dunyadan
Aktif Üye
‘Kazakistan’da fakirleşen ve hak kaybı yaşayan halkın hareketi küçümsenmemeli’
Kazakistan‘da sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) meblağlarının yüzde 100’ün üzerinde artırılmasının tetiklediği protesto dalgası karşısında Devlet Lideri Kasım Cömert Tokayev‘in hükümeti vazifeden alıp artırımları geri çekmesi ülkede tansiyonu dindirmedi.
Protestolar, karakolların yanı sıra Uusal Güvenlik Komitesi binasının cephaneliğinin basılması eşliğinde silahlı isyana dönüşürken, en az 18 güvenlik nazaranvlisinin öldürüldüğü, 2’sinin ise başlarının kesildiği belirtiliyor.
Ulusal Güvenlik Kurulu Başkanlığını ‘kurucu lider’ Nursultan Nazarbayev‘den alan Tokayev, gelişmeleri ‘dış irtibatlı terör faaliyetleri’ olarak nitelendirerek ‘terör operasyonları’ başlattı. Tokayev, eski Sovyet cumhuriyetlerinin bir kısmının oluşturduğu Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütü’ne (KGAÖ) yardım davetinde bulundu.
KGAÖ Muahedesinin 4. hususu uyarınca ükeye barış güçleri gönderilmesi sonucu çıktı. Rusya ve Belarus’tan birinci barış güçleri ülkeye ulaşırken, sonucu duyuran KGAÖ Devir Lideri Ermenistan da barış gücüne asker gönderiyor. Batılı yorumcuların Kazakistan’daki isyanın ABD ve NATO ile güvenlik garantileri mutabakatlarını müzakereye hazırlanan Rusya’nın dikkatini güneydoğudaki komşusuna çevirmesiyle ‘elinin zayıflayacağını’ argüman etmeleri dikkat çekiyor.
Kazakistan’daki gelişmeleri Ankara Siyasetler Merkezi’nin kurucusu ve İdare Konseyi Lideri Hasan Kanbolat ile konuştuk.
‘Olayların ardında Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek’
Hasan Kanbolat’a nazaran, Kazakistan’ın bağımsızlığının 30. yılında gelen isyan dalgasında Sovyet periyodunda kazanılan hakların yitirilmesi ve sosyalizmin kazanımlarının yerine bir şey konulamaması tesirli. Halk hareketinin küçümsenmesinin hakikat olmadığını söyleyen Kanbolat, “Olayların gerisinde Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek” vurgusunu yaptı:
“Kazakistan, Sovyetler Birliği içerisindeki cumhuriyetlerden çok farklı değil. 30. Bağımsızlık yılını yaşayan Kazakistan da Aralık 1991’deki dağılma daha sonrasında öteki Sovyetler cumhuriyetleri üzere orta sınıf süratli bir biçimde erimeye başladı. Çalışan işçi insanların elinden hakların alınması; yani okulların parasız olması, ulaşımın ucuz olması yahut konuttaki doğalgaz, elektrik ve su üzere parasız hakların, sıhhatin, tatil hakkının, yani sosyalizmin kazanımlarının alınması karşısında yerine bir şey konulmadı Kazakistan petrol ve doğalgaz ülkesi. Bu zenginleşme daha epeyce bir oligark sınıfın elinde toplandı. Bu oligark sınıf 30 yıldır bu ülkeleri yönetiyor. Onun için bir karşı duruş, patlama olağan olarak olacaktı ve oldu. Bu yalnızca Kazakistan için değil hepsi için geçerli. Halk sonuçta bir yerde dur diyor. Bu halk hareketinin gerisinde Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek. Bu bir halk hareketidir. Bu âlâ yapılmıştır demiyorum lakin sonuçta bıçak kemiğe dayanınca bir isyan hareketi olarak karşımıza çıkıyor. On binlerce kişiyi hiç bir güç bu kadar yönetemez. 30 yılın akabinde biriken bir gaz vardı. Bağımsızlıkla düzeleceği zannediliyordu, ekonomik ve idare durumda daha da makus bir duruma gelindi.”
‘Kazakistan’daki süreç zayıflatmayacak, daha da güçlendirecek’
Kazakistan’ın ‘kurucu lideri’ Nazarbayev’in vazifeden çekilmesini bildiğini lakin ipleri büsbütün bırakmadığını söyleyen Kanbolat, bunun kendisini de hak etmediği biçimde yıprattığı görüşünü lisana getirdi. Kazakistan’da seçkinlerin dönüşümü yaşanmaya başlandığını söyleyen Kanbolat, sürecin zayıflamaması ve bu dönüşümün daha da güçlenmesi beklentisini lisana getirdi.
Kanbolat, Rusya başkanı Putin’in aralık ayında St. Peterburg’daki eski Sovyet başkanlarının doruğunda Tokayev’e yönelik Rusya basınında yer alan kelamlarını de anımsattı:
“Nazarbayev’i küçümsememek lazım. Sonuçta Nazarbayev hem yaşlandığı için birebir vakitte artık bu durumu da gördüğü için çekilmesini bildi. Lakin ipleri büsbütün bırakmadı. İdare ve iktisattan kendi seçkini elini çekmedi, kızı dahil olmak üzere. Bu da Nazarbayev’in daha da yıpranmasına niye oldu. Hak etmediği bir biçimde daha fazla yıprandı ve bu noktaya daima birlikte ülkenin sürüklendiğini görüyoruz. Tokayev değil, kim gelirse gelsin bunu yönetim etmesi mümkün değildi. Burada Kazakistan’da seçkin dönüşüm yaşanmaya başlandı. Nazarbayev ve takımının oluşturduğu idare ve iktisatta yüklü olan oligark yapının artık çözüldüğünü, ülkeyi terk etmeye başladığını, saklandığını görüyoruz ki önemli bir seçkin dönüşümü de yaşanıyor. Gelen yeni bir seçkin takım ele almaya başladı. Nazarbayev’den Tokayev’e ülke idaresi geçerken de yaşanmaya başlamıştı. Dünyayı daha fazla algılayan genç bir idare seçkininin, ekonomik seçkinin Kazakistan’da devreye başladığını görüyorduk ki bu evrim artık ihtilal haline de geliyor. Kanaatimce Kazakistan’da bu süreç zayıflatmayacak, daha da güçlendirecek. Örneğin Aralık ayında St. Peterburg’da kıymetli bir tepe olmuştu. Eski Sovyetler Birliği başkanları toplanmıştı, Rus basınına da yansıdı. Burada Tokayev-Putin görüşmesinde Tokayev’in Putin’e Kazakistan modelini övdüğünü, ekonomik, siyasi muvaffakiyetler olduğunu, halkın hayli rahat olduğunu ballandırarak aktardığını gazeteler söz etti. Putin de şunu demiş, ‘Saddam Hüseyin de son günlerinde birebir şeyleri söylemişti.’ Demek ki bir dönüşüm beklentisinin de istihbarat raporlarının geldiğini görmemiz gerekiyor.”
‘Bu dönüşümden kendilerine hisse çıkarmaya çalışan Batı’da konuşlanmış kümelerin başarılı olabileceğini düşünmüyorum’
Kazakistan’da bu dönüşümden kendine hisse çıkarmaya çalışan Batı’da konuşlanmış muhalefet kümeleri da olduğunu belirten Kanbolat, lakin bunların başarılı olabileceklerini düşünmediğini söylemiş oldu. Kazakistan’da dünyayı daha âlâ tanıyan ekonomik ve siyasi seçkinin aktifliğini artırması ve istikrarlarını bulmasını bekleyen Kanbolat, bu sürecin tüm coğrafyayı etkileyeceği değerlendirmesinde bulundu:
“Şu anda bu dönüşümden kendilerine hisse çıkarmaya çalışan kümeler var. Bunların başarılı olabileceğini, yani Batı’da konuşlanmış ve Nazarbayev’in terk ettiği yahut Nazarbayev’den kaçan bir muhalefetin başarılı olabileceğini düşünmüyorum. Sonuçta Kazakistan kendi içerisinde istikrarını bulacak. Çoktan beri aslında son 30 yıldır Batı’da Türkiye dahil olmak üzere yurt haricinde eğitim almış dünyayı daha yeterli tanıyan bir ekonomik ve siyasi seçkin aslına bakarsanız geliyordu, bu sürecin evrimden ihtilale yanlışsız geldiğini ve idaresi büsbütün ele alabileceği bir nizama hakikat dönüşeceğini düşünüyorum. Kazakistan’ı büsbütün bir Asya ülkesi olarak kabul etmek gerçek değil. Hazar’ın üstündeki mesela Kazakistan’ın Fransa kadar büyüklükte bir coğrafyası Avrupa içerisindedir. aslına bakarsanız Sovyetler Çarlık Rusya’sından beri Avrupai kıymetlerin Kazakistan’da olduğunu görmemiz gerekiyor. Bu dönüşüm aslında Sovyetler Birliği’nin başka ülkelerine de çarpan tesiri olabilecek bir dönüşüm. Yani öteki ülkelerde de bu oligark yapıları siyasi ve ekonomik seçkini sarsacak ve onlara örnek olabilecek bir yapı olabileceğini düşünüyorum. Zira Kazakistan ne de olsa hem zenginliğiyle tıpkı vakitte Türkiye’nin yaklaşık 4 katı büyüklükteki coğrafyasıyla dev bir yere oturuyor. Buradaki dönüşümü bizim epey yeterli gözlemlememiz ve bakmamız gerekiyor. Bence Rusya da bu hususta o denli düşünüyor. Hem Peskov’un açıklamaları birebir vakitte Putin’in sessiz kalması bence herkes bir beklemeye gelmiş durumda.”
‘KGAÖ açıklamasını periyot lideri olduğu için Ermenistan yaptı, Rusya asker gönderme konusunda istekli davranmıyor’
Kanbolat, Tokayev’in daveti üzerine KGAÖ’nün yardım sonucunı periyot lideri olması niçiniyle Paşinyan’ın yaptığını belirtirken, Türkiye’de bu mevzunun yanlış anlaşıldığını vurguladı. Kanbolat’a göre Rusya iç işlerine karışmak ve asker gönderme konusunda istekli davranmıyor. Çin’in de Orta Asya’da ekonomik ve siyasi oarak en az müdahil olduğu ülkenin Kazakistan olduğunu söyleyen Kanbolat, Batılıların siyasi müdahilliğine de ihtimal vermedi:
“Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü’nde Paşinyan’dan açıklama geldi. Bunun sebebi şu anda Ermenistan’ın periyot lideri olması. Zira Türkiye’de birtakım çevreler şaşırdı, ‘niye Ermeniler açıklama yaptı’ diye. İkincisi, asker gönderme konusunda Ruslar fazlaca istekli davranmıyorlar. İçişlerine bir müdahale konusunda bu biçimde bir istek olduğunu görmüyorum Rusya tarafında. Çin’in Orta Asya’da ekonomik ve siyasi olarak en az müdahil olduğu ülke tahminen Kazakistan’dır. Daha Çin sonuna yakın olan ekonomik ve siyasi olarak daha zayıf olan Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’da daha aktif bir Çin nüfuzu görüyoruz. Lakin Kazakistan’da bu biçimde bir aktifliği görmüyoruz. Kazakistan coğrafik olarak büyük bulunmasına karşın nüfusun az olması Çin ile münasebetlerinde daha dikkatli bir münasebet yürütmesine niye oluyor. Çin’in yatırımları Rusya’yı geçebilir lakin bu Çin’in aktif olduğunu göstermez. Öbür ülkelere nazaran Kazakistan’da faal olduğunu göstermez. Siyasi olarak da bir müdahilliği yok. Batılılar da o denli. Türk basınında Soros darbesi, renkli ihtilal deniyor, fakat bunlara katılmıyorum. Bunların hepsi bir yakıştırma olarak kabul etmek gerekiyor.”
‘Türkiye ve Türk Kurulu olaylar yumuşadıktan daha sonra katkı yapabilir’
Türkiye’nin iç işlerine karışmama unsuruyla tahlile vurgu yapmasının hakikat tavır olduğunu söyleyen Kanbolat, Türk Kurulu’nun de olayların yatışmasının akabinde barışçı katkı yapabileceğini belirtti. Kanbolat, Türkiye’deki kimi aydınların da Türk dünyasını salt devlet odaklı görmek yerine, halk ve insan odaklı bakmaları ve gerektiğinde eleştirel olmalarının kıymetini anlaması gerektiğini lisana getirdi:
“Türkiye de iç işlerine karışmama prensibiyle, yalnızca bir temenni olarak olayların öteki bir biçimde çözümlenmesi üzerinde durdu ki kanaatimce şu anda yapılması gereken de bu. Daha fazlasının yapılmasını gerçek bulmuyorum. Türk Devletleri Teşkilatı’nın da açıklamaları yumuşak açıklamalardı. Burada da Kazakistan’ın periyot başkanlığı var. Kazakistan’ın tecrübeli eski Ankara Büyükelçisinin başkanlığı var ve bunun da sonuna gelinmiş durumda. Onun da elinde bu duruma müdahil olacak enstrümanlar esasen yok. Fakat olaylar yumuşadıktan daha sonra Türkiye ve Türk Kurulu bağlantıları yumuşatma, barıştırma yoluna gidebilir. Lakin şu anda sıcak bir ortamda suçlamamak lazım, ellerinden gelen rastgele bir şey olmaz. Ancak bu olay sıcakken, Türk aydınını da sorgulamak lazım. Türk aydını her vakit mevcut devlet yapılarını kabul etmiş ve Türk dünyasını devlet odaklı görmüş, bunun da sorgulanması gerekiyor. Halk, insan odaklı bir Türk dünyası bakışına da gereksinim olduğunu bu olaylar gösteriyor. Oradaki oligark yapıların, yolsuzlukları eleştirmeden görmezlikten gelerek her önderi övücü kitaplar yazarak, konferanslar düzenleyerek Türk dünyasına hizmet edilmiş olunmuyor. Buradaki yapıları gerektiği vakit eleştirmemiz, demokrasileri güçlendirecek adımlar atmamız daha gerçek olacaktır. Yalnızca devlet yapılarını güçlendirmek kimseye bir faydası olmayan çalışmalar olarak karşımıza çıkıyor.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Kazakistan‘da sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) meblağlarının yüzde 100’ün üzerinde artırılmasının tetiklediği protesto dalgası karşısında Devlet Lideri Kasım Cömert Tokayev‘in hükümeti vazifeden alıp artırımları geri çekmesi ülkede tansiyonu dindirmedi.
Protestolar, karakolların yanı sıra Uusal Güvenlik Komitesi binasının cephaneliğinin basılması eşliğinde silahlı isyana dönüşürken, en az 18 güvenlik nazaranvlisinin öldürüldüğü, 2’sinin ise başlarının kesildiği belirtiliyor.
Ulusal Güvenlik Kurulu Başkanlığını ‘kurucu lider’ Nursultan Nazarbayev‘den alan Tokayev, gelişmeleri ‘dış irtibatlı terör faaliyetleri’ olarak nitelendirerek ‘terör operasyonları’ başlattı. Tokayev, eski Sovyet cumhuriyetlerinin bir kısmının oluşturduğu Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütü’ne (KGAÖ) yardım davetinde bulundu.
KGAÖ Muahedesinin 4. hususu uyarınca ükeye barış güçleri gönderilmesi sonucu çıktı. Rusya ve Belarus’tan birinci barış güçleri ülkeye ulaşırken, sonucu duyuran KGAÖ Devir Lideri Ermenistan da barış gücüne asker gönderiyor. Batılı yorumcuların Kazakistan’daki isyanın ABD ve NATO ile güvenlik garantileri mutabakatlarını müzakereye hazırlanan Rusya’nın dikkatini güneydoğudaki komşusuna çevirmesiyle ‘elinin zayıflayacağını’ argüman etmeleri dikkat çekiyor.
Kazakistan’daki gelişmeleri Ankara Siyasetler Merkezi’nin kurucusu ve İdare Konseyi Lideri Hasan Kanbolat ile konuştuk.
‘Olayların ardında Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek’
Hasan Kanbolat’a nazaran, Kazakistan’ın bağımsızlığının 30. yılında gelen isyan dalgasında Sovyet periyodunda kazanılan hakların yitirilmesi ve sosyalizmin kazanımlarının yerine bir şey konulamaması tesirli. Halk hareketinin küçümsenmesinin hakikat olmadığını söyleyen Kanbolat, “Olayların gerisinde Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek” vurgusunu yaptı:
“Kazakistan, Sovyetler Birliği içerisindeki cumhuriyetlerden çok farklı değil. 30. Bağımsızlık yılını yaşayan Kazakistan da Aralık 1991’deki dağılma daha sonrasında öteki Sovyetler cumhuriyetleri üzere orta sınıf süratli bir biçimde erimeye başladı. Çalışan işçi insanların elinden hakların alınması; yani okulların parasız olması, ulaşımın ucuz olması yahut konuttaki doğalgaz, elektrik ve su üzere parasız hakların, sıhhatin, tatil hakkının, yani sosyalizmin kazanımlarının alınması karşısında yerine bir şey konulmadı Kazakistan petrol ve doğalgaz ülkesi. Bu zenginleşme daha epeyce bir oligark sınıfın elinde toplandı. Bu oligark sınıf 30 yıldır bu ülkeleri yönetiyor. Onun için bir karşı duruş, patlama olağan olarak olacaktı ve oldu. Bu yalnızca Kazakistan için değil hepsi için geçerli. Halk sonuçta bir yerde dur diyor. Bu halk hareketinin gerisinde Amerika, Rusya, Çin, uzaylılar ya da teröristler var demek bunu küçümsemek demek. Bu bir halk hareketidir. Bu âlâ yapılmıştır demiyorum lakin sonuçta bıçak kemiğe dayanınca bir isyan hareketi olarak karşımıza çıkıyor. On binlerce kişiyi hiç bir güç bu kadar yönetemez. 30 yılın akabinde biriken bir gaz vardı. Bağımsızlıkla düzeleceği zannediliyordu, ekonomik ve idare durumda daha da makus bir duruma gelindi.”
‘Kazakistan’daki süreç zayıflatmayacak, daha da güçlendirecek’
Kazakistan’ın ‘kurucu lideri’ Nazarbayev’in vazifeden çekilmesini bildiğini lakin ipleri büsbütün bırakmadığını söyleyen Kanbolat, bunun kendisini de hak etmediği biçimde yıprattığı görüşünü lisana getirdi. Kazakistan’da seçkinlerin dönüşümü yaşanmaya başlandığını söyleyen Kanbolat, sürecin zayıflamaması ve bu dönüşümün daha da güçlenmesi beklentisini lisana getirdi.
Kanbolat, Rusya başkanı Putin’in aralık ayında St. Peterburg’daki eski Sovyet başkanlarının doruğunda Tokayev’e yönelik Rusya basınında yer alan kelamlarını de anımsattı:
“Nazarbayev’i küçümsememek lazım. Sonuçta Nazarbayev hem yaşlandığı için birebir vakitte artık bu durumu da gördüğü için çekilmesini bildi. Lakin ipleri büsbütün bırakmadı. İdare ve iktisattan kendi seçkini elini çekmedi, kızı dahil olmak üzere. Bu da Nazarbayev’in daha da yıpranmasına niye oldu. Hak etmediği bir biçimde daha fazla yıprandı ve bu noktaya daima birlikte ülkenin sürüklendiğini görüyoruz. Tokayev değil, kim gelirse gelsin bunu yönetim etmesi mümkün değildi. Burada Kazakistan’da seçkin dönüşüm yaşanmaya başlandı. Nazarbayev ve takımının oluşturduğu idare ve iktisatta yüklü olan oligark yapının artık çözüldüğünü, ülkeyi terk etmeye başladığını, saklandığını görüyoruz ki önemli bir seçkin dönüşümü de yaşanıyor. Gelen yeni bir seçkin takım ele almaya başladı. Nazarbayev’den Tokayev’e ülke idaresi geçerken de yaşanmaya başlamıştı. Dünyayı daha fazla algılayan genç bir idare seçkininin, ekonomik seçkinin Kazakistan’da devreye başladığını görüyorduk ki bu evrim artık ihtilal haline de geliyor. Kanaatimce Kazakistan’da bu süreç zayıflatmayacak, daha da güçlendirecek. Örneğin Aralık ayında St. Peterburg’da kıymetli bir tepe olmuştu. Eski Sovyetler Birliği başkanları toplanmıştı, Rus basınına da yansıdı. Burada Tokayev-Putin görüşmesinde Tokayev’in Putin’e Kazakistan modelini övdüğünü, ekonomik, siyasi muvaffakiyetler olduğunu, halkın hayli rahat olduğunu ballandırarak aktardığını gazeteler söz etti. Putin de şunu demiş, ‘Saddam Hüseyin de son günlerinde birebir şeyleri söylemişti.’ Demek ki bir dönüşüm beklentisinin de istihbarat raporlarının geldiğini görmemiz gerekiyor.”
‘Bu dönüşümden kendilerine hisse çıkarmaya çalışan Batı’da konuşlanmış kümelerin başarılı olabileceğini düşünmüyorum’
Kazakistan’da bu dönüşümden kendine hisse çıkarmaya çalışan Batı’da konuşlanmış muhalefet kümeleri da olduğunu belirten Kanbolat, lakin bunların başarılı olabileceklerini düşünmediğini söylemiş oldu. Kazakistan’da dünyayı daha âlâ tanıyan ekonomik ve siyasi seçkinin aktifliğini artırması ve istikrarlarını bulmasını bekleyen Kanbolat, bu sürecin tüm coğrafyayı etkileyeceği değerlendirmesinde bulundu:
“Şu anda bu dönüşümden kendilerine hisse çıkarmaya çalışan kümeler var. Bunların başarılı olabileceğini, yani Batı’da konuşlanmış ve Nazarbayev’in terk ettiği yahut Nazarbayev’den kaçan bir muhalefetin başarılı olabileceğini düşünmüyorum. Sonuçta Kazakistan kendi içerisinde istikrarını bulacak. Çoktan beri aslında son 30 yıldır Batı’da Türkiye dahil olmak üzere yurt haricinde eğitim almış dünyayı daha yeterli tanıyan bir ekonomik ve siyasi seçkin aslına bakarsanız geliyordu, bu sürecin evrimden ihtilale yanlışsız geldiğini ve idaresi büsbütün ele alabileceği bir nizama hakikat dönüşeceğini düşünüyorum. Kazakistan’ı büsbütün bir Asya ülkesi olarak kabul etmek gerçek değil. Hazar’ın üstündeki mesela Kazakistan’ın Fransa kadar büyüklükte bir coğrafyası Avrupa içerisindedir. aslına bakarsanız Sovyetler Çarlık Rusya’sından beri Avrupai kıymetlerin Kazakistan’da olduğunu görmemiz gerekiyor. Bu dönüşüm aslında Sovyetler Birliği’nin başka ülkelerine de çarpan tesiri olabilecek bir dönüşüm. Yani öteki ülkelerde de bu oligark yapıları siyasi ve ekonomik seçkini sarsacak ve onlara örnek olabilecek bir yapı olabileceğini düşünüyorum. Zira Kazakistan ne de olsa hem zenginliğiyle tıpkı vakitte Türkiye’nin yaklaşık 4 katı büyüklükteki coğrafyasıyla dev bir yere oturuyor. Buradaki dönüşümü bizim epey yeterli gözlemlememiz ve bakmamız gerekiyor. Bence Rusya da bu hususta o denli düşünüyor. Hem Peskov’un açıklamaları birebir vakitte Putin’in sessiz kalması bence herkes bir beklemeye gelmiş durumda.”
‘KGAÖ açıklamasını periyot lideri olduğu için Ermenistan yaptı, Rusya asker gönderme konusunda istekli davranmıyor’
Kanbolat, Tokayev’in daveti üzerine KGAÖ’nün yardım sonucunı periyot lideri olması niçiniyle Paşinyan’ın yaptığını belirtirken, Türkiye’de bu mevzunun yanlış anlaşıldığını vurguladı. Kanbolat’a göre Rusya iç işlerine karışmak ve asker gönderme konusunda istekli davranmıyor. Çin’in de Orta Asya’da ekonomik ve siyasi oarak en az müdahil olduğu ülkenin Kazakistan olduğunu söyleyen Kanbolat, Batılıların siyasi müdahilliğine de ihtimal vermedi:
“Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü’nde Paşinyan’dan açıklama geldi. Bunun sebebi şu anda Ermenistan’ın periyot lideri olması. Zira Türkiye’de birtakım çevreler şaşırdı, ‘niye Ermeniler açıklama yaptı’ diye. İkincisi, asker gönderme konusunda Ruslar fazlaca istekli davranmıyorlar. İçişlerine bir müdahale konusunda bu biçimde bir istek olduğunu görmüyorum Rusya tarafında. Çin’in Orta Asya’da ekonomik ve siyasi olarak en az müdahil olduğu ülke tahminen Kazakistan’dır. Daha Çin sonuna yakın olan ekonomik ve siyasi olarak daha zayıf olan Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’da daha aktif bir Çin nüfuzu görüyoruz. Lakin Kazakistan’da bu biçimde bir aktifliği görmüyoruz. Kazakistan coğrafik olarak büyük bulunmasına karşın nüfusun az olması Çin ile münasebetlerinde daha dikkatli bir münasebet yürütmesine niye oluyor. Çin’in yatırımları Rusya’yı geçebilir lakin bu Çin’in aktif olduğunu göstermez. Öbür ülkelere nazaran Kazakistan’da faal olduğunu göstermez. Siyasi olarak da bir müdahilliği yok. Batılılar da o denli. Türk basınında Soros darbesi, renkli ihtilal deniyor, fakat bunlara katılmıyorum. Bunların hepsi bir yakıştırma olarak kabul etmek gerekiyor.”
‘Türkiye ve Türk Kurulu olaylar yumuşadıktan daha sonra katkı yapabilir’
Türkiye’nin iç işlerine karışmama unsuruyla tahlile vurgu yapmasının hakikat tavır olduğunu söyleyen Kanbolat, Türk Kurulu’nun de olayların yatışmasının akabinde barışçı katkı yapabileceğini belirtti. Kanbolat, Türkiye’deki kimi aydınların da Türk dünyasını salt devlet odaklı görmek yerine, halk ve insan odaklı bakmaları ve gerektiğinde eleştirel olmalarının kıymetini anlaması gerektiğini lisana getirdi:
“Türkiye de iç işlerine karışmama prensibiyle, yalnızca bir temenni olarak olayların öteki bir biçimde çözümlenmesi üzerinde durdu ki kanaatimce şu anda yapılması gereken de bu. Daha fazlasının yapılmasını gerçek bulmuyorum. Türk Devletleri Teşkilatı’nın da açıklamaları yumuşak açıklamalardı. Burada da Kazakistan’ın periyot başkanlığı var. Kazakistan’ın tecrübeli eski Ankara Büyükelçisinin başkanlığı var ve bunun da sonuna gelinmiş durumda. Onun da elinde bu duruma müdahil olacak enstrümanlar esasen yok. Fakat olaylar yumuşadıktan daha sonra Türkiye ve Türk Kurulu bağlantıları yumuşatma, barıştırma yoluna gidebilir. Lakin şu anda sıcak bir ortamda suçlamamak lazım, ellerinden gelen rastgele bir şey olmaz. Ancak bu olay sıcakken, Türk aydınını da sorgulamak lazım. Türk aydını her vakit mevcut devlet yapılarını kabul etmiş ve Türk dünyasını devlet odaklı görmüş, bunun da sorgulanması gerekiyor. Halk, insan odaklı bir Türk dünyası bakışına da gereksinim olduğunu bu olaylar gösteriyor. Oradaki oligark yapıların, yolsuzlukları eleştirmeden görmezlikten gelerek her önderi övücü kitaplar yazarak, konferanslar düzenleyerek Türk dünyasına hizmet edilmiş olunmuyor. Buradaki yapıları gerektiği vakit eleştirmemiz, demokrasileri güçlendirecek adımlar atmamız daha gerçek olacaktır. Yalnızca devlet yapılarını güçlendirmek kimseye bir faydası olmayan çalışmalar olarak karşımıza çıkıyor.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.