ahmetbeyler
Yeni Üye
her insanın bildiği üzere ister apartman olsun ister devasa gökdelen ister öteki bir şey, kimi projeler vaktinde bitirilmez. Aylar hatta yıllar süren inşaatlardan daha sonra bu projeler tamamlanır ya da yarım bırakılarak çürümeye terk edilir.
Fakat birtakım projeler var ki mali ya da siyasi sebeplerden dolayı yalnızca tasarım olarak kaldı. Hiç inşa edilmemiş son derece farklı mega projelerle karşınızdayız.
Bu proje inşa edilseydi beşerler karşıdan karşıya gökdelenler içindeki bir yoldan geçebilecekti.
gayet argümanlı olan The Copenhagen Gateway isimli proje, Danimarka’da bulunan Kopenhag şehrinin iki yakasını birbirine bağlayacaktı. İki gökdelen içinde insanların kentin süper görünümünü seyrederken, cam duvarlı açıklık boyunca bisikletle ya da yürüyerek karşıya geçebilecekti.
İlk kere 2008’de ortaya atılan fikir uzun yıllar tartışıldı ve 2015 yılında iptal edildi. İptal edilmesinin sebebi ise yetkililerin insanların bu yolu kullanmayacağına inanmasıydı. Yani yetkililere göre beşerler üst çıkıp yürümek yerine limanın etrafında dolanmayı daha hayli tercih edeceklerdi.
Londra’nın en işlek caddesine bir de bu biçimde bakın.
1960’larda Londra’da toplu taşıma kullanması azalmış ve kentte trafik artmaya başlamıştı. Trafiği azaltmak, insanları toplu taşımaya yönlendirmek isteyen yetkililer, fotoğrafta gördüğünüz biçimde bir monoray projesi düşündü.
Piccadilly ve Oxford Sirkleri’ni birbirine bağlayacak olan Regent Caddesi’ndeki monoray için yapılan planlar, yolları oluşturan hoş, şık binaların görüntüsünü engelleyeceği kanısıyla iptal edildi.
Fatih, gemileri karadan yürüttü; Ron Herron ise kenti yürütmek istemiş.
İngiliz deher neysel mimarlık kolektifi Archigram’ın üyesi Ron Herron tarafınca çizilen bu proje, Soğuk Savaş devrindeki tehditlere karşı korunmak için tasarlandı. beraberinde projenin kıyamet daha sonrası hayatta kalan toplulukları koruyacağına da inanılıyordu.
Yukarıdaki görüntü, projenin detaylı çizimlerine dayanan ve günümüze uyarlanmış bir versiyonudur.
Yürüyen gemi formunda tasarlanan seyyar yerleşim yerleri, daha inançlı bölgelere ve kaynaklara ulaşarak bir daha yerleşik hayata geçmeyi bir öbür deyişle şehir kurmayı kolaylaştıracaktı. Lakin sinemalarda bakılırsabildiğimiz bu proje hiç hayata geçmedi.
Fanus kent Manhattan.
Buckminster Fuller’ın tasarladığı ve Dome Over Manhattan ismini verdiği proje, iki ırmak içinde kalan 21’inci Cadde’den 64’üncü caddeye kadar uzanıyordu. Bu bölgede yaşayan sakinler için kontrol edilebilir bir ortam sağlanmak isteniyordu.
Havayı düzenleyerek, kirliliği de azaltması planlanan jeodezik kubbe; özel yapısı yardımıyla kenti kışın ısıtacak, yazın soğutacaktı. Proje pek büyüleyici olsa da hayalden öteye geçmedi. Bunun en büyük niçini ise artacak olan sarfiyatların bölge halkı tarafınca karşılanamayacak olmasıydı.
Şehrin ve ırmağın üstündeki ‘rüya havaalanı’.
New York için asla gerçekleşmeyen biroldukça plan içinde, kentin ortasında ve ırmak üzerinde bir havaalanı inşa etmek de vardı. 24. Cadde’den 71. Cadde’ye, 9. Cadde’den Hudson Irmağı’na kadar en az 144 blok bulunuyor. Bu havaalanı, caddelerin ötürüsıyla da binaların ve nehrin yaklaşık 70 metre üstünde yer alacaktı.
1946 yılında tanıtılan projede ayrıyeten gemilerin demirleyebileceği iskeleler ve rıhtımlar da yer alacaktı. Lakin projenin bir hayal olarak kalması bahtında vardı zira yalnızca proje etabındaki yapı kıymeti yaklaşık 3 milyar dolardı.
‘Dünyanın başşehri Cermanya’.
Adolf Hitler, 2. Dünya Savaşı’nı kesin kazanacağını düşündüğü için Berlin’i Welthauptstadt Germania‘ya (“Dünya Başşehri Cermanya”) dönüştürmeyi planlıyordu. Mega proje, 1930’larda Nazi Almanyası’nın mimarlarından olan Albert Speer tarafınca tasarlandı.
Projede hedeflenen şey Berlin’in merkezindeki birden fazla binayı yıkıp yerine devasa bir saray ve ihtişamlı bir cadde inşa etmekti. Savaşta istenilen kararın elde edilmemesi ve daha sonrasında yaşananlardan dolayı projenin tamamı hayata geçirilemedi fakat 1937-1943 yılları içinde küçük bir kısmı inşa edilebildi.
Galiba kentin ve ırmağın üzerine havaalanı inşa etmek bu biçimdelar modaymış.
1934’te planlanan Westminster Kent Havaalanı, Lambeth Köprüsü’ne kadar uzanacaktı ve Westminster Sarayı’nın çabucak yanında Thames Irmağı’nın iki yanında yer alacaktı. Pist sadece tek pervaneli uçakların inebileceği kadar uzunluğa sahip olacaktı.
Yakıt istasyonu ve hangarlar pistin altında yer alacak, bununla birlikte yapının yerden yüksekliği de gemilerin geçebileceği yükseklikte olacaktı. Mega proje istenilen yere inşa edilemedi fakat 1987’de tamamlanan Londra City Havaalanı biçiminde hayata geçti.
Arcade Demiryolu, New York, ABD
New York’un birinci metro projesi 1867’de mühendis Egbert Ludovicus Viele tarafınca çizildi. ‘Arcade Demiryolu’ olarak isimlendirilen mega proje hayata geçseydi şehrin yolları demiryolları olacak, vagonlar ve yayalar için ise yükseltilmiş kanopiler inşa edilecekti. İşletme sahipleri, satışlara ziyan vereceğini ileri sürerek bu fikre karşı çıktılar ve plan bir kenara atıldı.
Askıda giden motorlu demiryolu, San Francisco, ABD
Bu farklı projenin ana noktası, Central Tower ofis binası ile Oakland Belediye Binası içinde yolcu taşıyan puro halindeki çelik arabalardı. Bugün demiryolları için hala sıra dışı bir fütüristik tasarım olan otomobiller, 4 metre yükseklikte inşa edilmiş bir raydan sarkacaktı.
Planlara bakılırsa her biri 100 kadar yolcu taşıma kapasitesine sahip olan ve saatte 160 km süratle gidebilen arabalar elektrikli motora sahipti. İcadın, vaktin buharla çalışan yavaş feribotlarından öteki ulaşım aracı olmayan San Francisco ve Oakland içinde gidip gelenler için epey vakit kazandıracağına inanılıyordu. Yetkililer projeyi epey beğenmişti fakat proje, tasarımdan öteye gidemedi.
Bu kent inşa edilseydi dünyanın en uzun yapısı olacaktı.
Illinois Sky City yahut özetlemek gerekirse The Illinois, Amerikalı mimar Frank Lloyd Wright tarafınca 1957 tarihindeki A Testament isimli kitabında tasarlandı ve uzunluğunun 1.600 m yüksekliğinde olması düşünülüyordu.
Chicago’da inşa edilmesi amaçlanan tasarım, brüt 1.715.000 m² alana yayılacak ve 528 kattan oluşacaktı. Ayrıca 15.000 otomobil ve 100 helikopterlik park yeri olacağı açıklanan mega proje hiç bir vakit hayalden öteye geçemedi.
Bonus: Leonardo da Vinci’nin tasarımı kabul edilseydi bugün Galata Köprüsü bu biçimde görünecekti.
Leonardo da Vinci’nin İstanbul için bir köprü planı vardı. İtalyan dahi, devrin padişahı II. Beyazıt’a bir mektup yazmış ve İstanbul’a köprü yapmak istediğini söylemişti. Fakat bu mektup, ne yazık ki karşılık bulamadı. Da Vinci’nin tasarladığı köprü açılabilir bir yapıya da sahip olacaktı.
Bonus 2: Sultan II. Abdülhamit periyodunda, İstanbul Boğazı’nın üzerine inşa edilmek istenen Cisr-i Hamidi (Hamidiye Köprüsü).
1900 yılında Fransız mühendis F. Arnodin tarafınca tasarlanan boğaz köprüsü projesinde Eyfel Kulesi’nin yapıldığı çelik teknolojisinin kullanılması hedefleniyordu. Denizden yüksekliği yaklaşık 50 metre olacak köprünün üstünde tren, otomobil ve yaya yolu bulunacaktı.
Plana nazaran köprünün üstündeki tren yolu yardımıyla Medine’den trene binen birinin Viyana’da inmesi mümkün olacaktı. Yani asıl amaç Asya ve Avrupa içinde demiryolu bağlantısı sağlamaktı. Fakat hem Sultan Abdülhamit’in tahttan inmesi birebir vakitte periyodun ekonomik koşulları niçiniyle bu köprü inşa edilemedi.
Fakat birtakım projeler var ki mali ya da siyasi sebeplerden dolayı yalnızca tasarım olarak kaldı. Hiç inşa edilmemiş son derece farklı mega projelerle karşınızdayız.
Bu proje inşa edilseydi beşerler karşıdan karşıya gökdelenler içindeki bir yoldan geçebilecekti.
gayet argümanlı olan The Copenhagen Gateway isimli proje, Danimarka’da bulunan Kopenhag şehrinin iki yakasını birbirine bağlayacaktı. İki gökdelen içinde insanların kentin süper görünümünü seyrederken, cam duvarlı açıklık boyunca bisikletle ya da yürüyerek karşıya geçebilecekti.
İlk kere 2008’de ortaya atılan fikir uzun yıllar tartışıldı ve 2015 yılında iptal edildi. İptal edilmesinin sebebi ise yetkililerin insanların bu yolu kullanmayacağına inanmasıydı. Yani yetkililere göre beşerler üst çıkıp yürümek yerine limanın etrafında dolanmayı daha hayli tercih edeceklerdi.
Londra’nın en işlek caddesine bir de bu biçimde bakın.
1960’larda Londra’da toplu taşıma kullanması azalmış ve kentte trafik artmaya başlamıştı. Trafiği azaltmak, insanları toplu taşımaya yönlendirmek isteyen yetkililer, fotoğrafta gördüğünüz biçimde bir monoray projesi düşündü.
Piccadilly ve Oxford Sirkleri’ni birbirine bağlayacak olan Regent Caddesi’ndeki monoray için yapılan planlar, yolları oluşturan hoş, şık binaların görüntüsünü engelleyeceği kanısıyla iptal edildi.
Fatih, gemileri karadan yürüttü; Ron Herron ise kenti yürütmek istemiş.
İngiliz deher neysel mimarlık kolektifi Archigram’ın üyesi Ron Herron tarafınca çizilen bu proje, Soğuk Savaş devrindeki tehditlere karşı korunmak için tasarlandı. beraberinde projenin kıyamet daha sonrası hayatta kalan toplulukları koruyacağına da inanılıyordu.
Yukarıdaki görüntü, projenin detaylı çizimlerine dayanan ve günümüze uyarlanmış bir versiyonudur.
Yürüyen gemi formunda tasarlanan seyyar yerleşim yerleri, daha inançlı bölgelere ve kaynaklara ulaşarak bir daha yerleşik hayata geçmeyi bir öbür deyişle şehir kurmayı kolaylaştıracaktı. Lakin sinemalarda bakılırsabildiğimiz bu proje hiç hayata geçmedi.
Fanus kent Manhattan.
Buckminster Fuller’ın tasarladığı ve Dome Over Manhattan ismini verdiği proje, iki ırmak içinde kalan 21’inci Cadde’den 64’üncü caddeye kadar uzanıyordu. Bu bölgede yaşayan sakinler için kontrol edilebilir bir ortam sağlanmak isteniyordu.
Havayı düzenleyerek, kirliliği de azaltması planlanan jeodezik kubbe; özel yapısı yardımıyla kenti kışın ısıtacak, yazın soğutacaktı. Proje pek büyüleyici olsa da hayalden öteye geçmedi. Bunun en büyük niçini ise artacak olan sarfiyatların bölge halkı tarafınca karşılanamayacak olmasıydı.
Şehrin ve ırmağın üstündeki ‘rüya havaalanı’.
New York için asla gerçekleşmeyen biroldukça plan içinde, kentin ortasında ve ırmak üzerinde bir havaalanı inşa etmek de vardı. 24. Cadde’den 71. Cadde’ye, 9. Cadde’den Hudson Irmağı’na kadar en az 144 blok bulunuyor. Bu havaalanı, caddelerin ötürüsıyla da binaların ve nehrin yaklaşık 70 metre üstünde yer alacaktı.
1946 yılında tanıtılan projede ayrıyeten gemilerin demirleyebileceği iskeleler ve rıhtımlar da yer alacaktı. Lakin projenin bir hayal olarak kalması bahtında vardı zira yalnızca proje etabındaki yapı kıymeti yaklaşık 3 milyar dolardı.
‘Dünyanın başşehri Cermanya’.
Adolf Hitler, 2. Dünya Savaşı’nı kesin kazanacağını düşündüğü için Berlin’i Welthauptstadt Germania‘ya (“Dünya Başşehri Cermanya”) dönüştürmeyi planlıyordu. Mega proje, 1930’larda Nazi Almanyası’nın mimarlarından olan Albert Speer tarafınca tasarlandı.
Projede hedeflenen şey Berlin’in merkezindeki birden fazla binayı yıkıp yerine devasa bir saray ve ihtişamlı bir cadde inşa etmekti. Savaşta istenilen kararın elde edilmemesi ve daha sonrasında yaşananlardan dolayı projenin tamamı hayata geçirilemedi fakat 1937-1943 yılları içinde küçük bir kısmı inşa edilebildi.
Galiba kentin ve ırmağın üzerine havaalanı inşa etmek bu biçimdelar modaymış.
1934’te planlanan Westminster Kent Havaalanı, Lambeth Köprüsü’ne kadar uzanacaktı ve Westminster Sarayı’nın çabucak yanında Thames Irmağı’nın iki yanında yer alacaktı. Pist sadece tek pervaneli uçakların inebileceği kadar uzunluğa sahip olacaktı.
Yakıt istasyonu ve hangarlar pistin altında yer alacak, bununla birlikte yapının yerden yüksekliği de gemilerin geçebileceği yükseklikte olacaktı. Mega proje istenilen yere inşa edilemedi fakat 1987’de tamamlanan Londra City Havaalanı biçiminde hayata geçti.
Arcade Demiryolu, New York, ABD
New York’un birinci metro projesi 1867’de mühendis Egbert Ludovicus Viele tarafınca çizildi. ‘Arcade Demiryolu’ olarak isimlendirilen mega proje hayata geçseydi şehrin yolları demiryolları olacak, vagonlar ve yayalar için ise yükseltilmiş kanopiler inşa edilecekti. İşletme sahipleri, satışlara ziyan vereceğini ileri sürerek bu fikre karşı çıktılar ve plan bir kenara atıldı.
Askıda giden motorlu demiryolu, San Francisco, ABD
Bu farklı projenin ana noktası, Central Tower ofis binası ile Oakland Belediye Binası içinde yolcu taşıyan puro halindeki çelik arabalardı. Bugün demiryolları için hala sıra dışı bir fütüristik tasarım olan otomobiller, 4 metre yükseklikte inşa edilmiş bir raydan sarkacaktı.
Planlara bakılırsa her biri 100 kadar yolcu taşıma kapasitesine sahip olan ve saatte 160 km süratle gidebilen arabalar elektrikli motora sahipti. İcadın, vaktin buharla çalışan yavaş feribotlarından öteki ulaşım aracı olmayan San Francisco ve Oakland içinde gidip gelenler için epey vakit kazandıracağına inanılıyordu. Yetkililer projeyi epey beğenmişti fakat proje, tasarımdan öteye gidemedi.
Bu kent inşa edilseydi dünyanın en uzun yapısı olacaktı.
Illinois Sky City yahut özetlemek gerekirse The Illinois, Amerikalı mimar Frank Lloyd Wright tarafınca 1957 tarihindeki A Testament isimli kitabında tasarlandı ve uzunluğunun 1.600 m yüksekliğinde olması düşünülüyordu.
Chicago’da inşa edilmesi amaçlanan tasarım, brüt 1.715.000 m² alana yayılacak ve 528 kattan oluşacaktı. Ayrıca 15.000 otomobil ve 100 helikopterlik park yeri olacağı açıklanan mega proje hiç bir vakit hayalden öteye geçemedi.
Bonus: Leonardo da Vinci’nin tasarımı kabul edilseydi bugün Galata Köprüsü bu biçimde görünecekti.
Leonardo da Vinci’nin İstanbul için bir köprü planı vardı. İtalyan dahi, devrin padişahı II. Beyazıt’a bir mektup yazmış ve İstanbul’a köprü yapmak istediğini söylemişti. Fakat bu mektup, ne yazık ki karşılık bulamadı. Da Vinci’nin tasarladığı köprü açılabilir bir yapıya da sahip olacaktı.
Bonus 2: Sultan II. Abdülhamit periyodunda, İstanbul Boğazı’nın üzerine inşa edilmek istenen Cisr-i Hamidi (Hamidiye Köprüsü).
1900 yılında Fransız mühendis F. Arnodin tarafınca tasarlanan boğaz köprüsü projesinde Eyfel Kulesi’nin yapıldığı çelik teknolojisinin kullanılması hedefleniyordu. Denizden yüksekliği yaklaşık 50 metre olacak köprünün üstünde tren, otomobil ve yaya yolu bulunacaktı.
Plana nazaran köprünün üstündeki tren yolu yardımıyla Medine’den trene binen birinin Viyana’da inmesi mümkün olacaktı. Yani asıl amaç Asya ve Avrupa içinde demiryolu bağlantısı sağlamaktı. Fakat hem Sultan Abdülhamit’in tahttan inmesi birebir vakitte periyodun ekonomik koşulları niçiniyle bu köprü inşa edilemedi.
- Kaynaklar: Bigthink, Lovemoney, Topluxury