ahmetbeyler
Yeni Üye
Günümüzde markalar birbirinden alakasız eserler çıkarmak yerine bir ekosistem oluşturmaya başladılar. Teknoloji şirketleri başta olmak üzere bir epey şirkette bu sistemi görmeye başladık. şüphesiz firmaların bu sisteme yönelmelerinin arkasında hayli değerli bir sebep var: Tüketici alışkanlıkları.
İşin daha derinine indiğimizde tüm firmaların tüketici alışkanlıklarına göre hareket ettiğini görürüz. Bugün sizlere tüketici alışkanlıkları içinde tahminen de en tehlikelilerinden biri kabul edilen “Diderot Etkisi”nden bahsedeceğiz. Bir eser aldıktan daha sonra sarmal bir biçimde bu eserle uyumlu öbür eserler almak olarak da tanımlayabileceğimiz Diderot Tesiri, günümüzde tıpkı markalar özelinde kullanılmaya başlandı.
Diderot Tesiri nedir?
Bir kişinin Apple markası altında bir iPhone telefon aldığınızı düşünün. Son derece hoş bir telefon ve tüm muhtaçlıklarını karşılıyor. Bunun yanında da Windows işletim sistemi bulunan rastgele bir marka bilgisayarı var. Diderot tesirine giren kişi bu durumdan rahatsızlık duymaya başlıyor. Elindeki Apple telefonla tam uyumlu çalışması için kendine bir daha Apple çatısı altında çalışan bir bilgisayar almak istiyor. Aslında elinde kendi işine yarayan bir bilgisayar bulunmasına karşın şu biçimde hoş bir Macbook Pro alıyor.
Bununla yetinmeyen tüketici, elindeki kâfi düzeydeki kulaklığı beğenmemeye başlıyor ve AirPods alıyor. Bu alışkanlık daima devam ederek tüm Apple ekosisteme hakim olmaya çalışmakla devam ediyor. Apple üzere firmalar da bu tüketici alışkanlığını bildiği için ekosistemlerine yeni eserler ekleyerek müşterileri kendilerine bağımlı hale getirmeye çalışıyorlar. Verdiğimiz bu örnek Diderot Etkisi’nin en net tariflerinden birisi.
Diderot Etkisi’nin markalara bağlı bulunmasına da gerek yok aslında. Bir hanımın elbise aldığını düşünelim. Hoş kırmızı bir elbise, fakat bu elbiseyle giyebileceği uyumlu ayakkabısı yok. O sebeple bir de ayakkabı alıyor. daha sonra kombin için uyumlu takılar almak istiyor. Onları da alıyor. Bu sarmal, daima büyüyerek devam ediyor ve tek bir eserin akabinde onlarca farklı eser alınmış olunuyor.
Diderot Etkisi’nin altındaki ruhsal sebepler ne?
Diderot Etkisi’nin altındaki ruhsal sebeplere baktığımızda mevzu daha da net anlaşılıyor. Beşerler, aslında satın aldıkları eserlerle kimliklerini belirlerler. Yani sahip olduğumuz şeyler bir noktada bizim kimliğimizi yansıtır. Bu sebeple satın alınan her yeni eser, kullanıcının öteki eserlerle olan uyumluluğunu tesirler. Bu uyumluluk genelde azalma eğilimindedir. İşte insan bu uyumluluğu artırmak için birebir marka çatısı altındaki eserleri satın alma eğilimi gösterirler.
Aslında Diderot Tesiri, hayli fazla yerde karşımıza çıkıyor. Dünyanın en güzel sinemaları içinde gösterilen Fight Club‘dan Tyler Durden karakterinin söylemiş olduği bir replik, Diderot Etkisi’ni özetleyebilir:
“Sahip oldukların vakit içinde sana sahip olur.”
“Diderot Etkisi” ismi nereden geliyor?
Aslında bir tüketim bağımlılığı olarak kabul edebileceğimiz Diderot Tesiri, birinci vakit içinderda 18. yüzyılda devrin değerli filozoflarından Denis Diderot’a dayanıyor. aslına bakarsanız ismi de Fransız filozofun isminden geliyor. Denis Diderot, 1769’da “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” başlıklı bir yazıda bu tüketim alışkanlığını harika bir biçimde özetliyor.
Periyodun en kapsamlı ansiklopedilerinden biri olan Encyclopédie’nin kurucu ortağı ve muharriri olan Diderot, tanınır bulunmasına karşın o periyotta yoksulluk ve borçla gayret ediyordu. 1765 yılında Fransız edebiyatına son derece ilgili olan Rus İmparatoriçesi Büyük Catherine, Diderot’un bu durumunu öğrenerek ona büyük yardımda bulunur. Öncelikle Diderot’un kütüphanesini önemli ölçüde para ödeyerek satın alan Büyük Catherine, daha sonrasında bu kütüphaneyi Diderot’a geri ikram eder. Bunun akabinde Diderot’un 25 yıllık maaşını tek seferde ödeyen Rus İmparatoriçesi, Diderot’un borçlarını kapatmasını sağladığı üzere eline de yüklü ölçüde para bırakmıştır.
Diderot artık borcu olmadığı üzere cebinde de parası olan bir insandır. Filozof, maddi istikametten rahatladıktan daha sonra önce alamadığı kıymetli, kırmızı bir sabahlık satın alır. Bu sabahlığı giyen Diderot, çalışma masasına oturduğunda bir şeyi fark eder. Çalışma masasıyla sabahlık birbiriyle uyumlu değildir. Kasasında yüklü ölçüde para olduğu için kendisine sabahlıkla yakışacak bir masa satın alır. daha sonrasında konutundaki halının odaya uyumlu olmadığını fark eden Diderot, bu türlü meskendeki eşyalarını değiştirmeye başlar.
Diderot, bu devirle ilgili şunları söylemiştir:
“Artık her şey uyumsuz. Artık uyum yok, birlik yok, hoşluk yok.”
Filozof, konutundaki eşyaları bir bir değiştirdikçe, eşyaların daha da uyumsuz olduğunu hisseder. Bu uyumsuzluktan kurtulmak için konutundaki tüm eşyaları değiştirmişti, fakat bunun kararında bir daha borca girmiş oldu. Denis Diderot, bu çılgınlık periyodunun akabinde “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” başlıklı yazısını paylaşır ve günümüzdeki tüketim çılgınlığına evrilecek tesirin isim babası olur. Diderot, paylaştığı yazıda kendi tüketim çılgınlık devrini şu cümleyle söz eder:
“Eski sabahlığımın efendisi iken, yenisinin kölesi oldum.”
Diderot Tesiri, günümüzde bir nevi hayat stili dayatmasıyla örtüşüyor. 1998’de antropolog ve tüketim davranışları uzmanı Grant McCracken tarafınca literatüre kazandırılan Diderot Tesiri, günümüzde geniş kitlelere yayılmış durumda. McCracken’a nazaran Diderot Tesiri’ne giren beşerler için eseri satın alırken; olmak istediği kişi yahut yaşamak istediği hayatın tesiri, eserin fonksiyonelliğinden daha tesirli.
Yani bir eseri yalnızca markası itibarlı diye alıyoruz, zira bu marka bizim olmak istediğimiz kişiyi yansıtıyor olabilir. Daha ucuza daha kaliteli bir eser olsa da tercihlerimiz bu marka üzerinde olmaya devam edecektir.
Bugün sizlere Diderot Etkisi’ni anlattık. Tüketim çılgınlığının had safhada olduğu bu periyotlarda bu etkiyi epeyce daha fazla görüyor ve kimi vakit kendi içimizde de hissedebiliyoruz. Pekala sizler bu mevzuda ne düşünüyorsunuz? Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizlerle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: 1, 2, 3, 4
İşin daha derinine indiğimizde tüm firmaların tüketici alışkanlıklarına göre hareket ettiğini görürüz. Bugün sizlere tüketici alışkanlıkları içinde tahminen de en tehlikelilerinden biri kabul edilen “Diderot Etkisi”nden bahsedeceğiz. Bir eser aldıktan daha sonra sarmal bir biçimde bu eserle uyumlu öbür eserler almak olarak da tanımlayabileceğimiz Diderot Tesiri, günümüzde tıpkı markalar özelinde kullanılmaya başlandı.
Diderot Tesiri nedir?
Bir kişinin Apple markası altında bir iPhone telefon aldığınızı düşünün. Son derece hoş bir telefon ve tüm muhtaçlıklarını karşılıyor. Bunun yanında da Windows işletim sistemi bulunan rastgele bir marka bilgisayarı var. Diderot tesirine giren kişi bu durumdan rahatsızlık duymaya başlıyor. Elindeki Apple telefonla tam uyumlu çalışması için kendine bir daha Apple çatısı altında çalışan bir bilgisayar almak istiyor. Aslında elinde kendi işine yarayan bir bilgisayar bulunmasına karşın şu biçimde hoş bir Macbook Pro alıyor.
Bununla yetinmeyen tüketici, elindeki kâfi düzeydeki kulaklığı beğenmemeye başlıyor ve AirPods alıyor. Bu alışkanlık daima devam ederek tüm Apple ekosisteme hakim olmaya çalışmakla devam ediyor. Apple üzere firmalar da bu tüketici alışkanlığını bildiği için ekosistemlerine yeni eserler ekleyerek müşterileri kendilerine bağımlı hale getirmeye çalışıyorlar. Verdiğimiz bu örnek Diderot Etkisi’nin en net tariflerinden birisi.
Diderot Etkisi’nin markalara bağlı bulunmasına da gerek yok aslında. Bir hanımın elbise aldığını düşünelim. Hoş kırmızı bir elbise, fakat bu elbiseyle giyebileceği uyumlu ayakkabısı yok. O sebeple bir de ayakkabı alıyor. daha sonra kombin için uyumlu takılar almak istiyor. Onları da alıyor. Bu sarmal, daima büyüyerek devam ediyor ve tek bir eserin akabinde onlarca farklı eser alınmış olunuyor.
Diderot Etkisi’nin altındaki ruhsal sebepler ne?
Diderot Etkisi’nin altındaki ruhsal sebeplere baktığımızda mevzu daha da net anlaşılıyor. Beşerler, aslında satın aldıkları eserlerle kimliklerini belirlerler. Yani sahip olduğumuz şeyler bir noktada bizim kimliğimizi yansıtır. Bu sebeple satın alınan her yeni eser, kullanıcının öteki eserlerle olan uyumluluğunu tesirler. Bu uyumluluk genelde azalma eğilimindedir. İşte insan bu uyumluluğu artırmak için birebir marka çatısı altındaki eserleri satın alma eğilimi gösterirler.
Aslında Diderot Tesiri, hayli fazla yerde karşımıza çıkıyor. Dünyanın en güzel sinemaları içinde gösterilen Fight Club‘dan Tyler Durden karakterinin söylemiş olduği bir replik, Diderot Etkisi’ni özetleyebilir:
“Sahip oldukların vakit içinde sana sahip olur.”
“Diderot Etkisi” ismi nereden geliyor?
Aslında bir tüketim bağımlılığı olarak kabul edebileceğimiz Diderot Tesiri, birinci vakit içinderda 18. yüzyılda devrin değerli filozoflarından Denis Diderot’a dayanıyor. aslına bakarsanız ismi de Fransız filozofun isminden geliyor. Denis Diderot, 1769’da “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” başlıklı bir yazıda bu tüketim alışkanlığını harika bir biçimde özetliyor.
Periyodun en kapsamlı ansiklopedilerinden biri olan Encyclopédie’nin kurucu ortağı ve muharriri olan Diderot, tanınır bulunmasına karşın o periyotta yoksulluk ve borçla gayret ediyordu. 1765 yılında Fransız edebiyatına son derece ilgili olan Rus İmparatoriçesi Büyük Catherine, Diderot’un bu durumunu öğrenerek ona büyük yardımda bulunur. Öncelikle Diderot’un kütüphanesini önemli ölçüde para ödeyerek satın alan Büyük Catherine, daha sonrasında bu kütüphaneyi Diderot’a geri ikram eder. Bunun akabinde Diderot’un 25 yıllık maaşını tek seferde ödeyen Rus İmparatoriçesi, Diderot’un borçlarını kapatmasını sağladığı üzere eline de yüklü ölçüde para bırakmıştır.
Diderot artık borcu olmadığı üzere cebinde de parası olan bir insandır. Filozof, maddi istikametten rahatladıktan daha sonra önce alamadığı kıymetli, kırmızı bir sabahlık satın alır. Bu sabahlığı giyen Diderot, çalışma masasına oturduğunda bir şeyi fark eder. Çalışma masasıyla sabahlık birbiriyle uyumlu değildir. Kasasında yüklü ölçüde para olduğu için kendisine sabahlıkla yakışacak bir masa satın alır. daha sonrasında konutundaki halının odaya uyumlu olmadığını fark eden Diderot, bu türlü meskendeki eşyalarını değiştirmeye başlar.
Diderot, bu devirle ilgili şunları söylemiştir:
“Artık her şey uyumsuz. Artık uyum yok, birlik yok, hoşluk yok.”
Filozof, konutundaki eşyaları bir bir değiştirdikçe, eşyaların daha da uyumsuz olduğunu hisseder. Bu uyumsuzluktan kurtulmak için konutundaki tüm eşyaları değiştirmişti, fakat bunun kararında bir daha borca girmiş oldu. Denis Diderot, bu çılgınlık periyodunun akabinde “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” başlıklı yazısını paylaşır ve günümüzdeki tüketim çılgınlığına evrilecek tesirin isim babası olur. Diderot, paylaştığı yazıda kendi tüketim çılgınlık devrini şu cümleyle söz eder:
“Eski sabahlığımın efendisi iken, yenisinin kölesi oldum.”
Diderot Tesiri, günümüzde bir nevi hayat stili dayatmasıyla örtüşüyor. 1998’de antropolog ve tüketim davranışları uzmanı Grant McCracken tarafınca literatüre kazandırılan Diderot Tesiri, günümüzde geniş kitlelere yayılmış durumda. McCracken’a nazaran Diderot Tesiri’ne giren beşerler için eseri satın alırken; olmak istediği kişi yahut yaşamak istediği hayatın tesiri, eserin fonksiyonelliğinden daha tesirli.
Yani bir eseri yalnızca markası itibarlı diye alıyoruz, zira bu marka bizim olmak istediğimiz kişiyi yansıtıyor olabilir. Daha ucuza daha kaliteli bir eser olsa da tercihlerimiz bu marka üzerinde olmaya devam edecektir.
Bugün sizlere Diderot Etkisi’ni anlattık. Tüketim çılgınlığının had safhada olduğu bu periyotlarda bu etkiyi epeyce daha fazla görüyor ve kimi vakit kendi içimizde de hissedebiliyoruz. Pekala sizler bu mevzuda ne düşünüyorsunuz? Niyetlerinizi yorumlar kısmında bizlerle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: 1, 2, 3, 4