ahmetbeyler
Yeni Üye
Ülkemizde fazlaca garip bir taksi kültürüne sahibiz. Gideceğimiz yeri beğendiremediğimiz, günümüzde kısa ara yolcu almayan taksicilerle kesinlikle bir anımız olmuştur. Sonuçta maksadı yolcu nakliyeciliği olduğu biçimde küçük bir kentte değilseniz uygun bir taksi bulamadığımız bile olmuştur.
Peki yolcu nakliyeciliği yapan bu meşhur sarı araç külçeşidinin nasıl doğduğunu ve taksi isminin aslında nereden geldiğini biliyor musunuz? Haydi gelin bu soruların yanıtına taksilerin tarihçesine daima bir arada göz atalım.
Taksi sözü dilimize Fransızcadan geçmiş bir tabir.
Taksi, Fransızca “voiture à taximètre” yani “ücretölçerli araba”, taksimetre “ücret sayacı” anlamına geliyor. Latince taxare “vergilendirmek” fiiliyle bağlı. Birebir durumu İngilizcedeki tax “vergi” sözündeki benzerlikle de bakılırsabiliyoruz. Eski Yunancada “seyahat etmek, düzenlemek” manalarını karşılayan, “taxis” kelimesinden gelmektedir.
Taksilerin genel ismi ise soylu bir Alman ailesinden geliyor.
Posta ve nakliyecilik bölümünde pek gelişmiş bir sisteme sahip olan Thurn und Taxis soyadlı ailenin kökleri fazlaca daha eskilere dayanıyor. 1867 yılında hükümetin postalarını da taşımaya başlıyor ve bu taşıma işini arabalarla yapıyorlardı. vakit içinde postaların yanında soylu insanları da taşımaya başladılar.
Posta taşıma işinde epeyce âlâ bir sisteme ve köklü bir geçmişe sahip olan Thurn und Taxis ailesi yardımıyla taksi kültürü daha epeyce kullanılmaya başladı. Çağdaş dünyanın temelleri atılırken at otomobillerinin yerini taksiler almıştı.
Alman bir genç ve arkadaşları, seyahatin aralığına göre seyahat fiyatını ölçen bir aygıt geliştirdiler.
1891’de Wilhelm Bruhn adındaki Alman genç iki arkadaşıyla, taksilerin yolculuk uzaklığına göre yol ücretinini hesaplayan bir aygıt yarattı. bu biçimdelikle taşınan yolcu sayısına bakılırsa de kişi başı seyahat fiyatını netleştirebiliyorlardı. Bizim bugün taksimetre olarak bildiğimiz aygıtın birinci versiyonuydu.
Ancak istediği kadar fiyat tahsil etmek isteyen “dönemin taksicileri” uzun bir süre bunu engellemek istediler. Bu durum 1899’da Gottileb Daimler adlı bir adamın ilk defa bir araca taksimetreyi eklemesiyle değişti. Taksimetreli araçlar, yolcular tarafınca daha fazlaca istek görüyordu.
Kullanılan birinci taksiler tek tip ve siyah renkteydiler.
Taksilerin birinci ilkel örneklerinin bulunduğu İngiltere’nin Liverpool, Manchester üzere kentlerinde de yolcuların talepleriyle taksimetreli araçlar gitgide yaygınlaştı. Vakit ortasında gitgide popülerleşen taksimetreli araç kültürü Paris’e kadar uzandı. Her şey fazlaca güzel gidiyordu ancak taksilerin hepsi siyah renkteydi ve kentteki öteki ferdî araçların rengiyle birebirdi. Bu durum Harry N. Allen adlı Parisli bir iş beşerinin, taksi külçeşidini New York’a taşımaya karar vermesiyle değişmişti.
Allen, taksi külçeşidini Amerika’ya taşıdığında yeni taksi firmaları doğmaya başladı.
Bu durum bir rekabet ortamı yaratmıştı. New York’taki birinci taksi firmaları, taksilerin hangi firmaya ilişkin olduğu aşikâr olsun diye yeşil, kahverengi ve şeritli formlarda farklı renklere boyuyorlardı. Albert Rockwell ve eşinin sarı renk sevgisi yardımıyla taksilerin sarı olması yaygınlaştı. Sarı rengin dikkat çektiğini fark eden başka firmalar da vakit içinde bunu kullanmaya başladılar.
Ancak ondan sonrasında, yollarda en dikkat çeken rengin sarı olduğu bilimsel kararına dayanarak taksi filosu kuran firmalar da oldu. Bu gelişmelerle sarı taksi kültürü fazlaca daha fazla popülerleşti. Bir vakit içinder çeşitli teşebbüs fikirleriyle Avrupa’dan Amerika’ya ve oradan da tüm dünyaya yayılan taksilerin bugün her ülkenin kendi kültürüne özel taksi çeşitleri bulunuyor.
Peki yolcu nakliyeciliği yapan bu meşhur sarı araç külçeşidinin nasıl doğduğunu ve taksi isminin aslında nereden geldiğini biliyor musunuz? Haydi gelin bu soruların yanıtına taksilerin tarihçesine daima bir arada göz atalım.
Taksi sözü dilimize Fransızcadan geçmiş bir tabir.
Taksi, Fransızca “voiture à taximètre” yani “ücretölçerli araba”, taksimetre “ücret sayacı” anlamına geliyor. Latince taxare “vergilendirmek” fiiliyle bağlı. Birebir durumu İngilizcedeki tax “vergi” sözündeki benzerlikle de bakılırsabiliyoruz. Eski Yunancada “seyahat etmek, düzenlemek” manalarını karşılayan, “taxis” kelimesinden gelmektedir.
Taksilerin genel ismi ise soylu bir Alman ailesinden geliyor.
Posta ve nakliyecilik bölümünde pek gelişmiş bir sisteme sahip olan Thurn und Taxis soyadlı ailenin kökleri fazlaca daha eskilere dayanıyor. 1867 yılında hükümetin postalarını da taşımaya başlıyor ve bu taşıma işini arabalarla yapıyorlardı. vakit içinde postaların yanında soylu insanları da taşımaya başladılar.
Posta taşıma işinde epeyce âlâ bir sisteme ve köklü bir geçmişe sahip olan Thurn und Taxis ailesi yardımıyla taksi kültürü daha epeyce kullanılmaya başladı. Çağdaş dünyanın temelleri atılırken at otomobillerinin yerini taksiler almıştı.
Alman bir genç ve arkadaşları, seyahatin aralığına göre seyahat fiyatını ölçen bir aygıt geliştirdiler.
1891’de Wilhelm Bruhn adındaki Alman genç iki arkadaşıyla, taksilerin yolculuk uzaklığına göre yol ücretinini hesaplayan bir aygıt yarattı. bu biçimdelikle taşınan yolcu sayısına bakılırsa de kişi başı seyahat fiyatını netleştirebiliyorlardı. Bizim bugün taksimetre olarak bildiğimiz aygıtın birinci versiyonuydu.
Ancak istediği kadar fiyat tahsil etmek isteyen “dönemin taksicileri” uzun bir süre bunu engellemek istediler. Bu durum 1899’da Gottileb Daimler adlı bir adamın ilk defa bir araca taksimetreyi eklemesiyle değişti. Taksimetreli araçlar, yolcular tarafınca daha fazlaca istek görüyordu.
Kullanılan birinci taksiler tek tip ve siyah renkteydiler.
Taksilerin birinci ilkel örneklerinin bulunduğu İngiltere’nin Liverpool, Manchester üzere kentlerinde de yolcuların talepleriyle taksimetreli araçlar gitgide yaygınlaştı. Vakit ortasında gitgide popülerleşen taksimetreli araç kültürü Paris’e kadar uzandı. Her şey fazlaca güzel gidiyordu ancak taksilerin hepsi siyah renkteydi ve kentteki öteki ferdî araçların rengiyle birebirdi. Bu durum Harry N. Allen adlı Parisli bir iş beşerinin, taksi külçeşidini New York’a taşımaya karar vermesiyle değişmişti.
Allen, taksi külçeşidini Amerika’ya taşıdığında yeni taksi firmaları doğmaya başladı.
Bu durum bir rekabet ortamı yaratmıştı. New York’taki birinci taksi firmaları, taksilerin hangi firmaya ilişkin olduğu aşikâr olsun diye yeşil, kahverengi ve şeritli formlarda farklı renklere boyuyorlardı. Albert Rockwell ve eşinin sarı renk sevgisi yardımıyla taksilerin sarı olması yaygınlaştı. Sarı rengin dikkat çektiğini fark eden başka firmalar da vakit içinde bunu kullanmaya başladılar.
Ancak ondan sonrasında, yollarda en dikkat çeken rengin sarı olduğu bilimsel kararına dayanarak taksi filosu kuran firmalar da oldu. Bu gelişmelerle sarı taksi kültürü fazlaca daha fazla popülerleşti. Bir vakit içinder çeşitli teşebbüs fikirleriyle Avrupa’dan Amerika’ya ve oradan da tüm dünyaya yayılan taksilerin bugün her ülkenin kendi kültürüne özel taksi çeşitleri bulunuyor.