ahmetbeyler
Yeni Üye
Dünya tarihini incelediğimiz vakit karşımıza önderlerin kullandığı bir fazlaca farklı unvan çıkar. Şah, şehinşah, padişah, kral, prens ve daha bir hayli unvan ile tarihteki farklı devletlerde karşılaşabiliriz fakat sultan unvanı, Türk ve Müslüman devletlere özel bir unvandır. İslamiyeti kabul ettikten daha sonra Türk devlet önderleri içinde yaygın olarak kullanılan sultan unvanının birinci sahibi ise tarihin en başarılı devlet erkeklerindan biri olarak kabul edilen Gazneli Mahmut’tur.
Gazneli Mahmut, bir epey hükümdara göre pek kısa bir hayat sürmüştür. Fakat tahtta kaldığı mühlet boyunca yaptığı seferler niçiniyle tarihin en değerli devlet erkeklerindan ve kumandanlarından biri olarak kabul edilir. Bilhassa hayatının son senelerına kadar arka arda yaptığı Hindistan seferleri, onun ismini tam manasıyla tarihe kazımıştır. Gelin sultan unvanını birinci kullanan Türk hükümdarı Gazneli Mahmut kimdir, biraz daha yakından tanıyalım.
Sultan unvanını birinci kullanan Türk hükümdarı kimdir? Gazneli Mahmut’u tanıyalım:
Mahmud Gaznevi ve Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin üzere isimlerle de anılan Gazneli Mahmut, 971 yılında bugün Özbekistan hudutları ortasında bulunan Buhara kentinde dünyaya gelmiştir. Babası Sebük Tigin Türk asıllı bir Memlük kumandanı, annesi ise Fars hanedanından gelen bir prensesti. Mahmud-ı Zâbulî lakabı da annesinden gelir.
Gazneli Mahmut, birinci gençlik senelerından itibaren devlet işlerine çok meraklı bir tanesiydi. Bu merakı boşuna değildi zira kendisi bu mevzuda çok başarılıydı. Genç yaşta Horasan genel valisi olarak bakılırsav yapmaya başladı. Vali olarak bakılırsav yaptığı mühlet boyunca bir epey isyanın bastırılmasında ve kamu tertibi sağlanmasında değerli roller oynadı.
Sebük Tigin’in önder ve Gazneli Mahmut’un çabucak hemen bir vali olduğu periyotta, bölgedeki Türkler içinde İslamiyet yavaş yavaş yayılıyor lakin bu niçinle bir epeyce çatışma da yaşanıyordu. Bölgede küçüklü büyüklü bir fazlaca devlet ve çabucak hemen devlet olmayan lakin gücü elinde tutan topluluklar vardı. Yani Gazneli Mahmut’un tahta çıkacağı atmosfer pek de iç açıcı değildi.
Tahta çıkan Gazneli Mahmut’a sultan unvanını kim vermiştir?
Babası Sebük Tigin öldüğü vakit tahta Mahmut’un kardeşi İsmail’in geçmesini ister. İsmail tahta çıkar fakat Mahmut bunu kabul etmez ve sadık ordusu ile Gazne’ye saldırarak İsmali’i tahttan indirir. Sonunda Gazneli Mahmut, 998 yılında Gazne Devleti’nin başına geçer. Yapılacak epey iş vardır, zira ortalık oldukça karışıktır.
Gazneli Mahmut tahta çıktığı üzere etrafında bulunan komşu devletlerle gayrete girişir. Evvel Karahanlılar, daha sonra Seferiler ve son olarak da Samanoğulları ile büyük savaşlar verir. Bu savaşların elbette temel gayesi kendi devletinin gücüne güç katmak ve muhtemel tehditleri önlemektir. Savaşların öbür bir hedefi ise çabucak hemen Türkler içinde yeni yeni yayılmaya başlayan İslamiyeti güçlendirmektir.
En sonunda tam manasıyla bağımsız bir devlet kuran Gazneli Mahmut, Abbasi Halifesi Ahmed el-Kâdir bi’l-Lâh’a elçiler göndererek durumu bildirir. Halife, Gazneli Mahmut’a bir hil’at, taç, bayrak ve en kıymetlisi bir Menşûr gönderir. Menşûr ile birlikte artık Gazneli Mahmut, imparator manasına gelen sultan unvanını kazanmış ve Gazneli Sultan Mahmut olmuştur.
Gazneli Sultan Mahmut, gözünü Hindistan’a dikiyor:
Etrafında tehlike yaratan komşu devletleri bertaraf ederek kuzey sonunu garanti altına alan Gazneli Sultan Mahmut gözünü daha uzağa, Hindistan’a dikmiştir. O periyot Hindistan’da Müslüman sayısı hiç yok denecek kadar azdı. İslamiyet inancına nazaran Hintliler puta tapıyorlardı ve onlarla çaba edilmesi gerekiyordu. İslam sultanı, bunu görmezden gelemezdi.
Gazneli Sultan Mahmut, birinci Hint seferini 1001 yılında başlattı. Karşısında pek büyük bir ordu vardı. Daha da berbatı, karşısındaki orduda yüzlerce fil vardı. Gazneli Mahmut, Türklerin eşsiz savaş taktiği olan turan ya da başka ismiyle hilal taktiğini uyguluyordu. Adım adım Hindistan ortasında ilerliyordu lakin koca yer bir günde fethedilemezdi.
1001 ve 1027 yılları içinde farklı büyüklüklerde birliklerle Hindistan üzerine tam 17 sefer düzenlendi. Kimi seferden eli boş dönse de Gazneli Sultan Mahmut hiç bir vakit yılmadı ve çabayı sürdürdü. Biroldukca bölgeyi ele geçiren Gazneli Mahmut, bu süreçte bir de gazi unvanı aldı ve Gazneli Gazi Sultan Mahmut olarak anılmaya başladı. Lakin yorgun düşmüştü.
Gazneli Gazi Sultan Mahmut’un vefatı:
Gazneli Mahmut, tahta çıktığı andan itibaren bir an olsun boş durmamış ve hayatının büyük bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiştir. Tabiplerin hiç bir tavsiyesini dinlemediği için sonunda yorgun düşmüş ve hastalanmıştır. 1030 yılında, çabucak hemen 58 yaşındayken ömrünü kaybetmiştir. Tarihçilere bakılırsa Gazneli Sultan Mahmut, verem niçiniyle ölmüştür.
Her büyük hükümdar daha sonrası yaşanan olaylar, Gazneli Gazi Sultan Mahmut’un vefatı daha sonrası da yaşanmış yani tarih tekerrür etmiştir. 1040 yılında Selçuklu Devleti ile yaşanan Dandanakan Muharebesi ile bir arada Gazne Devleti güç kaybetmeye başlamış ve sonunda 1187 yılında Afgan yerlisi bir küme olan Gurlular tarafınca Gazne Devleti ortadan kaldırılmıştır.
Gazneli Mahmut neler yapmıştır?
Gazneli Mahmut, tarihin gördüğü en değerli devlet erkeklerindan ve kumandanlardan biri olarak kabul edilir. Vali olarak bakılırsav yaptığı sırada ve tahta çıktıktan daha sonra yaptıkları yardımıyla tarihte kıymetli bir yer edinmiştir. Kendisi de bir şair olan Gazneli Mahmut, sarayında bilim beşerlerine ve sanatkarlara büyük ehemmiyet vermiştir. Hatta Firdevsi tarafınca kaleme alınan Şehname isimli eser, birinci sefer Gazneli Mahmut’a sunulmuştur.
Gazneli Mahmut’un ismini gerçek manada tarihe altın harflerle kazıyarak ona sultan ve gazi unvanını veren icraatları ise İslam ismine yaptığı çabalardır. bir hayli tarihçiye nazaran Gazneli Gazi Sultan Mahmut olmasa, Türkler içinde İslamiyet bu biçimde başarılı bir biçimde yayılmazdı. Bugün Hindistan’da yaşayan milyonlarca Müslüman, İslamiyetle tanışmalarını Gazneli Mahmut’a borçludur.
Gazneli Gazi Sultan Mahmut devrinde, bölgedeki küçüklü büyüklü Türk devletleri tek bir inanç çatısı altında toplanmışlardır. Dış siyasete olduğu kadar iç siyasete de kıymet veren Gazneli Mahmut, halkın refahını her vakit ön planda tutmuş ve yaptığı sayısız savaş sırasında bile halkın mağdur olmasının önüne geçmiştir. Yani Gazneli Mahmut unvanının hakkını vererek gerçek bir sultan üzere hükmetmiştir.
Sultan unvanını kullanan birinci Türk hükümdar Gazneli Mahmut kimdir sorusunu yanıtladık ve Gazneli Mahmut’un ömrü hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Tarihteki olayları bugüne göre değil, yaşandığı periyoda göre kıymetlendirmek gerekiyor. Gazneli Mahmut hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Gazneli Mahmut, bir epey hükümdara göre pek kısa bir hayat sürmüştür. Fakat tahtta kaldığı mühlet boyunca yaptığı seferler niçiniyle tarihin en değerli devlet erkeklerindan ve kumandanlarından biri olarak kabul edilir. Bilhassa hayatının son senelerına kadar arka arda yaptığı Hindistan seferleri, onun ismini tam manasıyla tarihe kazımıştır. Gelin sultan unvanını birinci kullanan Türk hükümdarı Gazneli Mahmut kimdir, biraz daha yakından tanıyalım.
Sultan unvanını birinci kullanan Türk hükümdarı kimdir? Gazneli Mahmut’u tanıyalım:
Mahmud Gaznevi ve Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin üzere isimlerle de anılan Gazneli Mahmut, 971 yılında bugün Özbekistan hudutları ortasında bulunan Buhara kentinde dünyaya gelmiştir. Babası Sebük Tigin Türk asıllı bir Memlük kumandanı, annesi ise Fars hanedanından gelen bir prensesti. Mahmud-ı Zâbulî lakabı da annesinden gelir.
Gazneli Mahmut, birinci gençlik senelerından itibaren devlet işlerine çok meraklı bir tanesiydi. Bu merakı boşuna değildi zira kendisi bu mevzuda çok başarılıydı. Genç yaşta Horasan genel valisi olarak bakılırsav yapmaya başladı. Vali olarak bakılırsav yaptığı mühlet boyunca bir epey isyanın bastırılmasında ve kamu tertibi sağlanmasında değerli roller oynadı.
Sebük Tigin’in önder ve Gazneli Mahmut’un çabucak hemen bir vali olduğu periyotta, bölgedeki Türkler içinde İslamiyet yavaş yavaş yayılıyor lakin bu niçinle bir epeyce çatışma da yaşanıyordu. Bölgede küçüklü büyüklü bir fazlaca devlet ve çabucak hemen devlet olmayan lakin gücü elinde tutan topluluklar vardı. Yani Gazneli Mahmut’un tahta çıkacağı atmosfer pek de iç açıcı değildi.
Tahta çıkan Gazneli Mahmut’a sultan unvanını kim vermiştir?
Babası Sebük Tigin öldüğü vakit tahta Mahmut’un kardeşi İsmail’in geçmesini ister. İsmail tahta çıkar fakat Mahmut bunu kabul etmez ve sadık ordusu ile Gazne’ye saldırarak İsmali’i tahttan indirir. Sonunda Gazneli Mahmut, 998 yılında Gazne Devleti’nin başına geçer. Yapılacak epey iş vardır, zira ortalık oldukça karışıktır.
Gazneli Mahmut tahta çıktığı üzere etrafında bulunan komşu devletlerle gayrete girişir. Evvel Karahanlılar, daha sonra Seferiler ve son olarak da Samanoğulları ile büyük savaşlar verir. Bu savaşların elbette temel gayesi kendi devletinin gücüne güç katmak ve muhtemel tehditleri önlemektir. Savaşların öbür bir hedefi ise çabucak hemen Türkler içinde yeni yeni yayılmaya başlayan İslamiyeti güçlendirmektir.
En sonunda tam manasıyla bağımsız bir devlet kuran Gazneli Mahmut, Abbasi Halifesi Ahmed el-Kâdir bi’l-Lâh’a elçiler göndererek durumu bildirir. Halife, Gazneli Mahmut’a bir hil’at, taç, bayrak ve en kıymetlisi bir Menşûr gönderir. Menşûr ile birlikte artık Gazneli Mahmut, imparator manasına gelen sultan unvanını kazanmış ve Gazneli Sultan Mahmut olmuştur.
Gazneli Sultan Mahmut, gözünü Hindistan’a dikiyor:
Etrafında tehlike yaratan komşu devletleri bertaraf ederek kuzey sonunu garanti altına alan Gazneli Sultan Mahmut gözünü daha uzağa, Hindistan’a dikmiştir. O periyot Hindistan’da Müslüman sayısı hiç yok denecek kadar azdı. İslamiyet inancına nazaran Hintliler puta tapıyorlardı ve onlarla çaba edilmesi gerekiyordu. İslam sultanı, bunu görmezden gelemezdi.
Gazneli Sultan Mahmut, birinci Hint seferini 1001 yılında başlattı. Karşısında pek büyük bir ordu vardı. Daha da berbatı, karşısındaki orduda yüzlerce fil vardı. Gazneli Mahmut, Türklerin eşsiz savaş taktiği olan turan ya da başka ismiyle hilal taktiğini uyguluyordu. Adım adım Hindistan ortasında ilerliyordu lakin koca yer bir günde fethedilemezdi.
1001 ve 1027 yılları içinde farklı büyüklüklerde birliklerle Hindistan üzerine tam 17 sefer düzenlendi. Kimi seferden eli boş dönse de Gazneli Sultan Mahmut hiç bir vakit yılmadı ve çabayı sürdürdü. Biroldukca bölgeyi ele geçiren Gazneli Mahmut, bu süreçte bir de gazi unvanı aldı ve Gazneli Gazi Sultan Mahmut olarak anılmaya başladı. Lakin yorgun düşmüştü.
Gazneli Gazi Sultan Mahmut’un vefatı:
Gazneli Mahmut, tahta çıktığı andan itibaren bir an olsun boş durmamış ve hayatının büyük bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiştir. Tabiplerin hiç bir tavsiyesini dinlemediği için sonunda yorgun düşmüş ve hastalanmıştır. 1030 yılında, çabucak hemen 58 yaşındayken ömrünü kaybetmiştir. Tarihçilere bakılırsa Gazneli Sultan Mahmut, verem niçiniyle ölmüştür.
Her büyük hükümdar daha sonrası yaşanan olaylar, Gazneli Gazi Sultan Mahmut’un vefatı daha sonrası da yaşanmış yani tarih tekerrür etmiştir. 1040 yılında Selçuklu Devleti ile yaşanan Dandanakan Muharebesi ile bir arada Gazne Devleti güç kaybetmeye başlamış ve sonunda 1187 yılında Afgan yerlisi bir küme olan Gurlular tarafınca Gazne Devleti ortadan kaldırılmıştır.
Gazneli Mahmut neler yapmıştır?
Gazneli Mahmut, tarihin gördüğü en değerli devlet erkeklerindan ve kumandanlardan biri olarak kabul edilir. Vali olarak bakılırsav yaptığı sırada ve tahta çıktıktan daha sonra yaptıkları yardımıyla tarihte kıymetli bir yer edinmiştir. Kendisi de bir şair olan Gazneli Mahmut, sarayında bilim beşerlerine ve sanatkarlara büyük ehemmiyet vermiştir. Hatta Firdevsi tarafınca kaleme alınan Şehname isimli eser, birinci sefer Gazneli Mahmut’a sunulmuştur.
Gazneli Mahmut’un ismini gerçek manada tarihe altın harflerle kazıyarak ona sultan ve gazi unvanını veren icraatları ise İslam ismine yaptığı çabalardır. bir hayli tarihçiye nazaran Gazneli Gazi Sultan Mahmut olmasa, Türkler içinde İslamiyet bu biçimde başarılı bir biçimde yayılmazdı. Bugün Hindistan’da yaşayan milyonlarca Müslüman, İslamiyetle tanışmalarını Gazneli Mahmut’a borçludur.
Gazneli Gazi Sultan Mahmut devrinde, bölgedeki küçüklü büyüklü Türk devletleri tek bir inanç çatısı altında toplanmışlardır. Dış siyasete olduğu kadar iç siyasete de kıymet veren Gazneli Mahmut, halkın refahını her vakit ön planda tutmuş ve yaptığı sayısız savaş sırasında bile halkın mağdur olmasının önüne geçmiştir. Yani Gazneli Mahmut unvanının hakkını vererek gerçek bir sultan üzere hükmetmiştir.
Sultan unvanını kullanan birinci Türk hükümdar Gazneli Mahmut kimdir sorusunu yanıtladık ve Gazneli Mahmut’un ömrü hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Tarihteki olayları bugüne göre değil, yaşandığı periyoda göre kıymetlendirmek gerekiyor. Gazneli Mahmut hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.