Neo-Nazilerin yükselişinden sivil katliamlara: Ukrayna iç savaşının 8 yılı

dunyadan

Aktif Üye
Neo-Nazilerin yükselişinden sivil katliamlara: Ukrayna iç savaşının 8 yılı
Rusya’nın, Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin talebi üzerine Rus asıllı bölge halkını Ukraynalı neo-Nazilerden korumak ismine başlatmış olduğu operasyon 70. gününe girmek üzere. Batı medyası tarafınca süreç, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in 21 Şubat’ta Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin başkanlarıyla tanıma ve iş birliği mutabakatlarını imzalaması ile başlıyor üzere lanse ettirilse de bu ‘ayrılıkçı’ bölgede çatışmalar 8 yıldır devam ediyor.


Peki Ukrayna’da iç savaşın başladığı 2014 yılından itibaren Donbass’ta neler yaşandı?


Ukrayna’da Neo-Nazilerin yükselişi


Ukrayna’da 90’lı senelerda başlayan radikal milliyetçilik, ülkede cumhurbaşkanı olarak nazaranv yapan Petro Poroşenko ve Vladimir Zelenski idaresi periyodunda resmi devlet gündeminin ayrılmaz bir kesimi haline geldi.


Zaman ortasında Ukraynalı etnik üstünlükçülüğün yer ettiği ülkede, anti-semitizm ve Rusofobi fikri ortaya çıkarken, Nazizmin ‘kahramanları’ ve yardımcıları da yüceltildi. Babiy Yar kasabası da dahil olmak üzere Kiev, Jitomir ve Vinnitsa’daki Yahudilerin toplu katliamlarının düzenleyici ve iştirakçisi olan, akabinde da Nürnberg Duruşmaları’nda yargılanan Andrey Melnik, 130. doğum günü kutlanarak ‘onurlandırılan’ bu Nazilerden yalnızca bir tanesiydi.


Ukrayna’nın yasama organı olan Rada’nın, 2020 yılı 2364 sayılı sonucuna nazaran Naziler için dizenlenen öteki kutlamalar ise şu biçimde:

Dubno
ve Rivne’deki 5 bin Musevinin toplu katliamının düzenleyici ve iştirakçisi olan Vasiliy Levkoviç’in 6 şubat tarihindeki 100. doğum yıldönümü
Rivne’de Yahudi aykırısı ‘Volın’ gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni ve Rivne kentinde 25.000 Museviyi öldürmenin cürüm ortağı olan Ulas Samçuk’un 20 Şubat tarihindeki 115. doğum yıldönümü
Naсhtigall Taburu ve 201. Yardımcı Polis Taburunda vazife yapan ve Polonyalıların toplu katliamları ile Beyaz Rusya’daki sivil nüfusa karşı cezai operasyonlara katılan savaş hatalısı Vasiliy Sidor’un 24 Şubat tarihindeki 110. doğum yıl dönümü
1941-1943 senelerında Kiev’de Nazi Alman Ordusu’nun dayanağıyla savaş hatalısı Melnik’in önderliğinde kurulan Ukrayna Ulusal Parlamentosu’nun başkanlarından Kirill Osmak’ın 16 Mayıs tarihindeki 130. doğum yıldönümü
SS Galiçya Tümeni’ni kurulmasının fikir babalarından Vladimir Kubiyoviç’in 23 Eylül tarihindeki 120. doğum yıldönümü
Ukrayna Milliyetçiler Örgütü militanı, Polonyalı ve Musevilerin toplu katliamlarını düzenleyenlerden Vasiliy Galas’ın 12 Kasım tarihindeki 100. doğum yıldönümü

‘Kahramanlıkları’ müfredata eklenen ve caddelere isimleri verileni Ukraynalı SS subayları


aynı vakitte Ukrayna Devlet Lideri Zelenski’nin idaresinde, Melnik, Ukrayna’nın resmi kahramanı ilan edilerek tüm aktiflikleri okul müfredatına eklendi. meğer Nürnberg Duruşmaları’nda Ukrayna milliyetçilerinin başkanları Stepan Bandera, Andrey Melnik Gestapo ve Abwehr fiyatlı casus olarak nitelendirilmiş ve ‘milliyetçi faşist gruplar’ olarak kayıtlara geçmişti.


Ukrayna hükümetinin Nazi hayranlığı bununla da sonlu kalmadı. Sembolik caddelerin, değerli meydanların ve tarihi alanların isimleri de Nazi ‘kahramanları’ ile değiştirildi. 2016 yılında Kiev’deki Aleksandr Suvorov Caddesi’nin ismi, Büyük Anavatan Savaşı sırasında Ukrayna ve Beyaz Rusya’daki sivillerin toplu infazlarının düzenleyici ve iştirakçisi olan Mihail Pavlenko’nun isim ile değiştirildi. Pavlenko, 30’lu senelerda, Üçüncü Reich’in himayesinde Ukrayna üniteleri oluşturma teklifiyle Adolf Hitler’e müracaatta bulununan, işgal altındaki Sovyet topraklarında Musevilerin katledilmesine ve sivillere karşı cezai etkinliklere katılan güvenlik taburlarının oluşumuyla uğraşan, SS Galiçya Tümeni faaliyetlerinin koordinatörlerinden bir tanesiydi.


Polonya ve İsrail reaksiyon gösterdi


2019
’a gelindiğinde Ukraynalı yetkililer tarafınca kahramanlaştırılan Nazi işbirlikçileri Bandera ve Roman Şuheviç’in ismi, Kiev’deki Moskova Caddesi ve General Vatutin Caddesi’ne verildi. bir daha tıpkı periyotta OUN başkanlarından biri olan Şuheviç’in bir diğer anıtı İvano Frankivsk’te açıldı. Bu olay, Polonya ve İsrail’de tepkilere niye olmuştu. Ama bu da SS subaylarının isimlerinin bu caddelere verilmesine pürüz olmadı.


2020’nin başlarında ise Kiev ve Lviv belediye yetkilileri, Nazi kabahat ortağı Bandera’nın doğum gününü kutlamak için yıllık geleneksel bir kutlama ve yürüyüş düzenleme sonucu aldı. Daha evvel 2018 yılında Lviv Vilayet Kurulu, 110. yıldönümü vesilesiyle 2019 yılını Bandera’nın yılı olarak ilan etmişti.


2014’te neler oldu?


21 Kasım 2013
‘te periyodun Ukrayna Başbakanı Nikolay Azarov, AB ile paydaşlık muahedesi imzalama sürecinin askıya alındığını açıklamasının akabinde AB yanlıları Kiev’deki Bağımsızlık Meydanı’na çıkmıştı. çabucak sonrasında Maydan, güvenlik güçleri ile göstericiler içinde yaşanan çatışmaların merkezi haline gelmiş, onlarca kişi hayatını kaybetmişti. Batılı ülkelerce desteklenen bu ayaklanmaya katılanların Nazi yanlısı görüşleri çoğunlukla bazına da yansıdı. Bandera ve Melnik’in portreleri her yere yerleştirildi. SS Panzer Tümeni ‘Das Reich’ amblemi altında hareket eden ‘Ukrayna Vatansever Örgütü’, mitinglerde bulunanlar içinde beyaz ırkın egemenliği hakkında malzemeler dağıttı. çabucak sonrasında tıpkı amblemi kullanan Nazi Azov Taburu’nun da temeli oluşturuldu.


Gazeteciler Ukraynalı militanlar tarafınca öldürülürken hatalılar ceza almadı


2015
yılında Ukrayna ve Rusya’nın dostluğunu savunan gazeteci, yazar ve siyasetçi Oles Buzina öldürüldü. Bundan bir sene daha sonra da Azov Taburu ait görüşlerini lisana getiren ve Ukraynalı yetkililerin aksiyonlarını faal olarak eleştiren gazeteci Pavel Şeremet, Kiev’in merkezinde otomobiline bomba konularak öldürüldü. Şermet’in katil zanlıları olan Andrey Medvedko ve Denis Polisşuk da ceza almadı. Zelenski idaresindeki Ukrayna Gazi İşleri Bakanlığı’na bağlı kurula resmen üye olan iki zanlı, projeleri için devlet fonu almaya devam ediyor.


Bu süreçte Donbass bölgesinde neler yaşandı?



Donbass nüfusu 2014’te gerçekleştirilen darbeye itiraz etti. Donetsk ve Lugansk üzere doğudaki bölgelerinde, ‘Anti-maydan gösterileri’ düzenlenmeye başlandı. Bu şovlar, Ukrayna Parlamentosu Rada’nın, Rusça’nın da ortasında olduğu lisanlara bölgesel lisan statüsü veren maddeyi 23 Şubat’ta yürürlükten kaldırmasının akabinde alevlendi. 7 Nisan 2014 tarihinde Donetsk Vilayet Konseyi, DHC’nin Egemenlik Bildirgesi ve DHC’nin Devlet Bağımsızlığı Bildirgesi Yasası’nı kabul etti. Birebir hafta ortasında kendini Ukrayna Cumhurbaşkanı Vekili ilan eden Aleksandr Turçinov, Donbass halkının kendi bahtını tayin etme isteğini zorla yok ettiğini duyurdu. Bu da Ukrayna iç savaşının başlangıcı oldu.


2 Mayıs’ta Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Ukrayna Anayasası’nı ihlal ederek Donbass nüfusuna karşı baskı uygulamaya başladı. 11 Mayıs 2014’te Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerinin kendi bahtını tayin edilmesine ait referandum yapıldı. Yapılan oylamada DHC’nin bağımsızlığını destekleyenlerin oyu yüzde 89 olarak kayıtlara geçti.


Siviller katledilirken Batı sessiz kaldı


Uluslararası İnsani Hukuk
uyarınca askeri faaliyetlere karışmayan sivillere yönelik taarruzların savaş kabahati sayılmasına karşın, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, darbeden itibaren geçen 8 yıllık vakit ortasında sistemli olarak Donbass’taki konut, hastane, klinik, okul, anaokulları ve öbür sivil altyapı tesislerini bombalamaya devam etti.


2014’ten itibaren Donbass bölgesinde Ukraynalı güçler tarafınca 5 bin 500 sivilin yaralandığı, 2 bin 600 sivilin de öldürüldüğü kayıtlara geçti. Buna rağmen iç savaş boyunca Avrupa ülkelerinden rastgele bir tepki gelmedi.


Minsk Mutabakatı Nedir?


2014
biterken Eylül ayında Minsk’te bi raraya gelen Ukrayna, Rusya ve AGİT temsilcileri, Donbass’taki durumun tahlili için masaya oturdu. Donetsk ve Lugansk’ta ateşkesi önnazarann bir evrak olan Minsk Protokolü de bu biçimdece imzalanmış oldu. Ancak Ukrayna tarafının bölgeye saldırıları devam etti. Mutabakattan yaklaşık bir ay daha sonra Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin bombardımanı altında 10’dan fazla sivil hayatını kaybetti. 2014’te Kasım ayında periyodun Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, cumhuriyetlerde emeklilik ve maaş ödemelerini büsbütün bitmiş olduren ve Ukrayna’nın tüm devlet kurumlarını o topraklardan çeken bir kararname yayınladı. Bu süreçte Rusya, bölgeye insani yardımlar göndermeye devam etti.


İkinci Minsk Anlaşması


Şubat 2015
’te ise ikinci bir Minsk mutabakatı imzalanması için Almanya, Fransa, Ukrayna ve Rusya başkanları ile görüşmeler gerçekleştirildi. ondan sonrasında bu muahedeler BM Güvenlik Konseyi’nin özel bir sonucuyla onaylandı.


İkinci Minsk Muahedesi’nin unsurları içinde da şunlar yer aldı:

Acil ve kapsamlı bir ateşkes
Güvenli bölge oluşturmak için her iki tarafın tüm ağır silahlarının eşit aralarda geri çekilmesi
Ukrayna’da, 2015 yılı sonuna kadar ademi merkeziyetçiliğe odaklanan yeni bir anayasanın yürürlüğe girmesi gereken bir anayasa reformu yapılması

Fakat bu muahede da beklenen etkiyi yaratamadı. Ukrayna tarafının atakları altında Donbass halkı kayıplar vermeye devam ederken AGİT’in Özel Misyonu da güvenlik bölgesinde Ukraynalı ağır silahların varlığını tespit etmeye devam ettiği raporları yayınladı. Ademi merkeziyetçiliği amaçlayan anayasa ıslahatı çalışmalarına hiç bir vakit başlanmazken, tam bilakis Ukrayna yasama organı, Minsk Mutabakatlarına direkt muhalif olan maddeleri kabul etmeye devam etti. Hatta o denli ki, Şubat 2022’de mevzuyla ilgili konuşan Zelenski, Minsk Mutabakatlarına yönelik olumsuz tavrını direkt söz ederek, “Ben hususların tümünden mutlu değilim” demişti.


Göz gerisi edilen mutabakatların akabinde düzenlenen Donbass operasyonu


Donbass’taki durum Şubat 2022’de tırmandı. Taraflar birbirlerini ateşkesi ihlal etme ve yerleşim yerlerini bombalamakla suçladı. Bu sırada DHC ve LHC’de genel seferberlik ilan edildi ve sivillerin Rusya’ya toplu olarak tahliye edilme süreci başladı.


DHC ve LHC Başkanları Denis Puşilin ve Leonid Paseçnik, Putin’e cumhuriyetlerin bağımsızlığını tanıması, savunma alanında da işbirliği sağlayacak bir dostluk ve işbirliği anlaşması imzalaması için davette bulundu. 21 Şubat’ta olağanüstü bir Güvenlik Konseyi toplantısının akabinde Putin, DHC ve LHC’yi tanıyan bir kararname imzaladı. Bundan tam üç gün daha sonra, 24 Şubat 2022’de Putin, Ukrayna topraklarının Batılı ülkeler tarafınca askeri olarak suistimal edilmesi ve Nazilerce bölgenin güvenliğini tehdit etmesi niçiniyle özel bir askeri operasyon yapılacağını duyurdu.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.