ahmetbeyler
Yeni Üye
Hükûmetler, vatandaşların problemlerini çözmekle mükellef, halk için çalışan ve halk ismine devleti yöneten organlardır. Hükûmetler, problemleri kimi vakit tek başına çözerken kimi vakit ise halkı aracı olarak kullanır. elbette ki halkı aracı olarak kullanmak her daim en gerçek yol değildir.
Bugün sizlerle birlikte, mevcut sıkıntıları halk ile birlikte çözmeye çalışıp işleri daha da berbat bir hale getiren; Hindistan’da doğan ve akabinde dünyada bir epey meselae şahit olduğumuz kobra etkisinden bahsedeceğiz.
Kobra etkisinin tanımı
Kobra tesiri (perverse incentive), ya da kobra efekti en genel tarifiyle; mevcut bir sorunu çözmek için uygulanan tahlillerin, daha büyük sıkıntılar doğurmasıdır.
Kobra tesiri terimi genellikle siyaset ve iktisat gibi alanlarda kullanılsa da uygun olduğu vakit her alanda kullanılabilecek bir tabirdir.
Kobra etkisinin hikâyesi
1858 – 1947 yılları içinde, yaklaşık 90 sene Birleşik Krallık himayesinde yönetim edilen Hindistan’ın en büyük ikinci kenti Delhi’de fazlaca fazla kobra bulunmaktadır. Hint kobrası olarak da isimlendirilen bu zehirli yılan çeşidi, bilhassa de Birleşik Krallık mensubu şahıslar için alışılagelmiş bir durum değildir.
Yerli halkın kobralara karşı daha cesaretli olduğunu fark eden hükûmet, kobralarla baş edemeyeceğini de fark edince “ölü olarak getirilen her kobra başına ödeme yapılacağına” dair bir genelge yayımlar. elbette bunu duyan vatandaşlar, etrafındaki kobraları avlayıp paralarını alır.
Gelgelelim, insan her yerde insan ve beşerler açgözlü canlılardır. Uyanık vatandaşlar, daha fazla para kazanabilmek için kobraları çiftleştirir ve onca avlanan kobraya karşın hükûmet yetkilileri kobra sayılarında azalma yerine artış olduğunu müşahedeler. Kısa bir süre daha sonra hükûmet, vatandaşların daha fazla para kazanabilmek için kobra sayısını bilerek çoğalttığını anlar ve ödül programını iptal ettiğini açıklar.
Kobra etkisinin başladığı yer
Hikâye buraya kadar olağandı lakin hükûmet, ödül programını kaldırdığı için beşerler kobra avlamaktan vazgeçti ve bu da Delhi’de eskiye oranla daha fazla kobranın var bulunmasına yol açtı. Yani hükûmetin artık evvelden daha da büyük bir sorunu vardı.
Kobra tesiri kavramının kullanması
Kobra tesiri, terim olarak birinci defa Alman ekonomist Horst Siebert tarafınca 2001 yılında yazılan Der Kobra-Effekt isimli kitapta iktisat için alınan negatif önlemler için kullanıldı.
Dünyadan kobra tesiri örnekleri
Ivan Manukov
Her ne kadar kobra etkisinin ana kıssası Hindistan’daki olay olsa da, kobra tesirine örnek sayılabilecek bir hayli öykü mevcut. Bu öykülerden en meşhurlarından biri de Amerika’da 1860 yılında yaşanan olaydır. Hükûmet, o günlerde üretimi süren tren sınırında çalışan emekçilere, döşenen her mil başına fiyat ödeneceğini açıklayınca personeller, daha fazla para kazanmak için mevcut rotadan saparak daha uzun bir rota çizmişlerdi.
Vietnam’daki Büyük Haoni Sıçan Katliamı’nda ise hükûmet, sıçan kuyruğu başına ücret ödeyeceğini açıklayınca beşerler sıçanları öldürmeden yalnızca kuyruklarını teslim eder ve bir vakit daha sonra sıçanların bir daha kuyrukları çıkar. Bu sayede beşerler birebir sıçandan birden çok sefer para kazanmış olur.
Kobra tesirine sayısız örnek sayabileceğimiz içeriğimize, ameliyat başına prim alan Bulgar Tabip Ivan Manukov’un prim almak için sağlıklı şahıslara stent taktığı örnekle son verebiliriz.
Peki ya sizler kobra tesiri hakkında neler düşünüyorsunuz?
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 /
Bugün sizlerle birlikte, mevcut sıkıntıları halk ile birlikte çözmeye çalışıp işleri daha da berbat bir hale getiren; Hindistan’da doğan ve akabinde dünyada bir epey meselae şahit olduğumuz kobra etkisinden bahsedeceğiz.
Kobra etkisinin tanımı
Kobra tesiri (perverse incentive), ya da kobra efekti en genel tarifiyle; mevcut bir sorunu çözmek için uygulanan tahlillerin, daha büyük sıkıntılar doğurmasıdır.
Kobra tesiri terimi genellikle siyaset ve iktisat gibi alanlarda kullanılsa da uygun olduğu vakit her alanda kullanılabilecek bir tabirdir.
Kobra etkisinin hikâyesi
1858 – 1947 yılları içinde, yaklaşık 90 sene Birleşik Krallık himayesinde yönetim edilen Hindistan’ın en büyük ikinci kenti Delhi’de fazlaca fazla kobra bulunmaktadır. Hint kobrası olarak da isimlendirilen bu zehirli yılan çeşidi, bilhassa de Birleşik Krallık mensubu şahıslar için alışılagelmiş bir durum değildir.
Yerli halkın kobralara karşı daha cesaretli olduğunu fark eden hükûmet, kobralarla baş edemeyeceğini de fark edince “ölü olarak getirilen her kobra başına ödeme yapılacağına” dair bir genelge yayımlar. elbette bunu duyan vatandaşlar, etrafındaki kobraları avlayıp paralarını alır.
Gelgelelim, insan her yerde insan ve beşerler açgözlü canlılardır. Uyanık vatandaşlar, daha fazla para kazanabilmek için kobraları çiftleştirir ve onca avlanan kobraya karşın hükûmet yetkilileri kobra sayılarında azalma yerine artış olduğunu müşahedeler. Kısa bir süre daha sonra hükûmet, vatandaşların daha fazla para kazanabilmek için kobra sayısını bilerek çoğalttığını anlar ve ödül programını iptal ettiğini açıklar.
Kobra etkisinin başladığı yer
Hikâye buraya kadar olağandı lakin hükûmet, ödül programını kaldırdığı için beşerler kobra avlamaktan vazgeçti ve bu da Delhi’de eskiye oranla daha fazla kobranın var bulunmasına yol açtı. Yani hükûmetin artık evvelden daha da büyük bir sorunu vardı.
Kobra tesiri kavramının kullanması
Kobra tesiri, terim olarak birinci defa Alman ekonomist Horst Siebert tarafınca 2001 yılında yazılan Der Kobra-Effekt isimli kitapta iktisat için alınan negatif önlemler için kullanıldı.
Dünyadan kobra tesiri örnekleri
Ivan Manukov
Her ne kadar kobra etkisinin ana kıssası Hindistan’daki olay olsa da, kobra tesirine örnek sayılabilecek bir hayli öykü mevcut. Bu öykülerden en meşhurlarından biri de Amerika’da 1860 yılında yaşanan olaydır. Hükûmet, o günlerde üretimi süren tren sınırında çalışan emekçilere, döşenen her mil başına fiyat ödeneceğini açıklayınca personeller, daha fazla para kazanmak için mevcut rotadan saparak daha uzun bir rota çizmişlerdi.
Vietnam’daki Büyük Haoni Sıçan Katliamı’nda ise hükûmet, sıçan kuyruğu başına ücret ödeyeceğini açıklayınca beşerler sıçanları öldürmeden yalnızca kuyruklarını teslim eder ve bir vakit daha sonra sıçanların bir daha kuyrukları çıkar. Bu sayede beşerler birebir sıçandan birden çok sefer para kazanmış olur.
Kobra tesirine sayısız örnek sayabileceğimiz içeriğimize, ameliyat başına prim alan Bulgar Tabip Ivan Manukov’un prim almak için sağlıklı şahıslara stent taktığı örnekle son verebiliriz.
Peki ya sizler kobra tesiri hakkında neler düşünüyorsunuz?
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 /