‘Sessiz Kalma Hakkına Sahipsin’ Kelamının Asıl Manası

ahmetbeyler

Yeni Üye
Netflix’in birinci özgün üretimlerinden House of Cards, tüm vakit içinderın en âlâ sinemalarından Godfather ya da içerisinde yargılama sahnelerinin geçtiği bir epey Amerikan üretiminde, hatalı ya da şüphelilerin “5. unsura sığınıyorum” ya da “5. husus hakkımı kullanıyorum” söylemiş olduğine şahit olmuşsunuzdur. Pekala 5. husus hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz?

Bugün sizlerle birlikte, Amerika’daki anayasal haklardan biri olan 5. unsurun içeriğine, sağladığı haklara ve getirdiği avantajlara değineceğiz.

Sessiz kalma hakkına sahipsin; konuştuğun her şey, hakkında kanıt olarak kullanılabilir


Gerçek hayatta bu kelama çoğumuz şahit olmasak da bir hayli üretimde tutuklanma anında nazaranvli memurun bu ihtarda bulunduğunu hatta sonuna “avukat tutma hakkına sahipsin, avukatın yoksa devlet sana avukat verecektir” söylemiş olduğini hepimiz biliyoruz. Öyleyse, Amerika’daki 5. hususa buradan hareketle değinelim.

Sorgu esnasında kuşkulu ya da cürümlünün ağzından çıkabilecek her şey kanıt olarak kullanılabileceği için; suçlamaları reddetmek, kabul etmek ya da sessiz kalmak yerine, anayasal hakkını kullanmak isteyen kişi yalnızca “5. unsura sığınıyorum” der. Bu sayede kişi, hem azap ya da baskı altında tabir vermekten kendini korurken birebir vakitte ağzından çıkabilecek bir kelamın ileride kanıt olmasını engellediği için kendini, kendinden bile korumuş olur.

En ağır suçlamalarda bile sessiz kalabiliyorsunuz


Kişi, ister özel yetkili savcı tarafınca sorgulansın isterse de mahkemede yargılanıyor olsun, durum asla fark etmiyor. Yargılanan ya da sorgulanan kişi suçlamalara karşı yalnızca “5. hususa sığınıyorum” diyerek kelam hakkına son verip soruları cevapsız bırakabiliyor. Üstelik anayasal hakkından ötürü de en ufak bir baskı ya da ısrar görmüyor.

5. hususun tarihi ve gerekçeleri


Yalnızca Amerikan vatandaşlarına değil, Amerika’da yargılanan herkese sunulan bir hak olan 5. unsur, 1789 yılında Kongre tarafınca kabul edildi.

Hem şahit tıpkı vakitte sanık olarak 5. unsur hakkının anayasal bir hak olarak sunulmasıyla birlikte; tutuklu şahısların azap görmesinin engellenmesi, hatalı olup olmadığı fark etmeksizin söz baskısının sona ermesi, kabahati ispatlanmayan şahıslara uygulanan toplum baskısının önlenmesi, zorla imzalattırılan sözler ya da kanunsuz biçimde toplanan ispatların önüne geçilmesi gibi insancıl ve hukuk temelli bir yargılama hedefleniyor.

Sessiz kalmak ile 5. unsur tıpkı şey değil


Her ne kadar birinci bakışta 5. unsur, sessiz kalmak üzere görünse de; Amerikan mahkemelerinde 5. husus hakkınızı kullanmak için, sorulan sorulara sessiz kalmanız değil; “5. hususa sığınıyorum” demeniz gerekir.

Ünlü 5. unsur örnekleri


2017 yılında devrin ABD Lideri Donald Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn, Adalet Bakanlığı’nın başlatmış olduğu Rusya Soruşturması ile ilgili olarak “elimdeki dokümanları paylaşmayacağım, söz vermeyeceğim ve 5. unsura sığınacağım” formunda açıklama yapmıştı.

Bir öbür ünlü örnek ise Mark Fuhrman’dir. Los Angeles Polis Depertmanı’nda bir devir dedektif olarak nazaranvli olan Fuhrman, siyahi bir insanın cinayetinde nazaranvli olduğu devirde savlara göre kanıtları kasıtlı olarak yok etmişti. Sık sık ırkçı sözler kullanan Fuhrman hakkında, ispatları yok ettiğine dair dava açılsa da Fuhrman, mahkeme heyetine yalnızca “5. hususa sığınıyorum” karşılığını vererek davayı sonlandırmıştır.

Mahkeme, Fuhrman’in delilleri yok ettiğine dair somut bir kanıt bulmuş olsaydı; Fuhrman, palavra sözden ötürü fazladan ceza almayacaktı zira Fuhrman, yalnızca anayasal hakkını kullanmış oldu. Ayrıyeten bu olay; FX tarafınca 2016 yılında yayınlanmaya başlayan ve Game of Thrones’tan daha sonra en epeyce ödül toplayan dizi olarak bilinen American Crime Story’de, Orenthal James Simpson davasıyla birlikte işlenmişti.

Fuhrman’in gerçek mahkeme imgeleri:


Dolandırıcılıktan karar giyen Martin Shkreli’nin, 5. husus hakkını kullandığı anlar:


Miss Sloane sinemasında, Jessica Chastain’in Elizabeth Sloane rolüyle 5. madde’ye sığındığı sahne:


Kaynaklar:
1 / 2 / 3 / 4 /