ahmetbeyler
Yeni Üye
Kola, gazoz yahut soda… Ne cinste olursa olsun bütün gazlı içecekler kutularından birinci çıktıkları üzere durmaz. Teneke kutuda bir kola içtiğinizi düşünelim. Kutuyu açtığınızda birinci çıkan o “tıss” sesini ve devamında içinizi gıdıklayan cızırtı sesini biliyorsunuz değil mi? İşte o sesler niye bir süre daha sonra kesiliyor hiç düşündünüz mü?
Günlük ömrümüzde fazlaca sık karşılaştığımız lakin genelde hayli takılmadığımız o ses aslında büyülü bir kimyasal sürecin kararı. Asitli içeceklerde oluşan bu kabarcıklar karbonatlaşma niçiniyle oluyor. Haydi gelin bu karbonatlaşma neymiş, niye sonsuza kadar kabarcıklar çıkmıyor yakından bakalım.
Gazlı içeceklerdeki kabarcıklar niye oluşuyor?
Bu kabarcıklar, içtiğiniz içeceğin içerisindeki unsurların kimyasal yansımaya girmesi kararı oluşuyor. Bu noktada gazlı içeceğin içine eklenen karbondioksit, su veya sulu bir çözeltiye basınç yoluyla ekleniyor. Bu basınç karbondioksidin gazdan sıvı formuna geçerek ana sıvıya karıştırılmasıyla mümkün oluyor.
Çözünmenin içme anına kadar engellenmesi gerekiyor.
Bunun için üreticiler; teneke kutu, cam yahut plastik şişenin içerisindeki basıncı artırıp bu eserleri düşük sıcaklıkta tutuyor. Bu şartlar sağlandığında su molekülleri fazlaca fazla karbondioksit molekülünü tutuyor. Hava geçirmeyen kutular içerisinde karbondioksidin bir ölçüsü suda çözünüyor.
Geriye kalan küçük kısım ise şişe yahut kutunun en üstü ile sıvının içinde gaz halinde bulunuyor. Gazlı bir içeceği birinci açtığımızda çıkan “tıss” sesi de bu gazın birdenbire atmosfere kaçması niçiniyle oluşuyor.
Peki bu kabarcıklar niye kaçıyor? Kaçmasalar da içsek ne olurdu?
Karbondioksit, nefes aldığımız havadan yaklaşık 1,5 kat daha ağır. Bu açıdan baktığımızda aslında bu gazın kaçmaması gerekiyor. Lakin gazlı içecekler karbondiokside çok doymuş olurlar. Bu sebeple de karbondioksidin koladan kaçmaya çalıştığnı görürüz.
Bu kaçış ise kolanın ortasından başlayıp üst yanlışsız çıkan kabarcıklarla olur. Kabarcıklar en üste çıkınca patlayarak cızırtı sesinin oluşmasını sağlarlar. Kutunun içerisindeki karbondioksit ölçüsü üretici tarafınca belirlenir ve olağan olarak bir noktada tükenir yahut azalır. Kola ya da gazozların asidinin kaçmasının niçini de aslında karbondioksit eksikliğinden kaynaklanıyor.
Gazlı içecekler çalkalandıklarında içlerindeki karbondioksit daha süratli kaçmasına yardımcı olur.
Bir gazlı içeceği çalkaladığınızda kutunun boş kısmındaki havayı sıvının geri kalanıyla karıştırmış olursunuz. Bu da daha fazla kimyasal reaksiyona sebep olur. Kutunun içerisinde bir sıkışma yaratan bu durumda kutunun basıncı daha da fazla yükselir. Şayet patlamazsa bir süre daha sonra karbondioksidin bir ölçüsü bir daha sıvıda çözünebilir.
Kutu çalkalandıktan daha sonrasında açıldığında kontrolsüz bir biçimde köpüklenmesinin niçini de sıvının içerisindeki karbondioksidin hayli süratli bir biçimde kaçmaya çalışmasından kaynaklanıyor.
Günlük ömrümüzde fazlaca sık karşılaştığımız lakin genelde hayli takılmadığımız o ses aslında büyülü bir kimyasal sürecin kararı. Asitli içeceklerde oluşan bu kabarcıklar karbonatlaşma niçiniyle oluyor. Haydi gelin bu karbonatlaşma neymiş, niye sonsuza kadar kabarcıklar çıkmıyor yakından bakalım.
Gazlı içeceklerdeki kabarcıklar niye oluşuyor?
Bu kabarcıklar, içtiğiniz içeceğin içerisindeki unsurların kimyasal yansımaya girmesi kararı oluşuyor. Bu noktada gazlı içeceğin içine eklenen karbondioksit, su veya sulu bir çözeltiye basınç yoluyla ekleniyor. Bu basınç karbondioksidin gazdan sıvı formuna geçerek ana sıvıya karıştırılmasıyla mümkün oluyor.
Çözünmenin içme anına kadar engellenmesi gerekiyor.
Bunun için üreticiler; teneke kutu, cam yahut plastik şişenin içerisindeki basıncı artırıp bu eserleri düşük sıcaklıkta tutuyor. Bu şartlar sağlandığında su molekülleri fazlaca fazla karbondioksit molekülünü tutuyor. Hava geçirmeyen kutular içerisinde karbondioksidin bir ölçüsü suda çözünüyor.
Geriye kalan küçük kısım ise şişe yahut kutunun en üstü ile sıvının içinde gaz halinde bulunuyor. Gazlı bir içeceği birinci açtığımızda çıkan “tıss” sesi de bu gazın birdenbire atmosfere kaçması niçiniyle oluşuyor.
Peki bu kabarcıklar niye kaçıyor? Kaçmasalar da içsek ne olurdu?
Karbondioksit, nefes aldığımız havadan yaklaşık 1,5 kat daha ağır. Bu açıdan baktığımızda aslında bu gazın kaçmaması gerekiyor. Lakin gazlı içecekler karbondiokside çok doymuş olurlar. Bu sebeple de karbondioksidin koladan kaçmaya çalıştığnı görürüz.
Bu kaçış ise kolanın ortasından başlayıp üst yanlışsız çıkan kabarcıklarla olur. Kabarcıklar en üste çıkınca patlayarak cızırtı sesinin oluşmasını sağlarlar. Kutunun içerisindeki karbondioksit ölçüsü üretici tarafınca belirlenir ve olağan olarak bir noktada tükenir yahut azalır. Kola ya da gazozların asidinin kaçmasının niçini de aslında karbondioksit eksikliğinden kaynaklanıyor.
Gazlı içecekler çalkalandıklarında içlerindeki karbondioksit daha süratli kaçmasına yardımcı olur.
Bir gazlı içeceği çalkaladığınızda kutunun boş kısmındaki havayı sıvının geri kalanıyla karıştırmış olursunuz. Bu da daha fazla kimyasal reaksiyona sebep olur. Kutunun içerisinde bir sıkışma yaratan bu durumda kutunun basıncı daha da fazla yükselir. Şayet patlamazsa bir süre daha sonra karbondioksidin bir ölçüsü bir daha sıvıda çözünebilir.
Kutu çalkalandıktan daha sonrasında açıldığında kontrolsüz bir biçimde köpüklenmesinin niçini de sıvının içerisindeki karbondioksidin hayli süratli bir biçimde kaçmaya çalışmasından kaynaklanıyor.
- Kaynaklar: Let’s Talk Science, Live Science, Scientific American