ahmetbeyler
Yeni Üye
Aksan ve kimi vakit de “u” harfinin kullanması haricinde genel olarak İngiliz İngilizcesi ile Amerikan İngilizcesi içinde bir fark olmadığı düşünülür. Aslında bu niyet tam olarak hakikat değildir. Birtakım ufak tefek gramer kuralları ve kimi sözcükler, iki İngilizce versiyonu içinde farklılık gösterir. Farklı olan söz çiftlerinden biri de football-soccer (futbol) ikilisidir.
Peki yüklü olarak Britanya göçmenlerinin kurduğu ve lisan olarak da İngilizceyi seçmiş olan Amerika Birleşik Devletleri’nde futbola farklı bir isim verilmesinin sebebi nedir? Gelin, daima bir arada inceleyelim.
Öncelikle, futbolun ortaya çıktığı vakit içindera bakalım:
Modern futbolun kökeni 1863 yılına dayanıyor. Modern futbolun ana vatanı ise İngiltere. Beşerler binlerce yıl boyunca bir çeşit topu tekmelemiş olsa da ragbi federasyonu ile yollarını ayıran futbol federasyonu, futbolu yöneten birinci tertip haline gelmeyi başarmıştı. Bu tertibe verilen isim The Association Football olmuştu. Bu tertip günümüzde The FA olarak biliniyor.
O periyotta İngilizce’de bir şeylerle ilgilenenleri tanımlamak için -er, -ar takısı kullanılıyordu. Günümüzde de bir epey mesleğin ismi de yapılan işe bu takıların getirilmesiyle oluşturulur, drive(sürmek) driver(sürücü) olur mesela. Birebir durum futbolcular için de geçerli. Ayrıyeten bu ekler çoğunlukla işin kendisini tanımlamak için de kullanılabiliyor.
İyi de oyunculara bu biçimde “associationer” denilmesi gerekmez mi?
Mantık olarak yanlış değil, aslına bakarsan isimlendirme mantığında da bu anlayış kelam konusu. Associationer oldukca kolay söylenebilen bir sözcük değil, dahası birlikçi ismi ABD’de pek beğenilen karşılanmayabiliyor. Çok fazlaca uzun bir süre boyunca ABD’de çalışanlar, sendikalaşmak için spor karşılaşmalarını kullandı. “Kırmızı ekip, mavi kadroya karşı” ifadeleri de pek sık kullanılan bir dernek toplantısı şifresiydi.
Haliyle futbolcular da takımlar da genel olarak associationer olarak anılmak istemiyordu. Kaldı ki “dernekçi” olarak anılan futbolcular olması fazlaca da mantıklı değildi, sporun ismine uymuyordu. Sözcüğü birinci birkaç harfiyle kısaltmak ise ortaya oldukça yanlış bir ifade çıkmasına niye olacağı için tercih edilmedi.
1880’lerde işin içine Oxford da dahil oldu.
ABD’deki isimlendirme karmaşasını çözmek için Oxford Üniversitesinden öğrenciler sorumluluklarını üstlerine aldı. O periyotta ragbi oynayan oyuncuları tanımlamak için Oxford öğrencileri rugger tarifini kullanmaya başladı. Futbol oynayan şahıslara ise assoccer ismi verilmişti. Assoccer ise çabucak sonrasında soccer ve socker olarak kısaltılmaya başlandı. Birleşik Krallık’ta soccer ismi pek tutmadı. Ragbiye ragbi denmeye başlanırken futbol da futbol olarak isimlendirilmeye başlandı.
ABD’de ise o devirde hem futbolun birebir vakitte ragbinin özelliklerini birleştiren yeni bir oyun, her iki oyundan da daha tanınan hale gelmeye başlıyordu. Gridiron Football, yani ızgara futbolu ismi verilen ve ekmeğe benzeyen bir topun kimi vakit tekmelenip kimi vakit kucakta taşındığı oyunun birinci ismini söylemeyi ABD’liler vakit içinde bıraktı.
Aslında yalnızca ABD’de değil, İrlanda ve Avustralya üzere farklı futbol cinslerinin oynandığı ülkelerde de soccer fazlaca sık kullanılan bir isim. bir daha de soccer denince akla birinci gelen ülke ABD olmaya devam edecektir.
Peki yüklü olarak Britanya göçmenlerinin kurduğu ve lisan olarak da İngilizceyi seçmiş olan Amerika Birleşik Devletleri’nde futbola farklı bir isim verilmesinin sebebi nedir? Gelin, daima bir arada inceleyelim.
Öncelikle, futbolun ortaya çıktığı vakit içindera bakalım:
Modern futbolun kökeni 1863 yılına dayanıyor. Modern futbolun ana vatanı ise İngiltere. Beşerler binlerce yıl boyunca bir çeşit topu tekmelemiş olsa da ragbi federasyonu ile yollarını ayıran futbol federasyonu, futbolu yöneten birinci tertip haline gelmeyi başarmıştı. Bu tertibe verilen isim The Association Football olmuştu. Bu tertip günümüzde The FA olarak biliniyor.
O periyotta İngilizce’de bir şeylerle ilgilenenleri tanımlamak için -er, -ar takısı kullanılıyordu. Günümüzde de bir epey mesleğin ismi de yapılan işe bu takıların getirilmesiyle oluşturulur, drive(sürmek) driver(sürücü) olur mesela. Birebir durum futbolcular için de geçerli. Ayrıyeten bu ekler çoğunlukla işin kendisini tanımlamak için de kullanılabiliyor.
İyi de oyunculara bu biçimde “associationer” denilmesi gerekmez mi?
Mantık olarak yanlış değil, aslına bakarsan isimlendirme mantığında da bu anlayış kelam konusu. Associationer oldukca kolay söylenebilen bir sözcük değil, dahası birlikçi ismi ABD’de pek beğenilen karşılanmayabiliyor. Çok fazlaca uzun bir süre boyunca ABD’de çalışanlar, sendikalaşmak için spor karşılaşmalarını kullandı. “Kırmızı ekip, mavi kadroya karşı” ifadeleri de pek sık kullanılan bir dernek toplantısı şifresiydi.
Haliyle futbolcular da takımlar da genel olarak associationer olarak anılmak istemiyordu. Kaldı ki “dernekçi” olarak anılan futbolcular olması fazlaca da mantıklı değildi, sporun ismine uymuyordu. Sözcüğü birinci birkaç harfiyle kısaltmak ise ortaya oldukça yanlış bir ifade çıkmasına niye olacağı için tercih edilmedi.
1880’lerde işin içine Oxford da dahil oldu.
ABD’deki isimlendirme karmaşasını çözmek için Oxford Üniversitesinden öğrenciler sorumluluklarını üstlerine aldı. O periyotta ragbi oynayan oyuncuları tanımlamak için Oxford öğrencileri rugger tarifini kullanmaya başladı. Futbol oynayan şahıslara ise assoccer ismi verilmişti. Assoccer ise çabucak sonrasında soccer ve socker olarak kısaltılmaya başlandı. Birleşik Krallık’ta soccer ismi pek tutmadı. Ragbiye ragbi denmeye başlanırken futbol da futbol olarak isimlendirilmeye başlandı.
ABD’de ise o devirde hem futbolun birebir vakitte ragbinin özelliklerini birleştiren yeni bir oyun, her iki oyundan da daha tanınan hale gelmeye başlıyordu. Gridiron Football, yani ızgara futbolu ismi verilen ve ekmeğe benzeyen bir topun kimi vakit tekmelenip kimi vakit kucakta taşındığı oyunun birinci ismini söylemeyi ABD’liler vakit içinde bıraktı.
Aslında yalnızca ABD’de değil, İrlanda ve Avustralya üzere farklı futbol cinslerinin oynandığı ülkelerde de soccer fazlaca sık kullanılan bir isim. bir daha de soccer denince akla birinci gelen ülke ABD olmaya devam edecektir.
- Kaynaklar: PFSA, Brittanica