürk ve cumhuriyet düşmanlarının temelsiz argümanlarında Atatürk’ün bir diktatör olduğunu ve Tekâlif-i Ulusala Buyrukları ile halkın malını gasp ettiğini duyarsınız. Atatürk, Tekâlif-i Ulusala Buyrukları ve öteki kararnameleri kendisine meclis tarafınca verilen başkumandanlık yetkisine dayanarak çıkarmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’ya verilen başkumandanlık yetkisi 5 Ekim 1921, 5 Şubat – 5 Mayıs 1922 tarihinlerin uzatılmış ve 20 Temmuz 1922 günü süresiz hale getirilmiştir. Bu yetki sırf savaş kararlarını kapsıyordu. Çünkü fiilen işgal edilen bir ülkede gerçekleştirilen savaşta anlık kararlar alınması gerekir ve o devir mecliste bulunan kimi padişah taraftarları ile batı hayranları bilerek bu süreci geciktiriyordu. Yani içeride de düşman vardı.
Şimdi tarihe şu biçimde bir bakalım ve düşünelim; hiç meclisten yetki isteyen diktatör olur mu? Hiç her sonucunda meclise danışan diktatör olur mu? Hiç koca ülkeyi kurtarıp da yapabilecekken kendini kral ilan etmeyip cumhuriyet kuran diktatör olur mu? Hiç savaş sırasında el koymak zorunda kaldığı gereçlerin parasını halkına geri ödeyen diktatör olur mu? Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları meclisin başkumandanlık yetkisi verdiği Atatürk tarafınca çıkarılmıştır. Bu buyrukların sebebi, Yunan ordusunun artık Ankara sonuna kadar gelmiş olması ve son kalenin de yıkılmak üzere olmasıdır. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük rol oynayan Tekalif-i Ulusala Buyrukları nelerdir, ne vakit çıkarıldı, gayesi nedir gibi merak edilen soruları gelin tarihi gerçekler ışığında tüm bilgileriyla inceleyelim.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları nedir? Her şey Türk ordusunun geri çekilmesi ile başladı:
Türk topraklarının yabancı güçler tarafınca fiilen işgal edilmesi üzerine Türk milleti kendi çapında örgütlenerek düşmana karşı çıkmaya başladı. Atatürk’ün Samsun’a çıkışı, kongreler yapılması ve Millet Meclisi’nin açılması ile bir arada bu güçler Kuvâ-yi Ulusala ismi altında toplandı.
Kuvâ-yi Ulusala büyük bir güce sahip değildi. Kâfi silahı, kıyafeti ve hatta yiyeceği bile yoktu. Tüm bunlara karşın düşmana tüm gücüyle direndi ancak İkinci İnönü Savaşı sırasında batının imkanlarını kullanarak saldıran Yunan ordusu 10 Temmuz 1921 günü büyük bir atak yaptı ve Türk ordusu geri çekilmek zorunda kaldı.
Türk ordusunun geri çekilmesi mecliste büyük tartışmalara niye oldu fakat usta bir asker olan Atatürk, bunun askeri bir taktik olduğunu ve yenilmek manasına gelmediğini söylemiş oldu. Ordunun sadece dinlenmeye, bir daha mevzi almaya ve takviyeye gereksinimi vardı. Güzel lakin elde yok avuçta yok nasıl olacak?
Tekalif-i Ulusala Buyrukları ne vakit çıkarıldı? Mustafa Kemal Paşa, meclis tarafınca başkumandan ilan ediliyor:
Mecliste tartışmalar sürdüğü sırada 23 Temmuz 1921 tarihinde Yunan Hükümdarı Konstantin başkanlığında Kütahya’da bir divan toplantı ve Ankara’ya taarruz düzenlenmesi sonucu alındı. Ankara son kaleydi ve meclis buradaydı. Ankara’nın düşmesi demek, Kurtuluş Savaşı’nın kaybedilmesi ve Anadolu topraklarının Yunan işgaline terk edilmesi demekti. Acil ve radikal kararlar alınması gerekiyordu.
Millet Meclisi, 5 Ağustos 1921 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Başkumandanlık Tevcihi Hakkında Kanun isimli bir kanunu oybirliğiyle kabul etti ve Mustafa Kemal Paşa’ya başkumandanlık yetkisi verildi. Vakit sonluydu, arka arda bir epey kıymetli karar alınması gerekiyordu. Bunlardan bir tanesi de on buyruktan oluşan Tekalif-i Ulusala Buyrukları oldu.
Tekalif-i Ulusala Buyrukları nelerdir?
- 1 numaralı emre göre; her kazada fiyatsız çalışacak Tekalif-i Ulusala kurulları kuruldu, bu kurullarda toplanan gereçler gereksinimler doğrultusunda ordu ünitelerine gönderildi.
- 2 numaralı emre göre; her aile bir çamaşır, bir çift çorap, bir çarık hazırladı ve komiteye verdi. Veremeyecek yoksul aileler yerine bunları varlıklı aileler verdi.
- 3 numaralı emre bakılırsa; tüccarların elinde bulunan kumaş, ayakkabı, çivi, nal demiri ve gibisi gereçlerin yüzde 40’ına parası çabucak sonrasında ödenmek üzere el konuldu.
- 4 numaralı emre nazaran; buğday, un, kuru bakliyat, şeker, gaz, sabun, yağ, çay, mum ve gibisi gereçlerin yüzde 40’ına parası ondan sonrasında ödenmek üzere el konuldu.
- 5 numaralı emre nazaran; halkın tüm taşıtları ayda bir kere yüz kilometre araya kadar fiyatsız olarak asker taşıdı.
- 6 numaralı emre nazaran; ordunun beslenmesi ve giysisi için gerekli sahipsiz tüm materyallere el konuldu.
- 7 numaralı emre bakılırsa; halkın elinde bulunan tüm silah ve cephane Tekalif-i Ulusala komitelerine teslim edildi.
- 8 numaralı emre bakılırsa; akaryakıt, makine yağı, lastik, tutkal, kablo, pil, tel ve gibisi materyallerin yüzde 40’ına parası ondan sonrasında ödenmek üzere el konuldu.
- 9 numaralı emre nazaran; demirci, marangoz, dökümcüler ile kılıç ve gibisi eşyalar üretebilecek esnaf ordu için üretim yaptı.
- 10 numaralı emre nazaran; halkın elinde bulunan otomobil, at arabası, kağnılar ile bunları çekecek binek hayvanlarının yüzde 20’sine ordu ismine el konuldu.
Başkumandan ilan edilen Mustafa Kemal Paşa, ortasında Tekalif-i Ulusala Emirleri’nin de olduğu 48 adet kararname çıkarmıştır. Yayımlanan buyruklar, kurullar tarafınca uygulandı. Emirler kapsamında kimsenin malı zorla elinden alınmadı, yalnızca fazla olanlar alındı ve bunların büyük bir kısmı savaş kazanıldıktan ve Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan daha sonra 1929 yılına kadar halka geri ödendi.
Tekalif-i Ulusala Emirleri’ni incelediğimiz vakit duygulanmamak elde değil zira düşmana karşı uğraş eden askerin bırakın silahı, çorap ve ekmek üzere temel muhtaçlıklarının bile eksik olduğunu görüyoruz. Bu kapsamda çıkarılan kararnameler ile yapılmak istenen, o devir temel insani gereksinimlerden bile mahrum kalmış Türk ordusunun güçlenmesiydi.
Tüm bu kararnameler işe yaradı. 23 Ağustos 1921 tarihinde başlayan ve 13 Eylül 1921 tarihine kadar süren Sakarya Meydan Muharabesi’nde Tekalif-i Ulusala Buyrukları yardımıyla güç kazanan Türk ordusu, Yunan askerlerini geri püskürtmeyi başardı. Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası olarak görülen bu muharebe yardımıyla en sonunda adım adım zafere giden yola girildi.
Mustafa Kemal Atatürk, Tekâlif-i Ulusala Emirleri’ni hangi yetkiye dayanarak çıkarmıştır?
Bugün kimi Atatürk ve cumhuriyet düşmanlarının temelsiz argümanlarında Atatürk’ün bir diktatör olduğunu ve Tekâlif-i Ulusala Buyrukları ile halkın malını gasp ettiğini duyarsınız. Atatürk, Tekâlif-i Ulusala Buyrukları ve öteki kararnameleri kendisine meclis tarafınca verilen başkumandanlık yetkisine dayanarak çıkarmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’ya verilen başkumandanlık yetkisi 5 Ekim 1921, 5 Şubat – 5 Mayıs 1922 tarihinlerin uzatılmış ve 20 Temmuz 1922 günü süresiz hale getirilmiştir. Bu yetki sırf savaş kararlarını kapsıyordu. Çünkü fiilen işgal edilen bir ülkede gerçekleştirilen savaşta anlık kararlar alınması gerekir ve o devir mecliste bulunan kimi padişah taraftarları ile batı hayranları bilerek bu süreci geciktiriyordu. Yani içeride de düşman vardı.
Şimdi tarihe şu biçimde bir bakalım ve düşünelim; hiç meclisten yetki isteyen diktatör olur mu? Hiç her sonucunda meclise danışan diktatör olur mu? Hiç koca ülkeyi kurtarıp da yapabilecekken kendini kral ilan etmeyip cumhuriyet kuran diktatör olur mu? Hiç savaş sırasında el koymak zorunda kaldığı gereçlerin parasını halkına geri ödeyen diktatör olur mu? Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.