ahmetbeyler
Yeni Üye
Bu tedarik düşüncesine tahlil için bakanlık tarafınca çeşitli tahliller getirilmeye çalışılsa da eczacılara göre bunlar sadece süreksiz olarak rahatlama sağlayacak.
Konu hakkında fikirlerini aldığımız Eczacı Özge Ekmen Dutlulu, merak edilenleri Webtekno’ya anlattı. Ayrıntılara nazaran eczane raflarında ilaç bulamamaya devam edeceğiz.
İlaç tedariği konusunda şimdiki durum nedir, niye bu biçimde bir kahır yaşıyoruz?
“Maalesef aralık ayında yapılan kur güncellemesine yani %37,66’lık ilaç artırımına karşın ilaç tedariğindeki sorun devam etmektedir. Elbet bunun en temel sebebi, içerisinde bulunduğumuz ekonomik krizdir. İlaç fiyat kararnamesinde yer alan ve ilacın fiyatının belirlenmesinde kullanılan usulün yanlışlığı, bu ekonomik kriz ortamında kendini ilaç krizi olarak bir daha ortaya koymuştur. Yıl içerisinde yapılan üç ilaç artırımına karşın bakanlığın belirlediği euro bedelindeki kur sayısı 10,75 Türk Lirası’na fakat ulaşmış olup, gerçek kur düzeyinin hala epeyce gerisindedir. Artan ilaç ve ambalaj maliyetleri, hammadde yetersizliği ve küresel ölçekteki krizin doğurduğu lojistik meseleler da krizi güzelce derinleştirmiştir.”
Özellikle hangi ilaçlar bulunmuyor? Sistemli ilaç kullanan bireyler bu vakitte ne problemler yaşıyor?
“Şu anda Türkiye’de ilaçlar Avrupa’nın en ucuz ülkesine bakılırsa bile %40-50 civarı daha ucuz. Bu da ithal ilaç firmaları için Türkiye’yi ‘karlı’ bir pazar olmaktan çıkardığı için bilhassa ithal ilaçların temininde büyük sorun yaratıyor. Lokal ilaçlarda ise artan ambalaj maliyetleri niçiniyle bilhassa şişede koruma edilen çocuk ilaçlarında (ateş düşürücüler, ağrı kesiciler, antibiyotikler, öksürük şurupları vb.) erişim sorunu ağır olarak yaşanıyor. Şu anda piyasada maalesef her dört ilaçtan biri yok. Tüm hasta kümeleri, ilaca erişimde önemli pürüzlerle karşılaşmakla birlikte, tertipli ilaç kullanan hastaların mağduriyeti maalesef epey daha fazla. Sistemli ilaç kullanmasının epeyce daha hayati ehemmiyete sahip olduğu, tansiyon, diyabet ve kanser üzere hastalıklarda maalesef ilaç krizi tedaviyi aksatacak boyutlarda. Bu da ilaca erişimdeki kuvvetliklerin ne derece büyük bir halk sıhhati sorununa dönüştüğünü bizlere gösteriyor.”
Doktorların kendi elinde olmayan sebeplerle hastalarla sık sık karşı karşıya kaldığını gördük, eczacılar için de bu biçimde bir durum kelam konusu mu?
“Basında epey daha az yer alsa da biz eczacılar da bilhassa nöbetlerimizde olmak üzere hastalarla karşı karşıya gelip, ciddi güvenlik sorunları yaşıyoruz. Bunun en aktüel sebebinin hastaların ilaca erişimde yaşadığı kuvvetliklerin yarattığı çaresizlik hissi ve artan ilaç fiyatları niçiniyle eczaneye ödenen sayıların yükselmesi olduğunu düşünüyorum. Şu anda artan maliyetler niçiniyle hasta dört ilaçtan birini alamıyor maalesef.”
“Bu ekonomik kriz devrinde ilgili bakanlık tarafınca en azından hasta iştirak hissesi oranlarının ve hasta muayene fiyatı fiyatlarının aşağıya çekilmesiyle bir nebze de olsa hastalara ekonomik bir dayanak olunabileceğine inanıyorum.”
İlaç kurunda bir güncelleme yapıldı. Hem eczacılar birebir vakitte ilaç stokları açısından bu nasıl tesir etti?
“Normal şartlarda yılda bir kere yapılan kur güncellemesi, ekonomik kriz niçiniyle kurdaki artış ve buna bağlı gelişen ilaç teminindeki külfetleri giderebilmek niyetiyle 2022 yılında üç defa yapıldı. Bu üç artırıma karşın kur lakin 10,75 TL bedeline ulaşabildi. Şu anda euro kıymetinin 20 TL civarında olduğunu düşünürsek bu kur güncellemesinin ilaç yoklarını ortadan kaldırmaya yetmeyeceği aşikar. Yapılan her yeni artırımla hastanın ilaca erişimi ekonomik niçinlerle güçleşeceği için maalesef artırım da gerçekçi bir tahlil olmaktan fazlaca uzak. Tüm pazarlarda olduğu üzere ilaç pazarının da tahlilinin, ülkenin akılcı ekonomik politikalarla yönetilmesiyle mümkün olacağına inanıyorum.”
İlaç fiyatlarının kur farkıyla Türkiye’de daha ucuz olduğu için yurt haricinden çok fazla alım olması hakkında ne düşünüyorsunuz?.
“Evet, az evvel de belirttiğim üzere Türkiye’de ilaçlar Avrupa’nın en ucuz ülkesine bakılırsa bile %40-50 civarında daha ucuz olduğu için önemli bir ilaç çıkışı var yurt dışına. Ama bu durumun ilaç krizini derinleştirecek boyutta bir çıkış olduğunu düşünmüyorum.”
Bir de SMA konusu var. Onun da ilacı hayli kıymetli ve son senelerda aileleri çeşitli kampanyalarla deva ararken görüyoruz.
“SMA tedavisinde kullanılan onay almış üç farklı ilaç var. Bunlardan Zolgensma 2,1 milyon dolarlık fiyatıyla tarihte üretilmiş en kıymetli ilaç. Tek seferde damar içi enjeksiyonla uygulanan, virüs aracılığı ile çalışmayan genin çalışanla değiştirilmesini sağlayan gelişmiş bir gen tedavi yolu. Tedavi, hastalığın ilacın kullanmasından evvel yol açtığı ziyanları geri döndürememesi niçiniyle hastalar için vakit hayli kıymetli. Maalesef yükselen kur niçiniyle bağışlarla bu paranın toplanması her geçen gün daha da zorlaşmakta. Kesin tedavisi olan bir hastalık karşısında yalnızca maddi niçinlerle bir evladın kaybı ailesi için kabul edilmesi hayli sıkıntı bir durum. Bu niçinle toplumsal devlet anlayışıyla ilacın bir an evvel geri ödeme sitemine dahil edilmesi gerekli. Bildiğim kadarıyla ilgili bakanlık, firmayla bu kapsamda görüşme halinde. Dilerim en kısa müddette olumlu bir biçimde sonuçlanır ve daha fazla evladımız bu makus hastalığa kurban edilmez.”
Peki son olarak tahlili nerede aramalıyız, neler yapılmalı?
“İlaç fiyatını belirlemede kullanılan euro kuru ile aktüel kur içindeki makas kapansa dahi, Türk Lirası’nda kıymet kaybı yaşanmaya devam ettiği sürece ilaç krizine dair bir düzelmenin olmasını beklemek hayalperestlik olur. Yani en temel tahlil, akılcı iktisat siyasetlerinde yatıyor. Bunun yanında ilaç endüstrisinde dışa bağımlılığı önlemek ismine yerli endüstrinin desteklenmesi de hayli kıymetli. Uzun vadeli olarak ise bilimsel manada üniversitelerin eczacılık fakültelerindeki araştırmalara daha fazla kaynak yaratılması ve özerkleşmesi istikametinde desteklenmesi kıymetli. Bu sayede küresel ölçekteki ekonomik krizlerden tahminen bir nebze de olsa kendimizi koruyabiliriz.”
Sorularımızı yanıtlamak ismine vakit ayırdığı için Eczacı Özge Ekmen Dutlulu’ya ve Hürriyet Eczanesi’nde bakılırsavli tüm takıma teşekkür ediyoruz.
Konu hakkında fikirlerini aldığımız Eczacı Özge Ekmen Dutlulu, merak edilenleri Webtekno’ya anlattı. Ayrıntılara nazaran eczane raflarında ilaç bulamamaya devam edeceğiz.
İlaç tedariği konusunda şimdiki durum nedir, niye bu biçimde bir kahır yaşıyoruz?
“Maalesef aralık ayında yapılan kur güncellemesine yani %37,66’lık ilaç artırımına karşın ilaç tedariğindeki sorun devam etmektedir. Elbet bunun en temel sebebi, içerisinde bulunduğumuz ekonomik krizdir. İlaç fiyat kararnamesinde yer alan ve ilacın fiyatının belirlenmesinde kullanılan usulün yanlışlığı, bu ekonomik kriz ortamında kendini ilaç krizi olarak bir daha ortaya koymuştur. Yıl içerisinde yapılan üç ilaç artırımına karşın bakanlığın belirlediği euro bedelindeki kur sayısı 10,75 Türk Lirası’na fakat ulaşmış olup, gerçek kur düzeyinin hala epeyce gerisindedir. Artan ilaç ve ambalaj maliyetleri, hammadde yetersizliği ve küresel ölçekteki krizin doğurduğu lojistik meseleler da krizi güzelce derinleştirmiştir.”
Özellikle hangi ilaçlar bulunmuyor? Sistemli ilaç kullanan bireyler bu vakitte ne problemler yaşıyor?
“Şu anda Türkiye’de ilaçlar Avrupa’nın en ucuz ülkesine bakılırsa bile %40-50 civarı daha ucuz. Bu da ithal ilaç firmaları için Türkiye’yi ‘karlı’ bir pazar olmaktan çıkardığı için bilhassa ithal ilaçların temininde büyük sorun yaratıyor. Lokal ilaçlarda ise artan ambalaj maliyetleri niçiniyle bilhassa şişede koruma edilen çocuk ilaçlarında (ateş düşürücüler, ağrı kesiciler, antibiyotikler, öksürük şurupları vb.) erişim sorunu ağır olarak yaşanıyor. Şu anda piyasada maalesef her dört ilaçtan biri yok. Tüm hasta kümeleri, ilaca erişimde önemli pürüzlerle karşılaşmakla birlikte, tertipli ilaç kullanan hastaların mağduriyeti maalesef epey daha fazla. Sistemli ilaç kullanmasının epeyce daha hayati ehemmiyete sahip olduğu, tansiyon, diyabet ve kanser üzere hastalıklarda maalesef ilaç krizi tedaviyi aksatacak boyutlarda. Bu da ilaca erişimdeki kuvvetliklerin ne derece büyük bir halk sıhhati sorununa dönüştüğünü bizlere gösteriyor.”
Doktorların kendi elinde olmayan sebeplerle hastalarla sık sık karşı karşıya kaldığını gördük, eczacılar için de bu biçimde bir durum kelam konusu mu?
“Basında epey daha az yer alsa da biz eczacılar da bilhassa nöbetlerimizde olmak üzere hastalarla karşı karşıya gelip, ciddi güvenlik sorunları yaşıyoruz. Bunun en aktüel sebebinin hastaların ilaca erişimde yaşadığı kuvvetliklerin yarattığı çaresizlik hissi ve artan ilaç fiyatları niçiniyle eczaneye ödenen sayıların yükselmesi olduğunu düşünüyorum. Şu anda artan maliyetler niçiniyle hasta dört ilaçtan birini alamıyor maalesef.”
“Bu ekonomik kriz devrinde ilgili bakanlık tarafınca en azından hasta iştirak hissesi oranlarının ve hasta muayene fiyatı fiyatlarının aşağıya çekilmesiyle bir nebze de olsa hastalara ekonomik bir dayanak olunabileceğine inanıyorum.”
İlaç kurunda bir güncelleme yapıldı. Hem eczacılar birebir vakitte ilaç stokları açısından bu nasıl tesir etti?
“Normal şartlarda yılda bir kere yapılan kur güncellemesi, ekonomik kriz niçiniyle kurdaki artış ve buna bağlı gelişen ilaç teminindeki külfetleri giderebilmek niyetiyle 2022 yılında üç defa yapıldı. Bu üç artırıma karşın kur lakin 10,75 TL bedeline ulaşabildi. Şu anda euro kıymetinin 20 TL civarında olduğunu düşünürsek bu kur güncellemesinin ilaç yoklarını ortadan kaldırmaya yetmeyeceği aşikar. Yapılan her yeni artırımla hastanın ilaca erişimi ekonomik niçinlerle güçleşeceği için maalesef artırım da gerçekçi bir tahlil olmaktan fazlaca uzak. Tüm pazarlarda olduğu üzere ilaç pazarının da tahlilinin, ülkenin akılcı ekonomik politikalarla yönetilmesiyle mümkün olacağına inanıyorum.”
İlaç fiyatlarının kur farkıyla Türkiye’de daha ucuz olduğu için yurt haricinden çok fazla alım olması hakkında ne düşünüyorsunuz?.
“Evet, az evvel de belirttiğim üzere Türkiye’de ilaçlar Avrupa’nın en ucuz ülkesine bakılırsa bile %40-50 civarında daha ucuz olduğu için önemli bir ilaç çıkışı var yurt dışına. Ama bu durumun ilaç krizini derinleştirecek boyutta bir çıkış olduğunu düşünmüyorum.”
Bir de SMA konusu var. Onun da ilacı hayli kıymetli ve son senelerda aileleri çeşitli kampanyalarla deva ararken görüyoruz.
“SMA tedavisinde kullanılan onay almış üç farklı ilaç var. Bunlardan Zolgensma 2,1 milyon dolarlık fiyatıyla tarihte üretilmiş en kıymetli ilaç. Tek seferde damar içi enjeksiyonla uygulanan, virüs aracılığı ile çalışmayan genin çalışanla değiştirilmesini sağlayan gelişmiş bir gen tedavi yolu. Tedavi, hastalığın ilacın kullanmasından evvel yol açtığı ziyanları geri döndürememesi niçiniyle hastalar için vakit hayli kıymetli. Maalesef yükselen kur niçiniyle bağışlarla bu paranın toplanması her geçen gün daha da zorlaşmakta. Kesin tedavisi olan bir hastalık karşısında yalnızca maddi niçinlerle bir evladın kaybı ailesi için kabul edilmesi hayli sıkıntı bir durum. Bu niçinle toplumsal devlet anlayışıyla ilacın bir an evvel geri ödeme sitemine dahil edilmesi gerekli. Bildiğim kadarıyla ilgili bakanlık, firmayla bu kapsamda görüşme halinde. Dilerim en kısa müddette olumlu bir biçimde sonuçlanır ve daha fazla evladımız bu makus hastalığa kurban edilmez.”
Peki son olarak tahlili nerede aramalıyız, neler yapılmalı?
“İlaç fiyatını belirlemede kullanılan euro kuru ile aktüel kur içindeki makas kapansa dahi, Türk Lirası’nda kıymet kaybı yaşanmaya devam ettiği sürece ilaç krizine dair bir düzelmenin olmasını beklemek hayalperestlik olur. Yani en temel tahlil, akılcı iktisat siyasetlerinde yatıyor. Bunun yanında ilaç endüstrisinde dışa bağımlılığı önlemek ismine yerli endüstrinin desteklenmesi de hayli kıymetli. Uzun vadeli olarak ise bilimsel manada üniversitelerin eczacılık fakültelerindeki araştırmalara daha fazla kaynak yaratılması ve özerkleşmesi istikametinde desteklenmesi kıymetli. Bu sayede küresel ölçekteki ekonomik krizlerden tahminen bir nebze de olsa kendimizi koruyabiliriz.”
Sorularımızı yanıtlamak ismine vakit ayırdığı için Eczacı Özge Ekmen Dutlulu’ya ve Hürriyet Eczanesi’nde bakılırsavli tüm takıma teşekkür ediyoruz.