ahmetbeyler
Yeni Üye
Tanzimat Devri birfazlaca yenilik ve ıslahatın gerçekleştiği bir periyottu. Çağdaşlaşma ismine biroldukca siyaset Türk tarihinde birinci defa uygulandı. Bu devir, Osmanlı Devleti’nde ve Türk tarihinde anayasallaşma sürecinin başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Sosyal ve kültürel ıslahatların üst üste gerçekleşmesi sanatı da pek etkiledi. Bu niçinle fermanın akabinde oluşan Tanzimat Edebiyatı iki periyoda ayrıldı. 1. Tanzimat Dönemi ve 2. Tanzimat Dönemi olarak isimlendirilen bu iki devir, birbirinden farklı birfazlaca özelliği içerisinde barındırmakta. Tüm farklılıklara karşın bu periyotlar kimi emsal özelliklere de sahip. Gelin birlikte Tanzimat Devri nedir, ne vakitti ve nasıl bir periyottu üzere soruları cevaplayalım ve Tanzimat Edebiyatı ile ilgili bilinenleri inceleyelim.
İçindekiler
Tanzimat Devri nedir?
Tanzimat devri ne vakittir?
bu vakitteki Tanzimat Edebiyatı’nın özellikleri nelerdir?
1. Tanzimat Edebiyatı periyodunun özellikleri
2. Tanzimat Edebiyatı periyodu özellikleri
Tanzimat Periyodu yenilikleri ve ıslahatları nelerdir?
Tanzimat periyodu padişahları kimlerdir?
En temelden başlayalım: Tanzimat Periyodu nedir?
Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle başlayan Tanzimat Periyodu yeniliklerin, hak ve özgürlük hislerinin ağır olarak yaşandığı bir devirdir. bu vakitte biroldukça hukukî ıslahat yapıldı ve tüm Osmanlı vatandaşlarına eşit hak ve özgürlükler verildi.
Dönem boyunca Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımlarının öncülüğünde siyasetler geliştirildi. Fransız Devrimi’nin akabinde kimi azınlıklar giderek artan ulus devlet istekleriyle Osmanlı’dan bağımsızlarını ilan ettiler. Toprak ve güç kaybının engellenmesi için Osmanlıcılık fikir akımı merkeze alınarak tüm vatandaşlara eşit hak ve özgürlükler verildi. Her ne kadar amaçlanan şey azınlıkların Osmanlı’ya bağlılığını sağlamak olsa da, hedeflenen şeye ulaşılamadı. Azınlıkların birden fazla kendini Osmanlı’ya ilişkin hissetmedi.
Tanzimat devri ne vakittir?
İçeriğimizin başlarında da bahsetmiş olduğumiz üzere Tanzimat Dönemi, Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başladı. 3 Kasım 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı daha sonrası toplumsal ve kültürel açıdan biroldukça kavram derinden etkilendi.
Bu ıslahat süreci boyunca en çok etkilenen sanat kollarından biri edebiyat oldu. Edebiyatçılar tarafınca 2 periyoda ayrılan Tanzimat Edebiyatı birbirinden farklı birfazlaca görüşü ortasında barındırdı. Birinci devir 1860’tan 1876’ya kadar, İkinci Tanzimat Edebiyatı Devri ise l. Meşrutiyet’in ilanını da kapsayıp 1876’dan 1895’e kadar sürdü. Gelin bu iki edebi periyoda daha yakından bakalım.
bu vakitteki Tanzimat Edebiyatı’nın özellikleri nelerdir?
1. Tanzimat Edebiyatı devrinin özellikleri:
Sanatçılar tarafınca biroldukca edebi tıpta birinci örneklerin verildiği bu vakitteki en kıymetli gelişmelerden biri de birinci özel gazetenin kurulması oldu. Tarihimizdeki ilk özel gazete olan Tercümân-ı Ahvâl, 22 Ekim 1860’ta Agah Efendi ve Şinasi tarafınca kuruldu.
Ahmed Vefik Paşa, Ziya Paşa ve Refik Bey’in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma niçinleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu. Edebi yapıtların de yayımlandığı gazetede, Batılı stilde birinci Türkçe oyun olan Şinasi’nin Şair Evlenmesi de yazılı bir dizi olarak yayınlamıştı. Gazete, eğitim sistemine sert tenkitlerde bulunan bir yazı sebebiyle Mayıs 1861’de iki hafta mühletle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. Tercüman-ı Ahval gazetesi 11 Mart 1866’da yayın hayatına son verdi.
2. Tanzimat Edebiyatı periyodu özellikleri:
Dönem boyunca yazılan eserler İstibdat Dönemi sebebiyle toplumsal hadiselerden ve toplumsal konulardan uzak bir biçimde kaleme alınmıştır.
Tanzimat Periyodu yenilikleri ve ıslahatları nelerdir?
Tanzimat devri padişahları kimlerdir?
II. Abdülhamid 1878’de meclisi kapatıp anayasayı askıya aldı. bu biçimdece İstibdat yani baskı dönemi başlamış oldu. Bu esaslı değişimler Türk edebiyatını ve toplumunu toplumsal açıdan derinden etkiledi.
Sonuç: Tanzimat Devri, Osmanlı Devleti İçin Nasıl Bir Periyottu?
Türk tarihi boyunca birinci defa bir hükümdar hukukun üstünlüğünü tanıyıp kendi yetkilerini kısıtladı. Tanzimat, birtakım tarihçiler tarafınca kuvvetler ayrılığının tarihimizdeki birinci örneği olarak görülmektedir.
bu vakitte çağdaş bir devlet yapısının oluşumu ismine birfazlaca adım atıldı, devlet kurumlarının işleyişi sistemleştirildi. Eğitim ve iktisat alanlarında çağdaş kurumlar, bakanlıklar kuruldu. Tüm Osmanlı vatandaşları hak ve özgürlükler bakımından eşit pozisyona getirildi. tıpkı vakitte yenilik ve ıslahatlardan etkilenen Türk Edebiyatı çok gelişti ve çağdaşlaştı. Tanzimat’ın edebiyata tesiri iki farklı periyoda ayrıldı, iki farklı periyotta de edebiyatımıza biroldukça farklı edebi eser kazandırıldı.
Tanzimat Fermanı ile başlayan bu vakitte azınlıkların Osmanlı’ya bağlanması için biroldukca ıslahat yapılmasına karşın kimi azınlıklar ulus devlet isteklerini devam ettirdi. Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımlarını merkeze alarak oluşturulan siyasetler istenilen kararı birlikteinde getiremedi.
Sosyal ve kültürel ıslahatların üst üste gerçekleşmesi sanatı da pek etkiledi. Bu niçinle fermanın akabinde oluşan Tanzimat Edebiyatı iki periyoda ayrıldı. 1. Tanzimat Dönemi ve 2. Tanzimat Dönemi olarak isimlendirilen bu iki devir, birbirinden farklı birfazlaca özelliği içerisinde barındırmakta. Tüm farklılıklara karşın bu periyotlar kimi emsal özelliklere de sahip. Gelin birlikte Tanzimat Devri nedir, ne vakitti ve nasıl bir periyottu üzere soruları cevaplayalım ve Tanzimat Edebiyatı ile ilgili bilinenleri inceleyelim.
İçindekiler
Tanzimat Devri nedir?
Tanzimat devri ne vakittir?
bu vakitteki Tanzimat Edebiyatı’nın özellikleri nelerdir?
1. Tanzimat Edebiyatı periyodunun özellikleri
2. Tanzimat Edebiyatı periyodu özellikleri
Tanzimat Periyodu yenilikleri ve ıslahatları nelerdir?
Tanzimat periyodu padişahları kimlerdir?
En temelden başlayalım: Tanzimat Periyodu nedir?
Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle başlayan Tanzimat Periyodu yeniliklerin, hak ve özgürlük hislerinin ağır olarak yaşandığı bir devirdir. bu vakitte biroldukça hukukî ıslahat yapıldı ve tüm Osmanlı vatandaşlarına eşit hak ve özgürlükler verildi.
Dönem boyunca Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımlarının öncülüğünde siyasetler geliştirildi. Fransız Devrimi’nin akabinde kimi azınlıklar giderek artan ulus devlet istekleriyle Osmanlı’dan bağımsızlarını ilan ettiler. Toprak ve güç kaybının engellenmesi için Osmanlıcılık fikir akımı merkeze alınarak tüm vatandaşlara eşit hak ve özgürlükler verildi. Her ne kadar amaçlanan şey azınlıkların Osmanlı’ya bağlılığını sağlamak olsa da, hedeflenen şeye ulaşılamadı. Azınlıkların birden fazla kendini Osmanlı’ya ilişkin hissetmedi.
Tanzimat devri ne vakittir?
İçeriğimizin başlarında da bahsetmiş olduğumiz üzere Tanzimat Dönemi, Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başladı. 3 Kasım 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı daha sonrası toplumsal ve kültürel açıdan biroldukça kavram derinden etkilendi.
Bu ıslahat süreci boyunca en çok etkilenen sanat kollarından biri edebiyat oldu. Edebiyatçılar tarafınca 2 periyoda ayrılan Tanzimat Edebiyatı birbirinden farklı birfazlaca görüşü ortasında barındırdı. Birinci devir 1860’tan 1876’ya kadar, İkinci Tanzimat Edebiyatı Devri ise l. Meşrutiyet’in ilanını da kapsayıp 1876’dan 1895’e kadar sürdü. Gelin bu iki edebi periyoda daha yakından bakalım.
bu vakitteki Tanzimat Edebiyatı’nın özellikleri nelerdir?
1. Tanzimat Edebiyatı devrinin özellikleri:
- Dönemin sanatkarları divan edebiyatını eleştirmelerine karşın onun tesirinden kurtulamadı.
- Vatan, millet, hak, hukuk, adalet ve özgürlük üzere kavramlar birinci kere edebi yapıtlarda yerini aldı.
- Batılı manada birinci eserler bu vakitte verildi.
- Edebiyatımızdaki roman, modern kıssa, tiyatro, gazete, makale, eleştiri ve anı üzere çeşitlerin birinci örnekleri bu vakitte verildi.
- Edebiyat, toplumu eğitmek ve bilinçlendirmek için bir araç olarak görüldü.
- Sanatçıların birçok lisanın sadeleşmesi gerektiğini dile getirdi ancak devir içerisinde rastgele bir harekete geçilmedi.
- Dönemin birçok muharriri ve şairi bununla birlikte devlet yöneticisiydi. Bürokratlar edebiyatta faal rol oynadı.
- Klasisizm (Şinasi, Ahmet Vefik Paşa) ve romantizm (Namık Kemal, Ahmet Mithat) edebi akımlarından etkilenildi.
Sanatçılar tarafınca biroldukca edebi tıpta birinci örneklerin verildiği bu vakitteki en kıymetli gelişmelerden biri de birinci özel gazetenin kurulması oldu. Tarihimizdeki ilk özel gazete olan Tercümân-ı Ahvâl, 22 Ekim 1860’ta Agah Efendi ve Şinasi tarafınca kuruldu.
Ahmed Vefik Paşa, Ziya Paşa ve Refik Bey’in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma niçinleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu. Edebi yapıtların de yayımlandığı gazetede, Batılı stilde birinci Türkçe oyun olan Şinasi’nin Şair Evlenmesi de yazılı bir dizi olarak yayınlamıştı. Gazete, eğitim sistemine sert tenkitlerde bulunan bir yazı sebebiyle Mayıs 1861’de iki hafta mühletle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. Tercüman-ı Ahval gazetesi 11 Mart 1866’da yayın hayatına son verdi.
2. Tanzimat Edebiyatı periyodu özellikleri:
- İstibdat (Baskı) Devri ortasında bulunduğu için edebiyat halktan uzaklaştı. Çoğunlukla seçkinlere yönelik eserler üretildi.
- Dil evvelki periyodun tersine çok ağırlaştırıldı.
- Sanat, sanat içindir, görüşü benimsendi.
- Bireysel mevzulara dönüldü, bireyin iç dünyasını yansıtan eserler yazıldı.
- Tiyatro yapıtları okunmak için yazıldı.
- bu vakitte realizm ve natüralizm baskın akımlar olarak görüldü.
- Gazetecilik, İstibdat Devri sebebiyle birinci devirdeki toplumsal tesirini ve fonksiyonunu yitirdi. Siyasal ve toplumsal içerikli yazılar yerini günlük bayağı olaylara bırakır.
- Toplumsal sıkıntıları ele alan makalelerin yerini, edebi emelle yazılan makaleler aldı.
- Önceki periyoda benzeri olarak devir içerisinde hece ölçüsü denendi ancak aruz ölçüsü egemenliğini sürdürmeye devam etti. Divan Edebiyatı nazım biçimlerini yeğleyen sanatkarların sayısı azaldı.
- Sanatçılar, “Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” anlayışını savundu. Şiirin konusu olarak kişisel hususlar ele alındı.
- Birinci Tanzimat Edebiyatı Dönemi’ne bakılırsa daha nitelikli eserler üretildi, roman ve hikaye üzere çeşitler gelişti.
- Realizm akımının tesiriyle gözleme değer verilmiş, olay ve bireyler daha gerçekçi anlayışla anlatılmıştır.
- Dönemin değerli sanatkarları Nabizade Nazım naturalizmden, Recaizade Mahmut Ekrem ve Samipaşazade Sezai realizmden, Abdülhak Hamit Tarhan ise romantizmden etkilendi.
Dönem boyunca yazılan eserler İstibdat Dönemi sebebiyle toplumsal hadiselerden ve toplumsal konulardan uzak bir biçimde kaleme alınmıştır.
Tanzimat Periyodu yenilikleri ve ıslahatları nelerdir?
- Islahat Fermanı ilan edildi.
- İl genel meclisleri kuruldu.
- İltizam yolu ile aşar vergisi toplama yordamı kaldırıldı ve maliye bakanlığı tarafınca toplanması kararlaştırıldı. Bu karar devletin çağdaşlaşma sürecini destekleyici bir gelişme oldu.
- Cizye ölçüsünün belirlenmesi işi patrikhaneye verildi.
- Kaime isminde birinci kâğıt para basıldı. Bu gelişmeye ek olarak çağdaş bankacılık sistemine yönelik biroldukça adım atıldı.
- İlk dış borç Kırım Savaşı sırasında o periyotlarda birfazlaca mevzuda müttefikimiz olan İngiltere’den alındı.
- İlk demiryolu çizgisi olan İzmir- Aydın sınırı kuruldu.
- İlk telgraf okulu açıldı.
- Eğitim bakanlığı kuruldu. Okullar birinci, orta, lise ve yüksekokul olarak kategorize edildi.
- Öğretmen okulları ve bürokrat yetiştirmek için mülkiye mektebi açıldı.
- Okullara birinci kere kız öğrenciler alınmaya başlandı.
- Şer’i kanunların yanında Batılı stilde kanunlar yapıldı, bu biçimdece hukuk sisteminde standardizasyona gidildi.
- İlk kere bir padişah kendi hukukun üstünlüğünü tanıyarak kendi yetkisini kısıtladı.
- Tüm Osmanlı vatandaşlarına özel mülkiyet hakkı tanındı.
Tanzimat devri padişahları kimlerdir?
- I. Abdülmecid (1839 – 1861)
- Abdülaziz (1861 – 1876)
- V. Murad (30 Mayıs 1876 – 31 Ağustos 1876)
- II. Abdülhamid (1876 – 1909)
II. Abdülhamid 1878’de meclisi kapatıp anayasayı askıya aldı. bu biçimdece İstibdat yani baskı dönemi başlamış oldu. Bu esaslı değişimler Türk edebiyatını ve toplumunu toplumsal açıdan derinden etkiledi.
Sonuç: Tanzimat Devri, Osmanlı Devleti İçin Nasıl Bir Periyottu?
Türk tarihi boyunca birinci defa bir hükümdar hukukun üstünlüğünü tanıyıp kendi yetkilerini kısıtladı. Tanzimat, birtakım tarihçiler tarafınca kuvvetler ayrılığının tarihimizdeki birinci örneği olarak görülmektedir.
bu vakitte çağdaş bir devlet yapısının oluşumu ismine birfazlaca adım atıldı, devlet kurumlarının işleyişi sistemleştirildi. Eğitim ve iktisat alanlarında çağdaş kurumlar, bakanlıklar kuruldu. Tüm Osmanlı vatandaşları hak ve özgürlükler bakımından eşit pozisyona getirildi. tıpkı vakitte yenilik ve ıslahatlardan etkilenen Türk Edebiyatı çok gelişti ve çağdaşlaştı. Tanzimat’ın edebiyata tesiri iki farklı periyoda ayrıldı, iki farklı periyotta de edebiyatımıza biroldukça farklı edebi eser kazandırıldı.
Tanzimat Fermanı ile başlayan bu vakitte azınlıkların Osmanlı’ya bağlanması için biroldukca ıslahat yapılmasına karşın kimi azınlıklar ulus devlet isteklerini devam ettirdi. Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımlarını merkeze alarak oluşturulan siyasetler istenilen kararı birlikteinde getiremedi.