ahmetbeyler
Yeni Üye
Hız göstergesi denildiğinde çoğumuzun aklına kilometre gelir. Zira günlük ömrümüzde bir sürat ya da uzaklık ünitesi olarak kilometreyi kullanıyoruz. örneğin otomobillerimizin sürat göstergesi km/s olarak gösteriliyor.
Peki madem araçlarımızda kilometre üzere bilindik bir ölçü sistemini kullanıyoruz, mevzu denize geldiğinde hız ünitesi olarak niye “knot” kullanılıyor? Hadi gelin, “knot” sürat ünitesinin nereden geldiğine yakından bakalım.
Knot sürat ölçü ünitesi, 15. yüzyılda denizcilerin imdadına yetişiyor.
Denizciler 1600’lü senelera kadar suratlarını bilmeden denize açılıyorlardı. Bu durum, haliyle bir fazlaca sorunu birlikteinde getiriyordu. Bu mevzuya bir tahlil olarak ise bir alet geliştirildi. “Parakete” isimli bu alet yardımıyla artık hangi süratle yol alabildiklerini biliyorlardı.
Parakete isimli aletle knot sürat ünitesi geliştirildi.
Bu alet, aslında üçgen bir tahta modülüne bağlanmış halat ve kum saatinden oluşuyordu. Denizciler üçgen bir tahta modülünü alıp ucuna halat bağlıyorlardı. daha sonrasında bu halatın üzerine eşit aralıklarla (14,4 metre) düğümler atıyorlardı.
daha sonrasında ise tahta kesimini geminin gerisinden suya atıyorlar ve kum saatiyle vakit tutuyorlardı. Ekseriyetle 30 saniye süren bu süreçte ise halatın üzerine eşit aralıklarla bağladıkları düğümleri sayıyorlardı. Bu süreç birkaç sefer yinelanıp ortalama suratı hesaplanıyordu.
Her bir boğum, saatte 1 knot gidildiğini bildiriyordu.
Denizcilerin bulduğu bu yöntemle, ipin 10 düğümü suya girdiyse 10 knot süratle gittikleri anlaşılıyordu. Yani buradaki her 1 düğüm, geminin saatte 1852 metre süratle gittiğini bizlere gösteriyordu. esasen İngilizce bir söz olan “knot”, Türkçede düğüm manasına geliyor. Bu noktada 1 knot demek saatte 1 düğüm kadarlık aralık yol alındığını bize gösteriyor.
Gemilerin suratlarını hesaplamak için günümüzde hangi teknolojiler kullanılıyor?
1990’lı senelerda sivil olarak da kullanılmaya başlanan GPS teknolojisinden daha sonra bir fazlaca gemi bu sisteme geçti. GPS, geminin pozisyonunu değişik uydular aracılığıyla belirleyerek kısa müddette hareket ettiği arayı çıkarıyor. tıpkı vakitte ultrasonik sensörler yahut Doppler ölçümü de geminin suratını belirlemekte kullanılan formüller içinde.
Peki madem araçlarımızda kilometre üzere bilindik bir ölçü sistemini kullanıyoruz, mevzu denize geldiğinde hız ünitesi olarak niye “knot” kullanılıyor? Hadi gelin, “knot” sürat ünitesinin nereden geldiğine yakından bakalım.
Knot sürat ölçü ünitesi, 15. yüzyılda denizcilerin imdadına yetişiyor.
Denizciler 1600’lü senelera kadar suratlarını bilmeden denize açılıyorlardı. Bu durum, haliyle bir fazlaca sorunu birlikteinde getiriyordu. Bu mevzuya bir tahlil olarak ise bir alet geliştirildi. “Parakete” isimli bu alet yardımıyla artık hangi süratle yol alabildiklerini biliyorlardı.
Parakete isimli aletle knot sürat ünitesi geliştirildi.
Bu alet, aslında üçgen bir tahta modülüne bağlanmış halat ve kum saatinden oluşuyordu. Denizciler üçgen bir tahta modülünü alıp ucuna halat bağlıyorlardı. daha sonrasında bu halatın üzerine eşit aralıklarla (14,4 metre) düğümler atıyorlardı.
daha sonrasında ise tahta kesimini geminin gerisinden suya atıyorlar ve kum saatiyle vakit tutuyorlardı. Ekseriyetle 30 saniye süren bu süreçte ise halatın üzerine eşit aralıklarla bağladıkları düğümleri sayıyorlardı. Bu süreç birkaç sefer yinelanıp ortalama suratı hesaplanıyordu.
Her bir boğum, saatte 1 knot gidildiğini bildiriyordu.
Denizcilerin bulduğu bu yöntemle, ipin 10 düğümü suya girdiyse 10 knot süratle gittikleri anlaşılıyordu. Yani buradaki her 1 düğüm, geminin saatte 1852 metre süratle gittiğini bizlere gösteriyordu. esasen İngilizce bir söz olan “knot”, Türkçede düğüm manasına geliyor. Bu noktada 1 knot demek saatte 1 düğüm kadarlık aralık yol alındığını bize gösteriyor.
Gemilerin suratlarını hesaplamak için günümüzde hangi teknolojiler kullanılıyor?
1990’lı senelerda sivil olarak da kullanılmaya başlanan GPS teknolojisinden daha sonra bir fazlaca gemi bu sisteme geçti. GPS, geminin pozisyonunu değişik uydular aracılığıyla belirleyerek kısa müddette hareket ettiği arayı çıkarıyor. tıpkı vakitte ultrasonik sensörler yahut Doppler ölçümü de geminin suratını belirlemekte kullanılan formüller içinde.
- Kaynaklar: TÜBİTAK, Quora, History, MIT