ahmetbeyler
Yeni Üye
Küçük bir beylik olarak kurulan Osmanlı evvel devlet, sonrasındasında da dünyanın dört bir yanına hükmeden bir imparatorluk haline gelmiştir. Devletin hudutları genişledikçe yabancı ülkelerle, bilhassa Avrupa ülkeleri ile olan ilgiler artmış ve savaş meydanında kazanılan zaferler diplomatik antlaşmalarla taçlandırılmıştır. elbette Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalar son periyotta zaferden uzak ayrıntılar barındırıyordu.
Osmanlı Devleti’nin imzaladığı tüm antlaşmaların sadece ismi yazılsa bile ciltler dolusu kitap ortaya çıkar. Bu niçinle yazımızda 15. yüzyıldan daha sonra yani Osmanlı’nın en hareketli vakit içinderında imzalananlardan başlayarak bu koca imparatorluğu çöküşe götüren süreçteki en kıymetli antlaşmalara odaklandık. Gelin Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalara ve bu antlaşmaların tarihleri ile önemine yakından bakalım.
Osmanlı Devleti’nin imzaladığı en değerli antlaşmalar:
Edirne Segedin Antlaşması
İstanbul Antlaşması
Amasya Antlaşması
Ferhat Paşa Antlaşması
Zitvatorok Antlaşması
Nasuh Paşa Antlaşması
Kasr-ı Tatlı Antlaşması
Bucaş Antlaşması
Karlofça Antlaşması
İstanbul Antlaşması
Prut Antlaşması
Pasarofça Antlaşması
Belgrad Antlaşması
Küçük Kaynarca Antlaşması
Ziştovi Antlaşması
Yaş Antlaşması
Bükreş Antlaşması
Edirne Antlaşması
Kütahya Antlaşması
Hünkar İskelesi Antlaşması
Paris Antlaşması
Ayastefanos Antlaşması
Berlin Antlaşması
Uşi Antlaşması
Londra Antlaşması
Mondros Ateşkes Antlaşması
Sevr Antlaşması
Edirne Segedin Antlaşması
1444 yılında Osmanlı Devleti ile Macar Krallığı içinde imzalanmış olan Edirne Segedin Antlaşması ile bir arada iki devlet 10 yıl boyunca boyunca birbirleriyle savaşmama kelamı vermiştir. Edirne Segedin Antlaşması ile beraberinde Osmanlı’nın Bulgaristan üstündeki hakları tanınmıştır.
İstanbul Antlaşması
1533 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan İstanbul Antlaşması ile birlikte Avusturya, Osmanlı’nın üstünlüğünü kabul etmiştir. Daha da kıymetlisi İstanbul Antlaşması ile Avusturya Arşidükü, Osmanlı sadrazamına denk sayılmıştır.
Amasya Antlaşması
1555 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan İstanbul Antlaşması, İran ile Osmanlı içinde imzalanan birinci antlaşma olarak tarihe geçmiştir. İstanbul Antlaşması ile birlikte Doğu Anadolu ve Tebris bölgesinin Osmanlı denetimine girdiği kabul edilmiştir.
Ferhat Paşa Antlaşması
1590 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Ferhat Paşa Antlaşması ile bir arada Azerbaycan ve Gürcistan, Osmanlı’nın hakimiyetine girmiştir. Ferhat Paşa Antlaşması kararında Osmanlı, doğudaki en geniş hudutlarına ulaşmıştır.
Zitvatorok Antlaşması
1606 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Zitvatorok Antlaşması ile birlikte Osmanlı’nın 1533 İstanbul Antlaşması’nda kazandığı haklar kaybedilmiştir. Zitvatorok Antlaşması kararında Avusturya Arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayılmıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması
1611 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Nasuh Paşa Antlaşması ile bir arada 1590 Ferhat Paşa Antlaşması’nda Osmanlı’nın aldığı yerler İran’a geri verilmiştir. Nasuh Paşa Antlaşması, Osmanlı tarihinde kazanılmış toprağın geri verildiği birinci antlaşmadır.
Kasr-ı Sevecen Antlaşması
1639 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Kasr-ı Sevimli Antlaşması ile bir arada Bağdat, Basra, Şehrizor bölgeleri Osmanlı’ya bırakılmıştır. Kasr-ı Sevimli Antlaşması ile bugünkü İran – Türkiye hududu belirlenmiştir.
Bucaş Antlaşması
1672 yılında Osmanlı Devleti ile Lehistan içinde imzalanmış olan Bucaş Antlaşması ile bir arada Podolya, Osmanlı denetimine bırakılmıştır. Bucaş Antlaşması ile Osmanlı, batıdaki en geniş sonlarına ulaşmıştır.
Karlofça Antlaşması
1699 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya, Venedik, Rusya ve Lehistan’ın oluşturduğu Kutsal İttifak içinde imzalanmış olan Karlofça Antlaşması ile bir arada Osmanlı, batıdaki en büyük toprak kaybını hayatış ve devletin duraklama periyodu biterek gerileme devri başlamıştır.
İstanbul Antlaşması
1700 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanan İstanbul Antlaşması, Karlofça Antlaşması’nın devamı olarak kabul edilir. İstanbul Antlaşması ile bir arada Osmanlı, Rusya’ya karşı birinci sefer toprak kaybetmiş ve Azak Kalesi’ni Ruslara vermiştir.
Prut Antlaşması
1711 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Prut Antlaşması ile Azak Kalesi Osmanlı’ya geri verilmiştir. Prut Antlaşması, Karlofça Antlaşması ile kaybedilen toprakları geri alma umudu doğurmuştur.
Pasarofça Antlaşması
1718 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Pasarofça Antlaşması ile bir arada Belgrad ve Üst Sırbistan bölgesi Avusturya’nın denetimine bırakılmıştır. Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı’nın Lale Bölümü başlamıştır.
Belgrad Antlaşması
1739 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ve Rusya içinde imzalanmış olan Belgrad Antlaşması ile birlikte Avusturya, Pasarofça Antlaşması ile aldığı toprakları Osmanlı’ya geri vermiştir. Belgrad Antlaşması, 18. yüzyılda Osmanlı’nın imzaladığı son yararlı antlaşmadır.
Küçük Kaynarca Antlaşması
1774 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Küçük Kaynarca Antlaşması ile bir arada Kırım bağımsız olmuş ve Ruslar, Osmanlı’da yaşayan Ortodoksların koruyucusu olmuşlardır. Daha da değerlisi Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı birinci defa savaş tazminatı ödemiştir.
Ziştovi Antlaşması
1791 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Ziştovi Antlaşması ile bir arada Avusturya, 1787 – 1791 Osmanlı – Avusturya Savaşı’nda aldığı yerleri Osmanlı’ya geri vermiştir. Ziştovi Antlaşması, Osmanlı ile Avusturya içinde imzalanan son antlaşmadır.
Yaş Antlaşması
1792 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Yaş Antlaşması ile bir arada Rusya’nın Kırım üstündeki hakimiyeti kabul edilmiş ve Osmanlı’nın gerileme periyodu sona ererek dağılma devri başlamıştır.
Bükreş Antlaşması
1812 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Bükreş Antlaşması ile birlikte Sırplara özel bir statü verilmiştir.
Edirne Antlaşması
1829 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Edirne Antlaşması ile bir arada Yunanistan bağımsız olmuştur. Azınlık isyanları kararında bağımsız olan birinci devlet Yunanistan’dır.
Kütahya Antlaşması
1833 yılında Osmanlı Devleti ile Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa içinde imzalanmış olan Kütahya Antlaşması ile bir arada Şam ve Girit bölgesi Kavalalı’ya verilmiştir. Daha da değerlisi Kütahya Antlaşması ile birinci defa Osmanlı, kendi valisine bir ayrıcalık vermiştir.
Hünkar İskelesi Antlaşması
1838 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Hünkar İskelesi Antlaşması, bir saldırmazlık antlaşmasıdır. Hünkar İskelesi Antlaşması, Osmanlı’nın boğazlar üzerinde kelam sahibi son antlaşmadır. daha sonrasında boğazlar memleketler arası bir sorun haline gelmiştir.
Paris Antlaşması
1856 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya, İngiltere ve Fransa içinde imzalanmış olan Paris Antlaşması ile birlikte Osmanlı bir Avrupa devleti olarak kabul edilmiştir ve Eflak ile Boğdan’a ayrıcalıklar verilmiştir.
Ayastefanos Antlaşması
1878 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Ayastefanos Antlaşması ile bir arada Osmanlı büyük oranda toprak kaybetse de batılı devletlerin ortaya girmesi ile bu antlaşma uygulanmamıştır.
Berlin Antlaşması
1878 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde Ayastefanos Antlaşması yerine imzalanmış olan Berlin Antlaşması’nda Osmanlı ile bir arada İngiltere, Fransa ve Avusturya da taraf olmuştur. Berlin Antlaşması ile bir arada Sırbistan, Karadağ, Romanya bağımsız olurken Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya bırakılmıştır.
Uşi Antlaşması
1912 yılında Osmanlı Devleti ile İtalya içinde imzalanmış olan Uşi Antlaşması ile birlikte Trablus ve Bingazi bölgesi İtalya’ya bırakılmıştır. Uşi Antlaşması ile Osmanlı, Kuzey Afrika’da bulunan son toprağını da kaybetmiştir.
Londra Antlaşması
1913 yılında Osmanlı Devleti ile Bulgaristan Krallığı içinde imzalanmış olan Londra Antlaşması ile bir arada Edirne ve Kırklareli kaybedilmiş, Arnavutluk bağımsız olmuştur. Londra Antlaşması ile Osmanlı’nın Balkanlardaki egemenliği sona ermiştir.
Mondros Ateşkes Antlaşması
1918 yılında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanmış olan Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı’nın teslim dokümanı olarak kabul edilir. Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
Sevr Antlaşması
1920 yılında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanmış olan Sevr Antlaşması, Osmanlı topraklarının işgalciler tarafınca paylaşıldığı antlaşmadır. Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşma olan Sevr Antlaşması, Meclis-i Mebusan tarafınca onaylanmadığı için tüzel olarak geçerli sayılmamaktadır.
15. yüzyıldan daha sonra Osmanlı Devleti’nin imzaladığı en kıymetli antlaşmalardan kimilerini listeleyerek özetlemek gerekirse bu antlaşmaların tarihi değiştiren bilgilerindan bahsettik. Savaşlarda kanla kazanılmış toprakların birkaç imza ile kaybedilmesi tarihimizin en büyük acısıdır. Husus hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Osmanlı Devleti’nin imzaladığı tüm antlaşmaların sadece ismi yazılsa bile ciltler dolusu kitap ortaya çıkar. Bu niçinle yazımızda 15. yüzyıldan daha sonra yani Osmanlı’nın en hareketli vakit içinderında imzalananlardan başlayarak bu koca imparatorluğu çöküşe götüren süreçteki en kıymetli antlaşmalara odaklandık. Gelin Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalara ve bu antlaşmaların tarihleri ile önemine yakından bakalım.
Osmanlı Devleti’nin imzaladığı en değerli antlaşmalar:
Edirne Segedin Antlaşması
İstanbul Antlaşması
Amasya Antlaşması
Ferhat Paşa Antlaşması
Zitvatorok Antlaşması
Nasuh Paşa Antlaşması
Kasr-ı Tatlı Antlaşması
Bucaş Antlaşması
Karlofça Antlaşması
İstanbul Antlaşması
Prut Antlaşması
Pasarofça Antlaşması
Belgrad Antlaşması
Küçük Kaynarca Antlaşması
Ziştovi Antlaşması
Yaş Antlaşması
Bükreş Antlaşması
Edirne Antlaşması
Kütahya Antlaşması
Hünkar İskelesi Antlaşması
Paris Antlaşması
Ayastefanos Antlaşması
Berlin Antlaşması
Uşi Antlaşması
Londra Antlaşması
Mondros Ateşkes Antlaşması
Sevr Antlaşması
Edirne Segedin Antlaşması
1444 yılında Osmanlı Devleti ile Macar Krallığı içinde imzalanmış olan Edirne Segedin Antlaşması ile bir arada iki devlet 10 yıl boyunca boyunca birbirleriyle savaşmama kelamı vermiştir. Edirne Segedin Antlaşması ile beraberinde Osmanlı’nın Bulgaristan üstündeki hakları tanınmıştır.
İstanbul Antlaşması
1533 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan İstanbul Antlaşması ile birlikte Avusturya, Osmanlı’nın üstünlüğünü kabul etmiştir. Daha da kıymetlisi İstanbul Antlaşması ile Avusturya Arşidükü, Osmanlı sadrazamına denk sayılmıştır.
Amasya Antlaşması
1555 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan İstanbul Antlaşması, İran ile Osmanlı içinde imzalanan birinci antlaşma olarak tarihe geçmiştir. İstanbul Antlaşması ile birlikte Doğu Anadolu ve Tebris bölgesinin Osmanlı denetimine girdiği kabul edilmiştir.
Ferhat Paşa Antlaşması
1590 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Ferhat Paşa Antlaşması ile bir arada Azerbaycan ve Gürcistan, Osmanlı’nın hakimiyetine girmiştir. Ferhat Paşa Antlaşması kararında Osmanlı, doğudaki en geniş hudutlarına ulaşmıştır.
Zitvatorok Antlaşması
1606 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Zitvatorok Antlaşması ile birlikte Osmanlı’nın 1533 İstanbul Antlaşması’nda kazandığı haklar kaybedilmiştir. Zitvatorok Antlaşması kararında Avusturya Arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayılmıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması
1611 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Nasuh Paşa Antlaşması ile bir arada 1590 Ferhat Paşa Antlaşması’nda Osmanlı’nın aldığı yerler İran’a geri verilmiştir. Nasuh Paşa Antlaşması, Osmanlı tarihinde kazanılmış toprağın geri verildiği birinci antlaşmadır.
Kasr-ı Sevecen Antlaşması
1639 yılında Osmanlı Devleti ile İran içinde imzalanmış olan Kasr-ı Sevimli Antlaşması ile bir arada Bağdat, Basra, Şehrizor bölgeleri Osmanlı’ya bırakılmıştır. Kasr-ı Sevimli Antlaşması ile bugünkü İran – Türkiye hududu belirlenmiştir.
Bucaş Antlaşması
1672 yılında Osmanlı Devleti ile Lehistan içinde imzalanmış olan Bucaş Antlaşması ile bir arada Podolya, Osmanlı denetimine bırakılmıştır. Bucaş Antlaşması ile Osmanlı, batıdaki en geniş sonlarına ulaşmıştır.
Karlofça Antlaşması
1699 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya, Venedik, Rusya ve Lehistan’ın oluşturduğu Kutsal İttifak içinde imzalanmış olan Karlofça Antlaşması ile bir arada Osmanlı, batıdaki en büyük toprak kaybını hayatış ve devletin duraklama periyodu biterek gerileme devri başlamıştır.
İstanbul Antlaşması
1700 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanan İstanbul Antlaşması, Karlofça Antlaşması’nın devamı olarak kabul edilir. İstanbul Antlaşması ile bir arada Osmanlı, Rusya’ya karşı birinci sefer toprak kaybetmiş ve Azak Kalesi’ni Ruslara vermiştir.
Prut Antlaşması
1711 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Prut Antlaşması ile Azak Kalesi Osmanlı’ya geri verilmiştir. Prut Antlaşması, Karlofça Antlaşması ile kaybedilen toprakları geri alma umudu doğurmuştur.
Pasarofça Antlaşması
1718 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Pasarofça Antlaşması ile bir arada Belgrad ve Üst Sırbistan bölgesi Avusturya’nın denetimine bırakılmıştır. Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı’nın Lale Bölümü başlamıştır.
Belgrad Antlaşması
1739 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ve Rusya içinde imzalanmış olan Belgrad Antlaşması ile birlikte Avusturya, Pasarofça Antlaşması ile aldığı toprakları Osmanlı’ya geri vermiştir. Belgrad Antlaşması, 18. yüzyılda Osmanlı’nın imzaladığı son yararlı antlaşmadır.
Küçük Kaynarca Antlaşması
1774 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Küçük Kaynarca Antlaşması ile bir arada Kırım bağımsız olmuş ve Ruslar, Osmanlı’da yaşayan Ortodoksların koruyucusu olmuşlardır. Daha da değerlisi Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı birinci defa savaş tazminatı ödemiştir.
Ziştovi Antlaşması
1791 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya içinde imzalanmış olan Ziştovi Antlaşması ile bir arada Avusturya, 1787 – 1791 Osmanlı – Avusturya Savaşı’nda aldığı yerleri Osmanlı’ya geri vermiştir. Ziştovi Antlaşması, Osmanlı ile Avusturya içinde imzalanan son antlaşmadır.
Yaş Antlaşması
1792 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Yaş Antlaşması ile bir arada Rusya’nın Kırım üstündeki hakimiyeti kabul edilmiş ve Osmanlı’nın gerileme periyodu sona ererek dağılma devri başlamıştır.
Bükreş Antlaşması
1812 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Bükreş Antlaşması ile birlikte Sırplara özel bir statü verilmiştir.
Edirne Antlaşması
1829 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Edirne Antlaşması ile bir arada Yunanistan bağımsız olmuştur. Azınlık isyanları kararında bağımsız olan birinci devlet Yunanistan’dır.
Kütahya Antlaşması
1833 yılında Osmanlı Devleti ile Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa içinde imzalanmış olan Kütahya Antlaşması ile bir arada Şam ve Girit bölgesi Kavalalı’ya verilmiştir. Daha da değerlisi Kütahya Antlaşması ile birinci defa Osmanlı, kendi valisine bir ayrıcalık vermiştir.
Hünkar İskelesi Antlaşması
1838 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Hünkar İskelesi Antlaşması, bir saldırmazlık antlaşmasıdır. Hünkar İskelesi Antlaşması, Osmanlı’nın boğazlar üzerinde kelam sahibi son antlaşmadır. daha sonrasında boğazlar memleketler arası bir sorun haline gelmiştir.
Paris Antlaşması
1856 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya, İngiltere ve Fransa içinde imzalanmış olan Paris Antlaşması ile birlikte Osmanlı bir Avrupa devleti olarak kabul edilmiştir ve Eflak ile Boğdan’a ayrıcalıklar verilmiştir.
Ayastefanos Antlaşması
1878 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde imzalanmış olan Ayastefanos Antlaşması ile bir arada Osmanlı büyük oranda toprak kaybetse de batılı devletlerin ortaya girmesi ile bu antlaşma uygulanmamıştır.
Berlin Antlaşması
1878 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya içinde Ayastefanos Antlaşması yerine imzalanmış olan Berlin Antlaşması’nda Osmanlı ile bir arada İngiltere, Fransa ve Avusturya da taraf olmuştur. Berlin Antlaşması ile bir arada Sırbistan, Karadağ, Romanya bağımsız olurken Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya bırakılmıştır.
Uşi Antlaşması
1912 yılında Osmanlı Devleti ile İtalya içinde imzalanmış olan Uşi Antlaşması ile birlikte Trablus ve Bingazi bölgesi İtalya’ya bırakılmıştır. Uşi Antlaşması ile Osmanlı, Kuzey Afrika’da bulunan son toprağını da kaybetmiştir.
Londra Antlaşması
1913 yılında Osmanlı Devleti ile Bulgaristan Krallığı içinde imzalanmış olan Londra Antlaşması ile bir arada Edirne ve Kırklareli kaybedilmiş, Arnavutluk bağımsız olmuştur. Londra Antlaşması ile Osmanlı’nın Balkanlardaki egemenliği sona ermiştir.
Mondros Ateşkes Antlaşması
1918 yılında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanmış olan Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı’nın teslim dokümanı olarak kabul edilir. Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
Sevr Antlaşması
1920 yılında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri içinde imzalanmış olan Sevr Antlaşması, Osmanlı topraklarının işgalciler tarafınca paylaşıldığı antlaşmadır. Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşma olan Sevr Antlaşması, Meclis-i Mebusan tarafınca onaylanmadığı için tüzel olarak geçerli sayılmamaktadır.
15. yüzyıldan daha sonra Osmanlı Devleti’nin imzaladığı en kıymetli antlaşmalardan kimilerini listeleyerek özetlemek gerekirse bu antlaşmaların tarihi değiştiren bilgilerindan bahsettik. Savaşlarda kanla kazanılmış toprakların birkaç imza ile kaybedilmesi tarihimizin en büyük acısıdır. Husus hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.