ahmetbeyler
Yeni Üye
İsminden de kestirim edebileceğimiz üzere mikro uyku; 20 saniyeden az süren, oldukça kısa müddetli uyuklamalara verilen isimdir. Lakin üstte bahsetmiş olduğumiz şekerlemeler, halk içinde “Biraz kestirmişim ya!” dediğimiz kestirmeler aslında bu tarifi karşılamıyor.
Mikro uykuya nelerin sebep olacağı, nasıl tehlikelere sebep olabileceği ya da mikro uykuyu nasıl önleyebileceğimiz üzere akıllara takılan soru işaretlerini sizler için cevapladık. Hazırsanız buyurun başlayalım.
Daha evvel mikro uyku yaşayıp yaşamadığınızı nasıl anlayabilirsiniz?
Konumuz uyku olunca hepimizin aklına gözlerimizi kapatıp, şuurumuzun devre dışı kaldığı ve bedenimizin dinlenme durumuna geçmesi geliyor. Pekala ya mikro uyku? Mesaiye kaldığınız bir günün akşamında iş dostunuzla sohbet etmek için bir kafede oturduğunuzu düşünün. Siz bir şeyler anlatırken o belli bir noktaya odaklanarak donuk bir biçimde bakıyor ve çevresel etkenlere karşı da duyarsızlaşmaya başladı.
Evet, varsayımlarınız doğru! dostunuz o esnada mikro uyku hayatış olabilir. Zira mikro uykuda gerçek bir uyku üzere gözlerin kapalı olması ya da bedenin rahat bir durumda olması gerekmez. İstem dışı bir biçimde şuurun kaybolduğu bu mikro uyku sırasında kişinin kimi vakit gözleri açık ve hatta son derece rahatsız bir pozisyonda olabilir.
Siz de şu durumları daha evvel yaşadıysanız mikro uykuyla tanışmış olabilirsiniz
Daha evvel EEG çektirenler yahut beyin dalgalarıyla ilgili bilgi sahibi olanlar beynimizde farklı frekanslarda salınan alfa, beta, teta dalgalarını duymuştur. Zihin aktivitelerimizin uyanıklığına ve etkinliğine göre beyindeki frekans değişiklikleri sınıflandırılmıştır. Örnek olarak alfa dalgasının, zihnin rahatlık ve sakinlik durumunda ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Daha evvel biroldukca kere yaptığımız ve alışkanlık haline gelen yani şuurlu yaptığımız aktiviteler (yemek yemek, konuşmak vb.) sırasında beynimizde beta dalgaları kendini gösterir. Şuurlu davranışlardan daha sonrasında mikro uykuya dalma esnasında, beyin beta dalgalarının daha sonrasında derin bir gevşeme, REM uykusu hatta hipnoz sırasında salınan teta dalgalarına anlık bir geçiş yaşanır.
EEG sonuçları incelendiğinde mikro uykunun, olağan bir uykunun 2. evresine benzediği fark edilmiştir. Beden ısısının düşmesi ve kalp ritminin yavaşlamasıyla dinlenme moduna geçen beden aslında derin bir uykuya hazırlanmaktadır. İşte tam da bu noktada mikro uykunun normal uykudan farkını gorebiliyoruz.
Hemen hepimiz bir kere de olsa okul sıralarında disiplinli bir öğretmenimiz ders anlatırken, uykuya yenik düşmüştür. O an uyusak bile derin bir uykuya dalamayız zira aslında beynimiz o derste uyumamamız gerektiğinin farkındadır. Beyin o an uyumaması gerektiğinin saniyeler daha sonra farkına vardığında birden sıçrayarak uyanırız. İşte tam da bu saniyelik uyumalar ve sıçrama anları mikro uykunun birer işaretidir.
Mikro uykuya sırf uykusuzluk mu sebep olur?
Tahmin ettiğiniz üzere mikro uyku yaşanmasının temel niçini uyku eksikliğidir. Ağır geçen ve uzun saatler süren iş hayatı, vardiyalı çalışma saatleri yahut sonraki gün girmeniz gereken bir imtihana hazırlanmak için sabahlamanız… Bunların her biri mikro uykuya sebep olabilecek durumlardır. Yani bu durumu yaşamanız için nizamlı bir biçimde uykusuzluk çekmenize gerek yoktur.
Hatta sistemli bir uyku döngüsü olan insanların, sistemsiz uykuyu hayatının bir modülü haline getiren insanlara oranla mikro uyku yaşama ihtimalinin daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Uyku eksikliği haricinde; kalitesiz uyku, uyku apnesi, obezite, diyabet, yüksek kan basıncı, alkol, kaygı ve depresyon da mikro uykuya sebep olabilecek değerli etkenlerdir.
Son derece temiz görünen bu uyku aslında nasıl tehlikelere yol açabilir?
Mikro uykuya televizyon başında kanal değiştirirken yenik düştüyseniz epey önemli bir tehlikesi şüphesiz ki olmayacaktır. Ancak o an direksiyon başında olduğunuzda işler değişiyor. Kent ortasında otomobil kullanmanın yanı sıra uzun yolda da otomobil kullanmanın keyifli ama bir o kadar da yorucu bir iş olduğunu herkes bilir. Bilhassa gece seyahati yapıyorsanız aman dikkat!
Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği Yönetimi, bir yılda yaşanan ölümcül trafik kazalarının 6.000’e yakınının uyku eksikliği çeken şoförlerle ilgisi olabileceğini belirtiyor. Şoförlerle yapılan bir ankette ise iştirakçilerin %4’ünün otomobil kullanırken uyuyakaldığı kararına ulaşıldı.
Uyku için günahsız görünen 2-3 saniyenin araç kullanırken nelere sebep olabileceğine gelin bir bakalım
Saatte 100 km süratle giden bir şoför 3 saniye uyuyakaldığında ilerlediği yoldan yaklaşık 100 metre sapacaktır. Bu da çift taraflı bir yolda yan şeride geçmeniz manasına gelebilir. Lakin olağan olarak mikro uyku, sadece araba şoförleri için tehlike manasına gelmiyor. hem de pilotlar yahut sıhhat çalışanları üzere öbür birfazlaca meslek kümesi için de günahsız görünen bu saniyelik uykular hayati tehlikelere niye olabiliyor.
Uykunun sizi ele geçirmeye başladığını hissettiğiniz anlarda şu unsurları uygulayabilirsiniz
Yani; birçok vakit zararsız sayılabilecek, sadece saniyeler süren mikro uykuya nerede yakalandığınız pek değerli. Siz de üstte okuduğunuz belirtileri sık sık yaşıyorsanız uyku tertibinizi gözden geçirmenizde, uyku kalitenizi bozan etkenlerden uzak durmanızda yarar var. Bizden söylemesi!
Mikro uykuya nelerin sebep olacağı, nasıl tehlikelere sebep olabileceği ya da mikro uykuyu nasıl önleyebileceğimiz üzere akıllara takılan soru işaretlerini sizler için cevapladık. Hazırsanız buyurun başlayalım.
Daha evvel mikro uyku yaşayıp yaşamadığınızı nasıl anlayabilirsiniz?
Konumuz uyku olunca hepimizin aklına gözlerimizi kapatıp, şuurumuzun devre dışı kaldığı ve bedenimizin dinlenme durumuna geçmesi geliyor. Pekala ya mikro uyku? Mesaiye kaldığınız bir günün akşamında iş dostunuzla sohbet etmek için bir kafede oturduğunuzu düşünün. Siz bir şeyler anlatırken o belli bir noktaya odaklanarak donuk bir biçimde bakıyor ve çevresel etkenlere karşı da duyarsızlaşmaya başladı.
Evet, varsayımlarınız doğru! dostunuz o esnada mikro uyku hayatış olabilir. Zira mikro uykuda gerçek bir uyku üzere gözlerin kapalı olması ya da bedenin rahat bir durumda olması gerekmez. İstem dışı bir biçimde şuurun kaybolduğu bu mikro uyku sırasında kişinin kimi vakit gözleri açık ve hatta son derece rahatsız bir pozisyonda olabilir.
Siz de şu durumları daha evvel yaşadıysanız mikro uykuyla tanışmış olabilirsiniz
- Art arda esniyorsanız ya da göz kırpmalarınız epeyce sıklaştıysa
- Başınızın öne hakikat düşmesiyle ya da bedeninizin anlık sarsıntısıyla kendinize geldiyseniz
- Biraz evvel konuşulan ya da yaşanan şeyi hatırlamıyorsanız mikro uykuyu deneyimlemiş olabilirsiniz.
Daha evvel EEG çektirenler yahut beyin dalgalarıyla ilgili bilgi sahibi olanlar beynimizde farklı frekanslarda salınan alfa, beta, teta dalgalarını duymuştur. Zihin aktivitelerimizin uyanıklığına ve etkinliğine göre beyindeki frekans değişiklikleri sınıflandırılmıştır. Örnek olarak alfa dalgasının, zihnin rahatlık ve sakinlik durumunda ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Daha evvel biroldukca kere yaptığımız ve alışkanlık haline gelen yani şuurlu yaptığımız aktiviteler (yemek yemek, konuşmak vb.) sırasında beynimizde beta dalgaları kendini gösterir. Şuurlu davranışlardan daha sonrasında mikro uykuya dalma esnasında, beyin beta dalgalarının daha sonrasında derin bir gevşeme, REM uykusu hatta hipnoz sırasında salınan teta dalgalarına anlık bir geçiş yaşanır.
EEG sonuçları incelendiğinde mikro uykunun, olağan bir uykunun 2. evresine benzediği fark edilmiştir. Beden ısısının düşmesi ve kalp ritminin yavaşlamasıyla dinlenme moduna geçen beden aslında derin bir uykuya hazırlanmaktadır. İşte tam da bu noktada mikro uykunun normal uykudan farkını gorebiliyoruz.
Hemen hepimiz bir kere de olsa okul sıralarında disiplinli bir öğretmenimiz ders anlatırken, uykuya yenik düşmüştür. O an uyusak bile derin bir uykuya dalamayız zira aslında beynimiz o derste uyumamamız gerektiğinin farkındadır. Beyin o an uyumaması gerektiğinin saniyeler daha sonra farkına vardığında birden sıçrayarak uyanırız. İşte tam da bu saniyelik uyumalar ve sıçrama anları mikro uykunun birer işaretidir.
Mikro uykuya sırf uykusuzluk mu sebep olur?
Tahmin ettiğiniz üzere mikro uyku yaşanmasının temel niçini uyku eksikliğidir. Ağır geçen ve uzun saatler süren iş hayatı, vardiyalı çalışma saatleri yahut sonraki gün girmeniz gereken bir imtihana hazırlanmak için sabahlamanız… Bunların her biri mikro uykuya sebep olabilecek durumlardır. Yani bu durumu yaşamanız için nizamlı bir biçimde uykusuzluk çekmenize gerek yoktur.
Hatta sistemli bir uyku döngüsü olan insanların, sistemsiz uykuyu hayatının bir modülü haline getiren insanlara oranla mikro uyku yaşama ihtimalinin daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Uyku eksikliği haricinde; kalitesiz uyku, uyku apnesi, obezite, diyabet, yüksek kan basıncı, alkol, kaygı ve depresyon da mikro uykuya sebep olabilecek değerli etkenlerdir.
Son derece temiz görünen bu uyku aslında nasıl tehlikelere yol açabilir?
Mikro uykuya televizyon başında kanal değiştirirken yenik düştüyseniz epey önemli bir tehlikesi şüphesiz ki olmayacaktır. Ancak o an direksiyon başında olduğunuzda işler değişiyor. Kent ortasında otomobil kullanmanın yanı sıra uzun yolda da otomobil kullanmanın keyifli ama bir o kadar da yorucu bir iş olduğunu herkes bilir. Bilhassa gece seyahati yapıyorsanız aman dikkat!
Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği Yönetimi, bir yılda yaşanan ölümcül trafik kazalarının 6.000’e yakınının uyku eksikliği çeken şoförlerle ilgisi olabileceğini belirtiyor. Şoförlerle yapılan bir ankette ise iştirakçilerin %4’ünün otomobil kullanırken uyuyakaldığı kararına ulaşıldı.
Uyku için günahsız görünen 2-3 saniyenin araç kullanırken nelere sebep olabileceğine gelin bir bakalım
Saatte 100 km süratle giden bir şoför 3 saniye uyuyakaldığında ilerlediği yoldan yaklaşık 100 metre sapacaktır. Bu da çift taraflı bir yolda yan şeride geçmeniz manasına gelebilir. Lakin olağan olarak mikro uyku, sadece araba şoförleri için tehlike manasına gelmiyor. hem de pilotlar yahut sıhhat çalışanları üzere öbür birfazlaca meslek kümesi için de günahsız görünen bu saniyelik uykular hayati tehlikelere niye olabiliyor.
Uykunun sizi ele geçirmeye başladığını hissettiğiniz anlarda şu unsurları uygulayabilirsiniz
- O an ne yapıyorsanız bırakın ve farklı bir aktivite yapmayı deneyin. Örneğin; saatlerdir oturarak çalışıyorsanız, kalkıp biraz yürüyerek ve hareket ederek kan dolaşımınızın hızlanmasını sağlayabilirsiniz.
- Vücut önemli bir uyku yoksunluğu yaşadığında epeyce kısa periyodik de olsa şuurlu bir biçimde uyumak, sandığınızdan epeyce daha fazla güç kazanmanıza niye olacaktır (Tabii uyanmak için alarm kurmayı unutmayın!).
- Kafein almak bir süre daha uyanık kalmanızı sağlayabilir. Yaklaşık yarım saat içerisinde etkiyi bedeninizde hissedebilirsiniz.
- Biriyle konuşurken beyin hücrelerimizin uyanık kaldığını düşünürsek konuşmak da mikro uykudan uzak durmak için hoş bir tercih olabilir. bu biçimdece daha fazla nefes alır, artan oksijen ölçüsünün kan dolaşımımızda salınmasını sağlayabiliriz.
Yani; birçok vakit zararsız sayılabilecek, sadece saniyeler süren mikro uykuya nerede yakalandığınız pek değerli. Siz de üstte okuduğunuz belirtileri sık sık yaşıyorsanız uyku tertibinizi gözden geçirmenizde, uyku kalitenizi bozan etkenlerden uzak durmanızda yarar var. Bizden söylemesi!