Paralimpik Oyunlarının Tarihçesi

ahmetbeyler

Yeni Üye
Olimpiyat Oyunlarının Antik Yunan periyoduna kadar uzanan tarihçesini az epey hepimiz biliyoruz. Lakin bir de en az Olimpiyatlar kadar geniş çapta düzenlenen ve dünyanın dört bir noktasından sportmenlerin katıldığı bir tertip daha var, Paralimpik Oyunları. Paralimpik Oyunları her iki yılda bir yaz ve kış oyunları olarak iki farklı tıpta yapılıyor ve bu oyunlarda engelli sportmenler bir fazlaca farklı cinsteki spor kolunda gayret ediyor.

Dünyanın en büyük spor tertiplerinden biri olarak kabul edilen Paralimpik Oyunları, son senelerda Olimpiyat Oyunları ile entegre olarak düzenleniyor ve Olimpiyatlardan daha sonrasında tıpkı ülkede yapılıyor. Engelli şahısların topluma kazandırılması için İkinci Dünya Savaşı daha sonrası başlatılan küçük bir tertibin bugüne gelme öyküsü ise takdire şayan. Gelin Paralimpik Oyunlarının tarihine biraz daha yakından bakalım.


Paralimpik Oyunları nedir?

Paralimpik Oyunları, farklı pürüzlere sahip sportmenlerin katıldığı memleketler arası bir spor etkinliğidir. Paralimpik Yaz Oyunları ve Paralimpik Kış Oyunları olmak üzere iki farklı tıpta yapılan tertip, her iki yılda bir düzenlenir. Paralympic sözü; İngilizce engelli manasına gelen paralyzed ve olympic sözcüklerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur.

İngilizce Engelli Olimpiyatları manasına gelse de Yunanca para kelimesinin yan anlamına sahip olduğunu düşünürsek Paralimpik Oyunları aslında bildiğimiz Olimpiyat Oyunlarının bir yan tertibi üzeredir. Paralimpik Oyunları International Paralympic Committee, özetlemek gerekirse IPC, Türkçesi ile Memleketler arası Paralimpik Komitesi tarafınca düzenlenir. 2001 yılında IPC ile Milletlerarası Olimpiyat Komitesi içinde yapılan mutabakat daha sonrası Paralimpik Oyunları ve Olimpiyat Oyunları entegre iki tertip haline gelmiştir.

Paralimpik Oyunları birinci kere nerede yapıldı?


Yıl 1948. İkinci Dünya Savaşı yeni bitmiş ve dünya, bu kanlı savaşın bitmesini sevinç ortasında kutlamaktadır. Fakat herkes kutlama yapmaz. Sayısız kişinin hayatını kaybettiği bu kanlı savaşta sayısız kişi de savaş yaraları kararı engelli olmuş ve ülkesine gazi olarak dönmüştür. Maalesef o periyot bu şahıslar hem savaş travması ile çaba ediyor birebir vakitte toplumun engellileri görmezden gelen insanlık dışı halleriyle yüzleşmek zorunda kalıyorlardı.

İngiltere’de omurilik faydalanmalarını rehabilite eden bir merkezin sahibi olan Ludwig Guttmann, bu insanların ihmal edilmesine karşı çıktı ve onları bir daha topluma kazandıracak bir aktiflik planladı. Spor yapmanın engelli bireylerin rehabilitasyonu üstündeki olumlu tesirini bilen Guttmann, bir spor karşılaşması düzenledi.

1948 yılında yapılan Londra Olimpiyat Oyunları ile birebir günde Uluslararası Tekerlekli Sandalye Oyunları ismi verilen bir müsabaka düzenlendi. Çoğu gazileren oluşan ve ortalarında bayanların da olduğu 16 tekerlekli sandalyeli atlet içinde bir okçuluk karşılaşması yapıldı. Tarihteki birinci Paralimpik Oyunları bu türlü gerçekleşmiş oldu.

Paralimpik Oyunları memleketler arası hale geliyor:


Engelli atletler tahminen resmi spor tertiplerine katılamıyorlardı lakin 1888 yılında Berlin’de duyma engelli atletler tarafınca kurulan bir kulüpten itibaren aslında engelli bireyler her vakit sporun ortasındaydı. Ludwig Guttmann tarafınca başlatılan aktiflik, bu niçinle her yıl daha fazla iştirakçi ile giderek büyüdü.

Cirit atma sporunun da eklenmesiyle ismi Stoke Mandeville Games olan bu oyunlar, 1952 yılında Hollanda ile yapılan görüşmeler kararı memleketler arası bir tertip haline geldi. 1960 yılında bu tertibin ismi resmen Paralimpik Oyunları oldu. Tıpkı yıl düzenlenen aktifliğe 23 farklı ülkeden 400’den çok engelli atlet katıldı.

Paralimpik Oyunları ismini alan tertip artık sırf birkaç sıradan spor kısmından oluşmuyordu. Olimpiyat Oyunlarından daha sonrasında Roma Olimpiyat Stadı’nda yapılan Paralimpik Oyunlarında okçuluk, basketbol, yüzme, eskrim, cirit, atış, sopa atma, yüzme, masa tenisi, pentatlon ve bilardo üzere bir epey farklı spor kısmında uğraş edildi.

Paralimpik Oyunları süratle büyüyor:


Paralimpik Oyunları kısa müddette dünyanın dört bir tarafınca ismini duyurmayı başardı. 1976 yılında Toronto’da düzenlenen tertibe 40 farklı ülkeden 1500’den çok engelli sportmen katıldı ve 13 farklı spor kısmında gayret edildi. Tıpkı yıl İsveç’te Paralimpik Kış Oyunları düzenlendi.

1988 yılında Seul’de düzenlenen Paralimpik Oyunlarına kadar bu tertip, Olimpiyat Oyunları ile tıpkı tesisleri kullandı. 1996 yılına geldiğimizde o yıl düzenlenen Paralimpik Oyunları, Dünyanın En Büyük İkinci Spor Aktifliği ismi ile tartışılmaz bir muvaffakiyet kazandı. Artık sadece omurilik faydalanmaları kararı engelli olan bireylere değil, dünyanın dört bir tarafındaki engelli atletlere hitap ediyordu.

Paralimpik Oyunları ile Olimpiyat Oyunları entegre tertipler haline geliyor:


Paralimpik Oyunları ile Olimpiyat Oyunları içinde birinci günden beri tartışılmaz bir bağlantı vardı. Bu ilgi 2001 yılında resmiyete döküldü. International Paralympic Committee, özetlemek gerekirse IPC, Türkçesi ile Milletlerarası Paralimpik Komitesi ve International Olympic Committee, özetlemek gerekirse IOC, Türkçesi ile Memleketler arası Olimpiyat Komitesi içinde yapılan mutabakat ile Olimpiyat Oyunlarına mesken sahipliği yapan ülkede Paralimpik Oyunlarının da yapılması garanti altına alındı.

Yapılan bu muahede daha sonrası artık resmen Olimpiyat Oyunları ile birebir düzeyde olduğu kabul edilen Paralimpik Oyunlarına maddi ve manevi takviye süratle arttı. Pandemi niçiniyle bir yıl ertelendiği için 2021 yılında Tokyo’da yapılan 2020 Paralimpik Yaz Oyunlarına 4400’den çok engelli sportmen katıldı.

Paralimpik Oyunları sınıflandırması nasıl yapılıyor?


Paralimpik Oyunlarına katılan engelli sportmenlerin her bir kendi branşlarında gerçek birer usta olsalar da doğal bir durum olarak her birinin engellilik seviyesi farklı. Bu durum, en az pürüze sahip olanın her vakit kazanacağı algısını yaratabilir. Fakat Paralimpik Oyunlarını düzenleyen Milletlerarası Paralimpik Komitesi’nin bu hususta son derece hassas bir sınıflandırma sistemi bulunuyor.

Uluslararası Paralimpik Komitesi tarafınca uygulanan sınıflandırma sistemi kapsamında her atlet, mani düzebir daha uygun bir kategoride yer alıyor. Çünkü kelam konusu atletler artık dünya çapında profesyoneller oldukları için iş bahta bırakılamaz. Atletin manisi ile performans gösterme mahareti üzerinden hassas bir kıymetlendirme yapılarak bu sorunun üstesinden geliniyor.

Paralimpik Oyunları’nda hangi spor kolları yer alıyor?

  • Paralimpik Yaz Oyunları sporları;
    • Ağırlık kaldırma
    • Atletizm
    • Atıcılık
    • Tekerlekli sandalye basketbol
    • Binicilik
    • Bisiklet
    • Boccia
    • Çim bowlingi
    • Dalış
    • Eskrim
    • Futbol
    • Goalball
    • Halter
    • Judo
    • Masa tenisi
    • Tenis
    • Okçuluk
    • Tekerlekli sandalye rugby
    • Voleybol
    • Yelken
    • Yüzme
  • Paralimpik Kış Oyunları sporları;
    • Alp disiplini
    • Biatlon
    • Kayaklı koşu
    • Tekerlekli sandalye körlingi
    • Kızak
    • Buz hokeyi
Bugün artık dünyanın en büyük spor tertiplerinden biri olan engelli atletlerin yarıştığı Paralimpik Oyunları nedir sorusu üzerinden bu milletlerarası aktifliğin tarihçesinden bahsettik. Paralimpik Oyunları hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.