ahmetbeyler
Yeni Üye
Günümüzde haritalara erişim çok kolay olsa da geçmişte nerede olduğunuzu ya da nereye gideceğinizi bilebilmeniz için yıldızları takip etmek üzere farklı yollara başvurmanız gerekiyordu. çabucak sonrasındadan yapılan keşif ve icatlar her ne kadar bizleri bu üzere sıkıntılardan kurtarmış olsa da yer ve vakit konusu daima tartışmaya açık kaldı.
Geçmişte saat sistemi de yerden yere değişiklik gösteriyordu. Evet, biliyoruz; günümüzde de saat her yerde birebir değil ama bahsetmiş olduğumiz periyotlarda herkes adeta kendi vaktini kullanıyordu. Ek olarak harita hususlarında da her ağızdan farklı sesler çıkıyordu. Pekala nasıl oldu da biz günümüzdeki saat dilimlerine ve harita formuna ulaştık?
“Ülkeden çıkalım, kıyıyı takip ederek haritasını çıkaralım. En makus ne olabilir ki?”
Coğrafi keşifler yaklaşık olarak 15’inci yüzyıl civarında başladı. Bu sebeple de bir gezgin olarak bu biçimdesi tehlikeli bir seyahate bu vakitte atılmak pek de akıl işi olmazdı. aslına bakarsan boyutlandırma üzere sebeplerle bu pek de dengeli olmazdı. Ayrıyeten epeyce fakat oldukça uzun sürecek olan bu seyahatte durmak isteseydiniz karışıklık yaşanması pek olasıydı.
Yani o denli çıkıp dolaşa dolaşa harita çıkarmak her insanın yapabileceği bir şey değil. Pekala bu beşerler harita kullanmadı mı?
Ayrıca üstte gördüğünüz haritanın aslında aykırı çevrilmiş olduğunu belirtelim. Vaktin hesaplama halleri gereği Mauro’nun haritasında aslında güney tarafı tepede bulunuyor. Altta alıştığımız biçimde olanını nazaranbilirsiniz. Tek yapmak gereken bilakis çevirmek.
Peki Amerika keşfedilince haritalarda ne değişti?
Üstte gördüğünüz haritada (linkten daha yüksek çözünürlüklü olana bakmanızı tavsiye ediyoruz) Alman kartograf Martin Waldseemüller tarafınca hazırlandı. 1507 yılında ortaya çıkan ve Waldseemüller ismiyle anılan harita, Amerika ismini geçiren ilk harita olmasıyla biliniyor.
Amerika’nın sola yerleştirilmesinin iki sebebi olabilir:
İlki tarih boyunca kendini göstermiş olan Batı’ya gitme, oranın zenginliklerini keşfetme isteği olabilir. Batı’ya yol alırken burası keşfedildiği için de haritada sola konulmuş olabilir. Ama biz de biliyoruz ki bu, deniz ticareti için çok kritik olan harita konusunu etkilemek için kâfi olmaz. Sadece eklemek için ekleyecek olsaydık Amerika, Rusya’nın yanında da yer alabilirdi.
Bu sebeple Avrupa merkezli niyet sisteminin bunda bir rolü olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa de o periyotta çok kuvvetli bir donanmaya ve geniş hacimli bir deniz ticaretini yürüten İngiltere üzerinden uzaklıklar hesaplanırken haritanın yerinden oynaması sorun olabilirdi. olağan olarak bu, üzerine oldukça araştırma gerektiren bir husus. Saydığımız iki husus de kendi fikrimiz olduğu için daha ayrıntılı kaynaklara bakmanızı öneriyoruz.
Örnek olarak Dünya’yı alıştığımız biçimden farklı goren Çin’in haritasına bakalım:
Bu haritada gorebileceğiniz üzere Çin, kendini merkeze yakın bir pozisyona yerleştirmiş. Buna ek olarak Amerika’yı, Afrika’yı ve Asya’nın geri kalanı da kenarlarda yer alıyor. Öğrendiğimiz tarihte Batı, gelişmeleri takip eden ve birden fazla vakit insanlığa istikamet veren kesim olmuştur. Lakin Çin için durum bu biçimde değil.
İyi de niçin?
Batı’nın yaptığını Çin de yapıyor. Günümüzde her ne kadar Batı’yı örnek alma yaygın olsa da Çin’in geçmişteki kağıt, matbaa, barut üzere icatlarını unutmamak gerek. Bu üzere hayli sayıda icatları ve keşifleriyle de kendilerini önde görüyorlar diyebiliriz.
Yani Avrupa merkezli niyet sistemi her nasıl Avrupa’yı merkeze koyuyorsa Çin de kendi haritasında tıpkı sebeple kendisini öne çıkarıyor.
Haritaların nasıl geliştiğine kabaca değindik. Pekala vakti ve pozisyonu anlamaya yarayan paralel ve meridyenleri neye göre yerleştirdik?
Günümüzde kullandığımız saat sistemi olan GMT, 1800’lerde ortaya çıktı. Greenwich Mean Time açılımıyla bildiğimiz bu kısaltma, saatlerin İngiltere’deki Greenwich üzerinden geçen meridyen yardımıyla ömrümüze girdi. Lakin meridyenler hayali çizgilerdir ve başınıza bakılırsa “şurada olacak” diyebilirsiniz.
bu biçimde niye herkes tek bir meridyende anlaştı?
Bunun gerçekleşmesindilk evvel her yer için ayrı saatler kullanılıyordu. Bilhassa de tren istasyonları, gidilecek yerlerdeki saat farkını göstermek için farklı pozisyonlarda saatlerin kaç olduğunu gösteren karışık tablolar hazırlıyorlardı. Bu da en sıradan gündelik işlerden memleketler arası alanda kritik olan ticarete kadar biroldukça şeyi etkileyince ortak bir saat belirlemek zarurî hâle geldi.
1884 yılında 25 ülkeden toplamda 41 temsilci, Washington DC’de buluştu:
Burada başlangıç meridyeninin nerede olacağı tartışıldı ve konferansın sonunda Greenwich, 22’ye 1 oyla 0 meridyeninin geçtiği yer olarak seçildi. Burada karşı oy veren San Domingo olurken Fransa ve Brezilya oy vermemeyi tercih etti.
Bunun niçini olarak da çoğunluk için daha faydalı olacağı söylendi. aslına bakarsan bu biçimdelarda denizcilik alanında kullanılan haritaların çoğunluğunda Greenwich başlangıç meridyeni olarak görüldüğü için yabancılık da çekilmeyecekti. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Geçmişte saat sistemi de yerden yere değişiklik gösteriyordu. Evet, biliyoruz; günümüzde de saat her yerde birebir değil ama bahsetmiş olduğumiz periyotlarda herkes adeta kendi vaktini kullanıyordu. Ek olarak harita hususlarında da her ağızdan farklı sesler çıkıyordu. Pekala nasıl oldu da biz günümüzdeki saat dilimlerine ve harita formuna ulaştık?
“Ülkeden çıkalım, kıyıyı takip ederek haritasını çıkaralım. En makus ne olabilir ki?”
Coğrafi keşifler yaklaşık olarak 15’inci yüzyıl civarında başladı. Bu sebeple de bir gezgin olarak bu biçimdesi tehlikeli bir seyahate bu vakitte atılmak pek de akıl işi olmazdı. aslına bakarsan boyutlandırma üzere sebeplerle bu pek de dengeli olmazdı. Ayrıyeten epeyce fakat oldukça uzun sürecek olan bu seyahatte durmak isteseydiniz karışıklık yaşanması pek olasıydı.
Yani o denli çıkıp dolaşa dolaşa harita çıkarmak her insanın yapabileceği bir şey değil. Pekala bu beşerler harita kullanmadı mı?
- Yüksek çözünürlüklü hâli
Ayrıca üstte gördüğünüz haritanın aslında aykırı çevrilmiş olduğunu belirtelim. Vaktin hesaplama halleri gereği Mauro’nun haritasında aslında güney tarafı tepede bulunuyor. Altta alıştığımız biçimde olanını nazaranbilirsiniz. Tek yapmak gereken bilakis çevirmek.
Peki Amerika keşfedilince haritalarda ne değişti?
Üstte gördüğünüz haritada (linkten daha yüksek çözünürlüklü olana bakmanızı tavsiye ediyoruz) Alman kartograf Martin Waldseemüller tarafınca hazırlandı. 1507 yılında ortaya çıkan ve Waldseemüller ismiyle anılan harita, Amerika ismini geçiren ilk harita olmasıyla biliniyor.
Amerika’nın sola yerleştirilmesinin iki sebebi olabilir:
İlki tarih boyunca kendini göstermiş olan Batı’ya gitme, oranın zenginliklerini keşfetme isteği olabilir. Batı’ya yol alırken burası keşfedildiği için de haritada sola konulmuş olabilir. Ama biz de biliyoruz ki bu, deniz ticareti için çok kritik olan harita konusunu etkilemek için kâfi olmaz. Sadece eklemek için ekleyecek olsaydık Amerika, Rusya’nın yanında da yer alabilirdi.
Bu sebeple Avrupa merkezli niyet sisteminin bunda bir rolü olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa de o periyotta çok kuvvetli bir donanmaya ve geniş hacimli bir deniz ticaretini yürüten İngiltere üzerinden uzaklıklar hesaplanırken haritanın yerinden oynaması sorun olabilirdi. olağan olarak bu, üzerine oldukça araştırma gerektiren bir husus. Saydığımız iki husus de kendi fikrimiz olduğu için daha ayrıntılı kaynaklara bakmanızı öneriyoruz.
Örnek olarak Dünya’yı alıştığımız biçimden farklı goren Çin’in haritasına bakalım:
Bu haritada gorebileceğiniz üzere Çin, kendini merkeze yakın bir pozisyona yerleştirmiş. Buna ek olarak Amerika’yı, Afrika’yı ve Asya’nın geri kalanı da kenarlarda yer alıyor. Öğrendiğimiz tarihte Batı, gelişmeleri takip eden ve birden fazla vakit insanlığa istikamet veren kesim olmuştur. Lakin Çin için durum bu biçimde değil.
İyi de niçin?
Batı’nın yaptığını Çin de yapıyor. Günümüzde her ne kadar Batı’yı örnek alma yaygın olsa da Çin’in geçmişteki kağıt, matbaa, barut üzere icatlarını unutmamak gerek. Bu üzere hayli sayıda icatları ve keşifleriyle de kendilerini önde görüyorlar diyebiliriz.
Yani Avrupa merkezli niyet sistemi her nasıl Avrupa’yı merkeze koyuyorsa Çin de kendi haritasında tıpkı sebeple kendisini öne çıkarıyor.
Haritaların nasıl geliştiğine kabaca değindik. Pekala vakti ve pozisyonu anlamaya yarayan paralel ve meridyenleri neye göre yerleştirdik?
Günümüzde kullandığımız saat sistemi olan GMT, 1800’lerde ortaya çıktı. Greenwich Mean Time açılımıyla bildiğimiz bu kısaltma, saatlerin İngiltere’deki Greenwich üzerinden geçen meridyen yardımıyla ömrümüze girdi. Lakin meridyenler hayali çizgilerdir ve başınıza bakılırsa “şurada olacak” diyebilirsiniz.
bu biçimde niye herkes tek bir meridyende anlaştı?
Bunun gerçekleşmesindilk evvel her yer için ayrı saatler kullanılıyordu. Bilhassa de tren istasyonları, gidilecek yerlerdeki saat farkını göstermek için farklı pozisyonlarda saatlerin kaç olduğunu gösteren karışık tablolar hazırlıyorlardı. Bu da en sıradan gündelik işlerden memleketler arası alanda kritik olan ticarete kadar biroldukça şeyi etkileyince ortak bir saat belirlemek zarurî hâle geldi.
1884 yılında 25 ülkeden toplamda 41 temsilci, Washington DC’de buluştu:
Burada başlangıç meridyeninin nerede olacağı tartışıldı ve konferansın sonunda Greenwich, 22’ye 1 oyla 0 meridyeninin geçtiği yer olarak seçildi. Burada karşı oy veren San Domingo olurken Fransa ve Brezilya oy vermemeyi tercih etti.
Bunun niçini olarak da çoğunluk için daha faydalı olacağı söylendi. aslına bakarsan bu biçimdelarda denizcilik alanında kullanılan haritaların çoğunluğunda Greenwich başlangıç meridyeni olarak görüldüğü için yabancılık da çekilmeyecekti. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9